Nieuwe informatie toont de huiveringwekkende reikwijdte van de voorgestelde EU-regels voor diensten (de "Bolkestein-richtlijn") die de Europese Commissie een vetorecht moet geven over beslissingen van nationale parlementen en gemeenteraden over een breed scala aan diensten, van kinderopvang tot energie, waterbeheer, en zelfs prostitutie.
Fuck de burgers, de kleine bedrijven en hun belangenorganisaties. Op naar de vervolmaking van het Vierde Rijk!
Op
23 december vorig jaar
schreven wij in het artikel "Europese Unie zet nieuwe stap om
democratie af te schaffen" o.a. het volgende:
Op democratische wijze aangenomen wetten moeten in de toekomst kunnen
worden ingetrokken door een eenvoudig besluit van de Europese
Commissie. Brussel wil zich dit recht toeëigenen door middel van de
zogeheten notificatierichtlijn. Onder het voorwendsel
van Europese integratie moet de democratie verder worden vernietigd.
We meldden toen dat het
voorstel voor deze richtlijn zich
toen in het
wetgevingsproces tussen de Raad van de EU en het Europees nepparlement
bevond,
en het deel uit maakte van een pakket maatregelen waarmee de Europese
Commissie de lidstaten wil "aansporen" (lees: "dwingen") om de
regelgeving op de dienstenmarkten te verlagen. Dit is bijvoorbeeld van
toepassing op vakmanschap - een belangrijke regeling voor het
waarborgen van de kwaliteit van ambachtelijke beroepen.
Nieuwe in de openbaarheid gekomen documenten maken onze bezorgdheid
over de controversiële hervorming van de servicemeldingsprocedure
("Bolkestein-richtlijn"),
die de bevoegdheden van de EU-Commissie over nationale en
gemeentelijke dienstenverordeningen radicaal zou kunnen uitbreiden,
alleen maar groter: 55 bestanden die middels een soort wob-verzoeken
zijn verkregen, tonen de zware invloed van grote zakelijke lobby's
over het voorstel.
De volgende onderhandelingsronde over het voorstel is aanstaande - een
deal zou de democratische besluitvorming in de lidstaten op
allerlei
terreinen, van huisvesting, water tot lokale planning
en prositutie aan toe, fors inperken.
De weerstand neemt toe ten opzichte van de door de Europese Commissie
voorgestelde "Services Notification Procedure", de meldingsprocedure
voor diensten. Deze richtlijn dreigt de lokale democratische
beslissingen te ondermijnen en het beleid van openbaar belang in te
perken in een breed scala van sectoren, zoals stadsplanning, onderwijs,
betaalbare huisvesting, watervoorziening, energievoorziening,
afvalbeheer en vele andere.
De voorgestelde richtlijn maakt deel uit van een breder dienstenpakket
(een follow-up van de dienstenrichtlijn van 2006, ook bekend als de
Bolkestein-richtlijn, die massale protesten in verschillende EU-landen
veroorzaakte vanwege bezorgdheid over de sociale gevolgen ervan en pas
werd goedgekeurd na te zijn afgezwakt).
Velen, van gemeenteraden tot vakbonden, hebben alarm geslagen over de
overweldigende nieuwe bevoegdheden die de ontwerprichtlijn de Europese
Commissie zal geven. Het zal in staat zijn om nieuwe wetten en regels
die zijn ontwikkeld door nationale parlementen, regionale assemblees
en lokale overheden in heel Europa, te vernietigen of significante
vertragingen op te leggen om voorstellen te wijzigen.
Die autoriteiten moeten hun verordeningen drie maanden van tevoren bij
de Commissie indienen om voorafgaande goedkeuring te krijgen; een
vèrreikende aanscherping van de bestaande regels, die de Commissie
alleen in staat stelt om bezwaar aan te tekenen nà de goedkeuring en
als laatste redmiddel om de zaak aanhangig te kunnen maken bij het
Europees Hof van Justitie.
En de reikwijdte is overweldigend: volgens recente informatie van de
Commissie zijn 79 verschillende sectoren - inclusief kinderopvang,
energie, watervoorziening en 76 meer - gedekt door kennisgevingen
tussen 2010 en 2015. Nieuwe documenten bevestigen nu dat, bij het
opstellen van het voorstel, de Europese Commissie weer eens de oren
heeft laten hangen naar de lobby-groepen van de bedrijven overgenomen
die er het meest baat zullen hebben, terwijl zij zich volledig doof
houdt ten aanzien van de bezorgdheid die door andere belangengroepen
is geuit.
Vanwege deze groeiende bezorgdheid schreef een coalitie van meer dan
160 maatschappelijke organisaties, vakbonden, burgemeesters en
progressieve partijen die grote Europese steden besturen, een
protestbrief aan het Roemeense EU-voorzitterschap (PDF), waarin de
voorgestelde richtlijn werd verworpen omdat "de ruimte voor
progressief beleid, ook op lokaal niveau" wordt ingeperkt en omdat he
t"disproportioneel is en in strijd is met het subsidiariteitsbeginsel".
In antwoord op verzoeken om vrijheid van informatieverstrekking heeft
de Commissie noodgedwongen meer dan 55 documenten vrijgegeven,
waaronder e-mails, brieven, standpuntbepalingen en notulen van
vergaderingen tussen ambtenaren van de Commissie en lobbyisten, over
de kennisgevingsprocedure.
Uit de documenten blijkt een zeer intieme werkrelatie tussen de
afdeling van de Commissie die verantwoordelijk is voor de
kennisgevingsprocedure en drie belangrijke lobbygroepen in de
industrie: BusinessEurope, EuroCommerce en EuroChambres. De industrie
had groot belang bij het vormgeven van het voorstel, waardoor het voor
hen een "achterdeur"-kanaal wordt om commentaar te leveren op - en te
lobbyen tegen - lokale wetgeving vóórdat deze wordt aangenomen.
Het voorstel van de Commissie voor de kennisgevingsprocedure is
volledig in overeenstemming met de wensen van deze drie lobbygiganten
van bedrijven, ondanks het feit dat tal van andere organisaties -
waaronder verenigingen van architecten, ingenieurs en vrije beroepen,
evenals vakbonden - het voorstel zwaar hebben bekritiseerd. De
Europese Commissie heeft BusinessEurope in wezen behandeld als een
strategische partner bij het bevorderen van de diepgaande neoliberale
meldingsprocedure, bijvoorbeeld door alleen tijdens de
onderhandelingen een gesloten-deur-sessie met hen te houden om te
bepalen hoe het verder moet. Dit staat in schril contrast met de
manier waarop de Commissie heeft gereageerd op veel van haar critici:
met een oorverdovende stilte. Brussel ten voeten uit.
Indien aangenomen, zou de hervorming van de richtlijn bedrijven
waarvan de winsten kunnen worden beïnvloed door lokale, regionale of
nationale wetgeving, vóóraf waarschuwen dat zij rechtstreeks bij de
Europese Commissie kunnen klagen. Het is dan ook geen verrassing dat
de voorgestelde hervorming nauw doet denken aan de suggesties van de
meest krachtige lobby-groep van Brussel, BusinessEurope. Al in
december 2014, enkele maanden nadat de Luxemburgse ex-premier en
crimineel Jean Claude Juncker aantrad, beklaagde BusinessEurope zich
er bij de Commissie over dat overheidsinstanties "te veel speelruimte"
hebben bij de uitvoering van de Bolkestein-richtlijn.
Het "ruime beoordelingsgebied" creëert een "grijze zone", betoogde
BusinessEurope, en eist veel striktere meldingsverplichtingen voor
nieuwe voorschriften en maatregelen die betrekking hebben op
dienstverlenende bedrijven.
In een brief van september 2015 over de strategie voor de interne
markt vroeg de lobby-gigant in de industrie de Commissie om "de
doeltreffendheid" van de bestaande lichte kennisgevingsprocedure die
met de Bolkestein-richtlijn 2006 was ingevoerd, te verbeteren. "Alle
nieuwe wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen die van invloed
zijn op dienstverlenende bedrijven moeten door de Commissie worden
beoordeeld op hun verenigbaarheid met de EU-wetgeving ", schreef
BusinessEurope, die een "status-quo-periode" bij de besluitvorming
eiste, terwijl de Commissie de nieuwe bepalingen beoordeelde.
Toen de Commissie met haar voorstel in januari 2017 begon, reageerde
BusinessEurope met een persbericht waarin zij haar steun uitsprak en
verwelkomde zij de "focus op het wegnemen van wettelijke belemmeringen
waar we dat kunnen. Een betere kennisgevingsprocedure zal helpen
nieuwe obstakels te vermijden".
In april 2017 heeft BusinessEurope meer gedetailleerde standpunten
doen uitgaan. In een brief aan directeur-generaal Lowri Evans sprak
BusinessEurope zijn krachtige steun uit voor "de nieuwe benadering die
de Commissie heeft gevolgd" en was zij ingenomen met de "gedurfde
methoden".
In die "position paper" wordt de Commissie geprezen voor haar besluit
om "verder te gaan dan de klassieke lijn van een betere uitvoering"
van de dienstenrichtlijn en haar voorstellen om de resterende
administratieve, regelgevende en andere belemmeringen weg te nemen en
om de invoering van nieuwe obstakels te voorkomen. Het probleem is dat
veel van wat BusinessEurope als belemmeringen beschouwt en wat voor
hen obstakels zijn, in feite legitiem en sociaal- en milieubeleid is,
democratisch besloten en geïntroduceerd om het openbaar belang te
beschermen. Maar ja, "democratisch besloten" en "openbaar belang",
daar hebben ze in Brussel nogal moeite mee: geen idee wat dat betekent.
Uit de vrijgegeven documenten blijkt dat BusinessEurope de naaste
partner van de Commissie is bij het bevorderen van de
kennisgevingsprocedure, maar de Commissie kreeg ook steun van twee
andere lobbygroepen van bedrijven, EuroCommerce en EuroChambres.
In een rapport van een vergadering van februari 2017 met EuroCommerce
meldde een ambtenaar van de Commissie dat "wat het
kennisgevingsvoorstel betreft, EuroCommerce zeer positief is". Het
rapport van de vergadering bracht specifieke eisen aan het licht die
door EuroCommerce naar voren werden gebracht, bijvoorbeeld dat "niet-kennisgeving
moet worden gevolgd door een serieuze sanctie".
In haar standpunentnota benadrukt EuroCommerce de elementen van het
Commissievoorstel die zij van bijzonder belang acht, met inbegrip van
het feit dat "procedures voor vergunningen voor het vestigen van
detailhandelaren onder de werkingssfeer moeten vallen (artikel 4)".
EuroCommerce ziet de voorgestelde richtlijn duidelijk als een middel
om beperkingen op de activiteiten van haar aangesloten bedrijven,
waaronder grote supermarktketens, te vermijden. In nogal wat EU-landen
zijn lokale voorschriften ingevoerd die nieuwe grootschalige
hypermarkten buiten de stad beperken, om kleine winkels te beschermen.
De derde bemoeial voor het voorstel van de Commissie is EuroChambres,
de Vereniging van Europese Kamers van Handel en Industrie. In een
e-mail ter voorbereiding op een bijeenkomst in de lente van 2017 met
de Commissie, stelde EuroChambres voor te focussen op "kwesties zoals
hoe belanghebbenden kunnen profiteren van de nieuwe aanpak van
wijzigingsmeldingen in dienstenvereisten".
Dit verwijst naar een zeer gevaarlijk element van de voorgestelde
richtlijn: "stakeholders"(in de praktijk lobbyisten) formele toegang
geven tot en recht hebben op commentaar op de regels die door
regeringen en gemeenten zijn aangemeld.
Tijdens de bijeenkomst, die ook werd bijgewoond door kamers van
koophandel uit tien EU-landen, vraagt EuroChambres om opheldering:
"Hoe zullen belanghebbenden precies toegang krijgen tot meldingen,
waar hebben zij toegang toe en hoe kunnen zij er kanttekeningen bij
maken?". De Commissie antwoordde dat "de eerste kennisgeving, de
ondersteunende documentatie en de definitief vastgestelde maatregel
gedeeld zullen worden met geïnteresseerde belanghebbenden via een
online interface, die ook een mogelijkheid biedt voor belanghebbenden
om opmerkingen te maken."
Terwijl de vrijgegeven documenten de lovende woorden en volledige
steun van BusinessEurope, EuroCommerce en Eurochambres weergeven, was
vrijwel alle andere feedback op het Commissievoorstel negatief. Dit
omvatte sterk geformuleerde kritiek van meer dan een dozijn
verenigingen van ingenieurs, belastingadviseurs, architecten en vrije
beroepen, evenals Confcommercio, die Italiaanse kleine bedrijven
vertegenwoordigen die zich bezighouden met handel, toerisme en
diensten. Deze organisaties beschouwen het voorstel van de Commissie
allemaal als een schending van het subsidiariteitsbeginsel van de EU
door teveel ingrijpen in besluitvorming op nationaal niveau en zelfs
de verdeling van bevoegdheden tussen Commissie en lidstaten te
wijzigen.
De vereisten om van tevoren nieuwe besluiten aan te melden en de
Commissie toe te staan veranderingen te eisen, zullen, zoals
verschillende verenigingen opmerkten, buitensporige bureaucratische
hindernissen veroorzaken. Confcommercio deelde de Commissie mee dat
zij het niet eens is "met het beginsel dat eventuele nationale of
lokale regelgevende maatregelen met betrekking tot vergunningstelsels
en vereisten voor diensten door de Commissie moeten worden beoordeeld
voordat zij worden goedgekeurd".
Opmerkelijk genoeg heeft de Commissie niet op deze kritiek gereageerd.
Onder de meer dan 50 documenten zijn er tal van antwoorden op brieven
van BusinessEurope, EuroCommerce en EuroChambres, maar géén van de
kleine bedrijfskritieken. Vakbondsfederaties EPSU en EVV uitten ook
ernstige bedenkingen, bijvoorbeeld dat het voorstel kan leiden tot "een
huiveringwekkend effect voor nieuwe regelgeving die noodzakelijk is"
en uitte specifieke zorgen over de impact op de regulering van
zorgdiensten. De bonden hebben de Commissie verzocht meer informatie
te verstrekken om hen in staat te stellen te beoordelen welke soorten
dienstenverordeningen waarschijnlijk door het voorstel zullen worden
beïnvloed.
De Commissie wees dit verzoek af en voerde aan dat de
dienstenrichtlijn hen niet toestaat deze informatie aan
belanghebbenden bekend te maken. Niet alleen burgers, maar dus ook
vakbonden in de EU worden geacht hun mond te houden.
In een
recent artikel
wijst professor Alberto Alemanno erop dat de
openbare raadplegingen van de EU meestal "top-down-oefeningen zijn
waarbij slechts een paar actoren betrokken zijn en waarbij de
individuen en groepen die het zwaarst door het besproken beleid worden
getroffen, niet worden betrokken."
De openbare raadpleging over de
kennisgevingsprocedure
in het voorjaar
van 2016 is hiervan een goed voorbeeld. Van de 126 antwoorden die bij
de raadpleging werden neergelegd, kwamen er 107 uit organisaties, en
de rest was afkomstig van individuen. Van de groepen bestond 75% uit
zaken/vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en 25% betrof de
overheid (voornamelijk ministeries).
De Commissie heeft de opmerkingen van de raadpleging niet op haar
website gepubliceerd, in tegenstelling tot de door haar gestelde
standaardpraktijk, wat al het nodige doet vermoeden. De eigen regels
van de Commissie schrijven voor dat zij individuele
raadplegingsreacties online moeten publiceren. De Commissiewerd
herhaaldelijk herinnerd aan deze tekortkoming wat betreft de
transparantie en heeft zich uiteindelijk - min of meer gedwongen - bij
een verzoek om informatievrijheid neergelegd.
Naar aanleiding van dat verzoek heeft de Commissie een lijst
vrijgegeven (PDF) van bedrijven en organisaties die aan de raadpleging
hebben deelgenomen. Uit de lijst blijkt dat een zeer groot deel van de
respondenten afkomstig was uit Polen en Litouwen, maar wat nog
belangrijker was: slechts vier gemeenten (drie uit Litouwen, één uit
Polen) en zeven regionale autoriteiten (twee Italiaanse en een
Litouwse, evenals vier ministeries van de Duitse deelstaten ) werden
opgenomen in de raadpleging. Geen enkele grotere stad was inbegrepen,
noch waren er federaties van gemeenten op EU-niveau.
Dit is een opmerkelijke tekortkoming, gezien de vèrreikende gevolgen
van de voorgestelde richtlijn voor gemeenten (die de voorafgaande
toestemming van de Commissie zouden moeten vragen voor elke beslissing
met betrekking tot de dienstensector). De Commissie slaagde er over
het algemeen niet in om de inbreng van een breed scala van
belanghebbenden te verkrijgen en naar het schijnt hebben slechts één
vakbond en geen enkele andere maatschappelijke groepering aan de
raadpleging bijgedragen.
Gezien het feit dat de dienstenrichtlijn 2006 (de eerder genoemde
Bolkestein-richtlijn) nogal controversieel was, had de Commissie
organisaties die geïnteresseerd waren in regelgeving van de
dienstensector actief moeten benaderen, ongeacht of zij waarschijnlijk
kritisch stonden tegenover de plannen van de Commissie. De eigen
regels van de Commissie bepalen dat ambtenaren "breed en transparant
overleg plegen met de belanghebbenden die mogelijk betrokken zijn bij
het initiatief en die het hele spectrum van standpunten zoeken om
vooringenomenheid of scheve conclusies ("capture") te voorkómen die
door specifieke kiesdistricten worden bevorderd."
Dat blijkt bij de meldingsprocedure niet te zijn gebeurd.
Maar het was niet alleen een totale mislukking om ervoor te zorgen dat
de standpunten van de getroffen belanghebbenden werden opgenomen, de
kritische stemmen die hebben bijgedragen aan de raadpleging (inclusief
verenigingen die ingenieurs, architecten en belastingadviseurs
vertegenwoordigen) lijken weinig aandacht te hebben gekregen. In
brieven aan de Commissie geven verschillende groepen aan dat met
kritische stemmen geen rekening werd gehouden in de officiële online
raadpleging en daarom wordt betwijfeld of de Commissie daadwerkelijk
een mandaat heeft voor het soort aanmeldingsprocedures dat zij heeft
ontwikkeld, maar niet navolgt.
In december 2017 heeft de commissie interne markt van het Europees
nepparlement het Commissievoorstel met slechts kleine wijzigingen
goedgekeurd. Tegen februari 2018 was de besluitvorming de laatste fase
ingegaan met driehoeksonderhandelingen tussen de Commissie, het
nepparlement en de regeringen van de EU (Raad). BusinessEurope
verwachtte duidelijk dat deze laatste fase snel en soepel zou verlopen
en toonde groot ongeduld toen dit niet het geval was. In mei 2018
schreef BusinessEurope na drie maanden van driehoeksonderhandelingen
aan commissaris Bienkowska een klacht hierover.
BusinessEurope-directeur Markus Breyer vertelde Bienkowska dat "het
zeer verontrustend is dat de driehoeksonderhandelingen op het laatste
deel van het pakket, het voorstel over meldingen in diensten, een
hobbelige weg lijken te moeten doorstaan". Breyer drong er, nogal
dramatisch, op aan dat "bedrijven nu een positief signaal nodig hebben"
en voegde eraan toe: "we doen een beroep op de medewetgevers om het
voorstel inzake meldingen in de diensten bij hun volgende
onderhandelingsronde aan te nemen," om de deal nog "vóór de
zomervakantie" te kunnen sluiten. Hubert Gambs, directoraat-generaal
van GROW, antwoordde namens de commissaris, en hij verzekerde Breyer "dat
de verschillende juridische en beleidsmatige aspecten die in uw brief
zijn uiteengezet, goed worden opgemerkt en zorgvuldig door de
Commissie in overweging zullen worden genomen. Mijn collega's en ik
zullen onze inspanningen voortzetten om een ambitieus resultaat te
bereiken".
Begin juni 2018 schreef BusinessEurope aan alle regeringen van de EU
een "oproep om een deal over het voorstel inzake meldingen bij de
"Notifications in Services vóór de zomervakantie te sluiten". Toen
deze deal niet plaatsvond, tweetten men: "Medewetgevers stellen het
bedrijfsleven teleur in hun derde driehoeksonderhandelingsronde door
geen overeenstemming te bereiken over de kennisgevingen als
administratieve tool om nieuwe regelgevingsbelemmeringen voor
dienstverleners te voorkomen".
Diezelfde maand ontmoette de Commissie een grote groep lobbyisten van
BusinessEurope in een achter-gesloten-deuren-sessie over de
kennisgevingsprocedure. In het vergaderingsverslag wordt vermeld dat
de discussies waren gericht op "wat zou kunnen worden gedaan in de
toekomst (inclusief met betrekking tot handhaving) en de rol van
BusinessEurope in dit opzicht."
EuroCommerce schreef ook aan de Commissie over wat zij als te langzame
vooruitgang beschouwden in de driehoeksonderhandelingen: "Misschien
een beetje onorthodox, maar hier zijn enkele ideeën met betrekking tot
het laatste voorstel van het voorzitterschap".
Hun "ideeën" gingen over het organiseren van meldingen door regio's en
gemeenten (rechtstreeks of via nationale overheden).
Het is duidelijk dat dit voorstel niet alleen werd doorgedrukt door
lobbygroepen uit de industrie, de Commissie wilde hen vanaf dag één
een speciale behandeling bieden: de raadpleging die het basismateriaal
voor de ontwerprichtlijn opleverde, was partijdig, het ontwerp
weerspiegelde de ideeën die waren ontwikkeld door de lobby van het
grote bedrijfsleven, en de Commissie wilde graag een strategie
uitstippelen met de industrie toen het debat van start ging. Al die
tijd besteedde de Europese uitvoerende macht weinig aandacht aan
andere stemmen.
Zoals de vlag er nu bij hangt kunnen de onderhandelingen over de
kennisgevingsprocedure, geleid door het Roemeense EU-voorzitterschap,
binnen enkele maanden worden voltooid. Gelukkig heeft een aantal
regeringen tot nu toe geweigerd mee te werken aan het voorstel en
willen ze zowel de reikwijdte ervan als de bevoegdheden van de
Commissie beperken. De voorgestelde richtlijn is het resultaat van de
neoliberale tunnelvisie van de Europese Commissie. Democratische
besluitvorming - ook op gemeentelijk niveau - wordt gezien als een
obstakel voor het einddoel van een EU-brede "vrije markt" voor
diensten, het inperken van democratische rechten, en het vervolmaken
van het Vierde Rijk, dat moet worden geregeerd en gecontroleerd worden
door de Commissie. Ein Volk, ein Reich, ein Führer.
Afdrukken
Doorsturen