De Italiaanse budgettaire en financiële crisis wordt alleen maar erger. Het conflict tussen de Italiaanse regering en de Europese Commissie over de begroting wordt ook steeds groter. Het lijkt er niet op dat de Italiaanse regering wil toegeven aan de eisen van de Commissie, die zich baseert op in elkaar geflanste, willekeurige rekenmethoden. De Europese Commissie zou voor de verandering eens democratische veranderingen, ditmaal in Italië, moeten accepteren.
Heeft u zich wel eens afgevraagd hoe de regels voor de 3%-begroting en
het 60% tekort, zoals de Europese Commissie die hanteert, ontstaan
zijn? Verderop in dit artikel de ontluisterende verklaring.
Op de EU-agenda staan nog steeds twee crises waarvoor de eurocraten
geen oplossing kennen. Nu komen beide - de schuldenruzie met Italië en
het Brexit-drama - tot een voorlopig hoogtepunt. Om voor de
buitenwereld vooruitgang te veinzen wordt teruggevallen op de
goocheldoos. Tijd om wat trucs uit te halen.
Bij het schuldengeschil met Italië (de Brexit behandelen wij later)
zet de Europese Commissie vol in op het tijdpad. Al komende woensdag
wil ze een tekortprocedure tegen Italië beginnen. De redenen hiervoor
zijn de oude schulden - en niet het nieuwe begrotingsplan.
Normaal gesproken kan de Europese Commissie pas in actie komen als een
begrotingswet in werking treedt en het leidt tot schendingen van de
EU-regels - in het geval van de nieuwe regering in Rome zou dit pas in
het voorjaar van 2019 mogelijk zijn. Maar zolang wil de zuip- en
vreetcommissie van Juncker niet wachten. Daarom hebben ze de
tuukendoos uit de kast gehaald - en onderzoeken ze de mogelijkheid
voor een procedure op grond van artikel 126, lid 3 van het EU-Verdrag.
Het gaat dan om een "buitensporig tekort" - dat zijn de oude schulden
(de bekende "130%"), die ruim boven de toegestane EU-grens van 60% van
het bbp liggen.
Het is echter maar de vraag of deze taktiek standhoudt. Italië zit
immers al jaren op een schuldenberg. Die is de laatste jaren niet
geslonken, ook niet toen de regering in Rome nog steeds braaf voldeed
aan de eisen van Brussel.
Om aan de regels te voldoen, zou het tekort, dat boven het toegestane
quotum van 60% ligt, binnen 20 jaar moeten worden verlaagd. In het
geval van Italië zou dat een korting van 3,5 procentpunten per jaar
betekenen.
Dit kan echter alleen worden volgehouden bij een hoge economische
groei, waarschuwt financiëel expert Giegold. Maar dat is precies wat
er bij Italië mist - ondanks structurele hervormingen die werden
aangewakkerd door de regeringen van Monti, Letta en Renzi.
Misschien dat er iets fout zit in het systeem? Dat is vrijwel zeker
het geval.
De voormalige Italiaanse premier Monti noemde destijds de
EU-begrotingsregels "dom", de huidige minister van Binnenlandse Zaken
Salvini vindt ze "stom". Zijn de Italianen aan het raaskallen?
Welnee: in twee recente rapporten worden nogal wat vraagtekens gezet
bij de (Duitse) regelgeving die de Europese Commissie hanteert.
Als eerste halen we een studie aan die we eerder hebben genoemd. Het
gaat om het jaarverslag van de European Fiscal Board, dat de Europese
Commissie adviseert. Zoals gewoonlijk is het goed verborgen op de
website van de EU-autoriteit (link
hier - PDF). Bij hun onderzoek naar de begrotingsregels
concluderen de deskundigen dat het regelgevingskader van de EU veel te
gecompliceerd en tegenstrijdig is geworden - als gevolg van de haastig
geïntroduceerde hervormingen tijdens de eurocrisis. We citeren:
The reforms of the SGP have given rise to a framework that presents
internal inconsistencies.
De deskundigen pleiten voor een radicale vereenvoudiging van de regels
- en overwegen zelfs om die voor het begrotingstekort af te schaffen.
Het gaat gewoon over de regels die Rome momenteel overtreedt.
Het grappige van alles is dat de 3%-tekort en 60%-schulden
bovengrenzen geen enkel macro-economisch fundament hebben. Ze werden
in juni 1981 door een volledig onbekende jonge Franse econoom, Guy
Abeille, "toevallig
uitgevonden", en nog wel binnen een paar uur, zo
ongeveer omdat die persoon iets in mekaar moest draaien.
Hij werkte toen bij de begrotingsafdeling van het ministerie van
Financiën, en hij kreeg de opdracht om een economisch criterium vast
te stellen dat door de President Mitterrand in zijn toespraken kon
worden gebruikt. Bij gebrek aan iets beters, stelde Abeille dit
relatief eenvoudige criterium voor, waarbij hij zich baseerde op een
tekort/bbp-verhouding die, volgens Abeille's eigen bekentenis, "niets
meet" en op een standaard (3%) werd vastgezet, die "geen andere
grondslag heeft dan die van de omstandigheden" (het Franse
begrotingstekort van de tijd bereikte reeds bijna 3% van het bbp).
In een interview met
France Info
op 24 februari
2016 herhaalde hij dit standpunt door zich af te vragen of "het niveau
van 3% van de overheidstekorten nog steeds economische waarde heeft".
Kortom: er liggen geen macro-economische studies aan ten grondslag,
het is een toevalsproduct. Deze "harde" regels zijn voor het
functioneren van een optimale monetaire unie totaal niet relevant,
maar de Europese Commissie blijft er gewoon in geloven.
Op dit moment kan de Europese Commissie lidstaten dwingen om
belastingen te verhogen en de uitgaven te verminderen. Deze kosten
worden gedragen door nationale overheden - de Europese Commissie heeft
geen enkele verantwoordelijkheid voor haar (vaak foute) beslissingen.
Dit is een model dat niet werkt.
Nationale regeringen dragen de politieke consequenties voor hun
uitgaven en belastingen. Het risico bestaat dat zij de beslissingen
van niet-democratisch gekozen functionarissen zullen betwisten die
geen enkele verantwoordelijkheid (willen) nemen.
Dit is in het verleden een paar keer gebeurd. In 2003-04, toen hun
economieën het niet goed deden, spraken de Duitse en Franse regeringen
samen met de Europese Commissie over hun begrotingen. De Europese
Commissie wilde dat beide landen hun begrotingstekorten verminderden.
Dat gebeurde niet, in tegendeel: beide beleidsregels zijn toen
gewijzigd "à la tête du client".
Vandaag de dag doet de Italiaanse overheid hetzelfde. Het is een
overheid die een aantal beloften heeft gedaan aan haar kiezers en dat
nu wil uitvoeren. Dat heeft gevolgen voor de begroting. De Europese
Commissie probeert nu die democratisch tot stand gekomen
veranderingen de kop in te drukken (en het liefst wil ze de Italiaanse
regering wippen).
De nieuwe Italiaanse regering zou de politieke prijs betalen voor het
niet nakomen van haar verkiezingsbeloften - waar Brussel dan ook op
aanstuurt. De Europese Commissie deed dit niet toen de Franse en
Duitse regeringen in 2003-04 hetzelfde (als Italië nu) hebben
gedaan.
Het tweede rapport is afkomstigvan de in Brussel gevestigde denktank
Bruegel, die ook de Europese Commissie adviseert. Het rapport heeft de
(vertaalde) titel "Europese begrotingsregels vereisen een grote
revisie" - de titel dekt de lading.
Link hier.
Deze experts hebben ook kritiek op:
The rules contributed to excessive fiscal austerity during the crisis,
thus helping to aggravate and prolong its economic, social and
political consequences.
De begrotingsregels - dat wil zeggen het stabiliteitspact, het fiscaal
pact, het sixpack en het twopack - zouden niet alleen de eurocrisis
niet hebben voorkomen, maar ook verergerd door de opgelegde
bezuinigingen, aldus de auteurs. Dit hebben we in het verleden vaker
gemeld.
Maar momenteel is de kritiek op het EU-concept van het "structurele
tekort", dat een centrale rol speelt in het debat over de Italiaanse
begroting, nog fraaier. Nog een citaat uit het Bruegel-rapport:
In addition, the rules suffered from large measurement problems. They
are based on a valid theoretical concept – the structural budget
balance – but this is not observable and its estimation is subject to
massive errors.
Ofwel: het concept van een "structureel afgewogen budget" kan in de
praktijk niet worden nagekomen omdat het gebaseerd is op schattingen -
en onderhevig is aan "enorme fouten". En met dergelijke wankele
theorieën en het manipuleren met cijfers wil de Europese Commissie een
- alles behalve - democratisch gekozen regering en haar
financieel-politieke beslissingen naar haar hand zetten?
O ja, we zouden nog even terugkomen op de Brexit....
Nog nooit is er zó transparant onderhandeld over een internationale
overeenkomst - zoals nu over het lidmaatschap tussen het Verenigd
Koninkrijk en de Europese Unie - meldt althans EU-onderhandelaar
Barnier. Maar de waarheid is totaal anders - er zijn wel degelijk
geheime besprekingen gehouden, in de "tunnel".
Dat lezen we in de Britse
"Guardian"
- en de krant geeft ook details. Na de botsing op de EU-top in
Salzburg verliet de Britse premier May in een razende bui de
bijeenkomst. Besloten werd een geheim onderhandelingskanaal op te
richten. De leiding berustte - zoals zo vaak - in het Duitse kamp:
Barniers plaatsvervangster S. Weyand. Zij kreeg de opdracht om op een
"technisch niveau" nieuwe mogelijkheden voor een deal te onderzoeken -
dus in het geheim.
Het zwaartepunt is niet verrassend, namelijk de "backstop", het
besluit over de toekomstige grens tussen de EU-lidstaat Ierland en het
Britse Noord-Ierland. Weyand kwam hierbij de Britten een stuk tegemoet.
Maar de douane-unie, die nu met May zou zijn afgesproken, stortte de
onderhandelingen in de 'tunnel' in een diepe crisis. Kort voor de
laatste EU-top in oktober stortte dit hele bouwwerk in toen de Britse
Brexit-minister Raab de resultaten verwierp.
Met het zoeken naar de gevonden oplossing hebben ze hem omzeild - geen
wonder dat hij vandaag zijn ontslag heeft ingediend. Het blijft een
geheime deal waarover wordt onderhandeld, achger de rug om van de
burgers van de EU en het Verenigd Koninkrijk.
Het doet denken aan de onderhandelingen tussen Griekenland en de EU in
2015. In die tijd werd de Griekse ex-minister van financiën Varoufakis
(in feite de enige materie-deskundige) door druk van Merkel op een
zijspoor gezet - als gevolg van geheime besprekingen tussen premier
Tsipras en de Duitse bondskanselier.
Het was niet transparant en zelfs toen was er een ontslag - Varoufakis
ruimde het veld. Bovendien werden de EU-voorwaarden door de
meerderheid van de Grieken (gehouden in een controversieel referendum)
verworpen.
Niettemin had Merkel de geheime deal doorgedrukt - zou dat dit keer
ook zijn gebeurd?