De situatie in en rond in Venezuela is nog steeds gespannen en het lijkt erop dat het Westen haar greep op dit land en vooral haar olie aan het verliezen is. Welke rol spelen de westerse landen hier en heeft de nieuwe "interim-president" nog wel een kans om Maduro's plaats in te nemen?
De oude tijden van het Europese kolonialisme is teruggekeerd. Je kunt over Maduro denken wat je maar wilt, maar er is geen excuus voor dit soort inmenging door regeringen van EU-lidstaten.
In plaats van dat ze zich daar in Brussel eens beginnen in te spannen
voor hun eigen burgers lijken EU-regeringen zich te willen bemoeien
met binnenlandse aangelegenheden van andere landen, en ook dat kunnen
ze nog niet eens goed doen. Zelfs die grote interventionistische Obama
voelde de noodzaak om te vertellen hoe de Europeanen het hadden
verpest met hun interventie in Libië.
En hoe zo zich inzetten voor meer democratie in ander landen? Tijdens
de recente verkiezingen in de Democratische Republiek Congo, waarvan
de resultaten een paar weken geleden werden gepubliceerd, bleek dat
die verkiezingen niet vrij en eerlijk waren verlopen omdat de
kandidaat met de minste stemmen won.
Iets gehoord van de kant van de EU?
De grootste bemoeials in de hele EU, evenals de EU zelf, hebben
maandag (4 februari) de Venezolaanse "oppositieleider" Juan Guaido min
of meer tot president van dat land uitgeroepen, waaarbij zij opnieuw
de noodzaak van democratie aangaven, wat volgens hen bleek uit de
massale protesten van de burgers - wel iets waar ze in Brussel en bij
dat selecte gezelschap kritische landen niet zo happig op waren toen
het ook dichter bij huis speelde.
De Franse minister van buitenlandse zaken, Jean-Yves Le Drian, bakte
ze helemaal bruin door te zeggen: “De mensen komen in de straten, de
mensen willen verandering.” Dat was voor de Macron-regering de reden
om achter de coup in Venezuela te gaan staan.
Le Drian is dus de minister van een regering die al twaalf weekenden
achter elkaar te maken heeft met massa-protesten door Franse burgers,
in eerste instantie aangewakkerd door een nieuwe brandstofbelasting en
een regering die een vermogensbelasting op de superrijken van
Frankrijk van tafel had geveegd.
Hij is minister van de regering van Emmanuel Macron, dezelfde Macron,
die meer dan vijf maanden lang een negatieve beoordeling heeft
gekregen onder de Franse bevolking van meer dan 70%. De grootste
publieke ontevredenheid met een president, ooit geregistreerd in de
Franse geschiedenis.
Le Drian is de minister van een regering die zich heeft gericht op het
gebruik van "flashballs" - rubberen kogels van het formaat en met de
kracht van een uit de kluiten gegroeide golfbal - afgeschoten met
wapens die duizenden demonstranten hebben verminkt, verwondingen
hebben aan burgers die zich voor de rest van hun leven met zich mee
moeten dragen. Vanaf 14 januari zijn er door de "politie" al 94 mensen
ernstig gewond geraakt door flashballs, met één dode, 14 mensen geheel
of gedeeltelijk blind gemaakt, en één persoon nog steeds in coma.
De gewelddadige optreden van de Franse politie zijn niet gestopt bij
volwassenen. Een tijd geleden verscheen er een video op het internet
van politie-agenten die protesterende schoolkinderen met gele hesjes
diep vernederden, en die leidde tot een verklaring van Amnesty
International dat de Franse staat "een einde moet maken aan het
gebruik van buitensporig geweld tegen demonstranten en middelbare
scholieren".
Het antwoord van de Franse regering? Stilte.
De Franse krant Liberation was woedend: "Het is moeilijk voor het
ministerie van Binnenlandse Zaken om al dit verscheurde vlees te
negeren, om deze gebroken gezichten te negeren en het licht uit de
ogen te schieten die zijn veroorzaakt door LBD-kogels, om de afgerukte
ledematen te verbergen die werden weggerukt door de slag van TNT
explosieve granaten. Toch is dat wat er gebeurt."
Dit is de context voor minister Le Drian om zijn opmerkingen over
Venezolaanse betogers op straat te maken, op zoek naar verandering.
Maar het is natuurlijk niet alleen Frankrijk dat achter de door Trump
geleide westerse poging staat om de Venezolaanse regering ten val te
brengen is gekomen: veel lidstaten van de EU, inclusief het Europees
nepparlement, heeft zich aangesloten bij Juan Guaido, de zelfbenoemde
interim-president van Venezuela, heowel niemand in Venezuela hem voor
die functie heeft gekozen, of tot voorzitter van de Nationale
Assemblee die hij nu leidt.
De Duitse, Britse en natuurlijk ook Nederlandse regering waren er als
de kippen bij om zich aan te sluiten bij het oorlogsplan van Trump,
ondanks de overduidelijke gevaren die dit imperialistische avonturisme
met zich meebrengt. Hebben die regeringsleiders niets van de lessen
van Afghanistan, Irak en Libië geleerd? (Zie ook de infographic over
Amerikaanse interventies in Zuid-Amerika, aan het eind van dit artikel)
Dus wat te denken van de hypocrisie van het Verenigd Koninkrijk?
Slechts vier maanden geleden werd journalist Jamal Khashoggi op een
gewelddadige manier vermoord door een brutale Saudische dictatuur op
Turkse bodem. Dat regime heeft opzettelijk tientallen miljoenen
Jemenieten de hongerdood ingedreven, verwikkeld in een oorlog met
Duitse en Engelse bommen en westerse logistieke steun. Toch heeft de
toezegging van het Verenigd Koninkrijk om de Saoedi's te steunen en
niet onder geleden. Minder dan een jaar geleden kreeg kroonprins
Mohammed Bin Salman de koninklijke behandeling door de koningin in het
Verenigd Koninkrijk, en werd hij behandeld als een eregast.
Opnieuw uit Brussel: geen reactie.
Gezien deze voorvallen: moeten we echt de bezorgdheid van minister van
Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt serieus nemen dat de verkiezingen in
Venezuela "deeply flawed" waren en dat “the people of Venezuela have
suffered enough”?
En laten we vooral Spanje niet vergeten. Premier Pedro Sanchez had het
lef om te stellen dat "Venezuela de auteur van zijn eigen bestemming
moet zijn", eraan toevoegend dat: "De internationale gemeenschap heeft
de plicht om te helpen en ervoor te zorgen dat dit gebeurt met de
nodige garanties." Maar waren Sanchez en de rest van de Spaanse
politieke klasse zo dol op internationale betrokkenheid in Catalonië,
toen het referendum in 2017 met bloedig geweld werd onderdrukt door de
Spaanse politie, de Catalaanse regering ontmanteld en de democratisch
gekozen ministers in de gevangenis werden gegooid (ze worden met niet
veel meer dan een showproces geconfronteerd, volgende week, waarbij
zij ook nog het vooruitzicht hebben de rest van hun leven in de
gevangenis door te brengen.
En dit keer wel een reactie uit Brussel: Frans Timmermans die de
Spaase regering complimentjes gaf over haar gebruik van geweld.
Als Sanchez gelooft dat "Venezuela de auteur van zijn eigen bestemming
zou moeten zijn", waarom blijft hij het recht van de Catalanen op een
juridisch bindend referendum over onafhankelijkheid dan ontkennen?
De hypocrisie over Catalonië - waar de "rechtsstaat" voortdurend wordt
aangehaald als excuus voor allerlei vormen van repressie, maar
blijkbaar niet van belang is in Venezuela - werd door Maduro genoemd
toen hij zei: "Wij accepteren geen ultimatums van wie dan ook. Het is
net alsof ik tegen de Europese Unie heb gezegd: "Ik geef je zeven
dagen om de Republiek Catalonië te erkennen, en als je dat niet doet,
zullen we maatregelen nemen."
De EU en haar natiestaten zijn niet in de positie om lezingen over
democratie te geven, gezien haar paniekerige reacties indien burgers
op democratische wijze hun eigen bestemming willen bepalen of
demonstranten die om verandering vragen. Macht van mensen is niet iets
dat ze claimen te vertegenwoordigen. De voor de hand liggende
conclusie om uit een dergelijke gapende kloof tussen EU-regeringen en
hun woorden over Venezuela te putten, is dat beide worden gedreven
door dezelfde motivatie: eigenbelang.
Ondertussen is de aanhoudende poging tot een staatsgreep tegen de
Venezolaanse president Nicolás Maduro vandaag de derde week in gegaan.
Ondanks de grote steun die hij geniet van de VS en zijn bondgenoten en
verschillende Europese regeringen, heeft de zelfbenoemde "overgangspresident"
Juan Guaidó nog steeds geen echte macht in het land. En zijn
volgelingen beginnen het geduld te verliezen.
Het lijkt er steeds meer op dat Guaidó niets meer is dan een "useful
idiot", een tijdelijk bruikbaar marionet, dat de weg zou moeten openen
voor Amerikaanse interventies onder het mom van "humanitaire hulp". In
het weekend had de oppositie een dreigende invasie van
Noord-Amerikaanse troepen toegejuicht. Het Venezolaanse leger maakte
echter duidelijk dat het niet bereid is om het betreden van het
grondgebied zonder weerstand te tolereren.
Bovendien is Maduro erin geslaagd om alle groepen om zich heen te
verzamelen die buitenlandse militaire interventies afwijzen. Dit omvat
talrijke tegenstanders of critici van zijn regering. Zelfs gematigde
delen van de oppositie willen niets meer weten van een couppoging. De
sociaal-democraat Henri Falcón, die vorig jaar tegen Maduro bij de
verkiezingen had gestreden, en de christen-democraat Eduardo Fernández,
wezen erop dat ook zij niet op Guaidó hebben gestemd.
Op maandag werd een "spoedvergadering" van de "Lima Group" gehouden in
de Canadese hoofdstad Ottawa, gevormd door 14 rechtse en conservatieve
regeringen op het continent, om druk uit te oefenen op Caracas. De
Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Michael Pompeo was
aanwezig, hoewel Washington geen lid is van de groep. Het resultaat
van de bijeenkomst was een schuchter communiqué dat Venezuela's
strijdkrachten opnieuw opriep om Guaidó te erkennen als "Transitional
President", als opperbevelhebber en om er voor te zorgen dat het
vervoer van hulpgoederen niet zou worden verhinderd. Tegelijkertijd
stelt de verklaring dat staten "een vreedzaam overgangsproces door
middel van politieke en diplomatieke maatregelen zonder het gebruik
van geweld" steunden. Daarnaast vindt op 14 februari in Washington een
"internationale donorconferentie" plaats voor Venezuela.
Kritische vragen van journalisten waren ongewenst in Ottawa. Voor een
persconferentie van de Canadese minister van Buitenlandse Zaken,
Chrystia Freeland, werden het Latijns-Amerikaanse televisiestation
Telesur en het Russische persbureau Sputnik niet toegelaten. "Degenen
die over vrijheid spreken, laten zien hoezeer ze hen negeren", zei
Telesur-baas Patricia Villegas. Niettemin waren er protesten tijdens
de persconferentie. Activisten hielden borden op met de woorden "Hands
off Venezuela." De Venezolaanse president Nicolás Maduro verwierp de
mening van de "Lima-groep" als "walgelijk en belachelijk".
Steeds meer signalen wijzen er op dat Guaidó weleens sneller dan
verwacht vanhet politieke toneel kan verdwijnen. Hij voedt ook het
ongenoegen van zijn eigen volgelingen. Na hoge verwachtingen te hebben
gesteld, heeft de Venezolaanse oppositie sindsdien aangekondigd dat
niet meer dan 250.000 "bijzonder behoeftige" mensen geholpen kunnen
worden met hulppakketten. De "Lima-groep" heeft aangekondigd dat zij $
40 miljoen zal verstrekken voor "humanitaire hulp" en de Duitse
regering is van plan vijf miljoen euro bij te dragen. Maar dit zijn
kruimels in vergelijking met de bedragen die de Venezolaanse regering
uitgeeft aan het onderhouden van de bevolking. Het huidige
staatsbudget voorziet in ongeveer $ 3 miljard aan sociale uitkeringen,
inclusief onderwijs, pensioenen voor vijf miljoen mensen,
hulpbetalingen aan zes miljoen gezinnen en de distributie van
voedselpakketten van de Lokale Aanbod- en Productiecomités (CLAP's).
Ondertussen vraagt de bevolking in buurland Colombia zich af wie in
eigen land om de behoeftigen geeft. Het National Health Institute
waarschuwde bijvoorbeeld dat in La Guajira, in het noordoosten van het
land, iedere 33 uur een kind sterft aan de gevolgen van ondervoeding.
