Twee jaar na de opschorting van het zeer controversiële Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) bereiden EU-lidstaten en de Europese Commissie mandaten voor nieuwe handelsbesprekingen met de VS voor. Maar er is niet veel veranderd: opnieuw lopen lobbyisten van de grote concerns door de gangen van EU-onderhandelaars om de agenda (en de eindresultaten) voor de besprekingen vast te stellen, terwijl de Europese Commissie de banden met grote bedrijven aanhaalt. Het TTIP-spook waart met een zweem van grootschalige corruptie opnieuw door Brussel.
Op 12 januari jl. schreven we
een artikel over een "nieuw TTIP",
en we vertelden toen o.a.
- en kondigt een mandaat aan. Brussel wil de landbouw buiten de
onderhandelingen houden. De Amerikanen zien daar niets in - komt TTIP
terug via de achterdeur?
In juli 2018
introduceerden
de Amerikaanse
president Donald Trump en de president van de Europese Commissie
Jean-Claude Juncker "een nieuwe fase in de relatie tussen de Verenigde
Staten en de Europese Unie". Sindsdien zijn EU- en VS-functionarissen
bezig met het voorbereiden van nieuwe handelsbesprekingen. Beide
partijen hebben in januari dit jaar
concept-onderhandelingsmandaten
gepubliceerd.
Hoewel de Europese Commissie
volhoudt dat "dit een nieuw
proces is, dat geen verband houdt met TTIP", zouden onderhandelingen
de meeste controversiële aspecten van TTIP via de achterdeur kunnen
terugbrengen. Tussen 2013 en 2016 was er ten aanzien van TTIP een
ongekende publieke en parlementaire weerstand, in de hele EU.
Bezorgdheid over de handelsovereenkomst varieerde van de bedreigingen
voor openbare diensten, en het feit dat TTIP extreme bevoegdheden zou
geven aan bedrijven om "wettelijke" bescherming te krijgen die het
openbaar belang zouden schenden. Daarnaast bestond er toen en nu nog
steeds enorme weerstand tegen de invoer van ongewenst genetisch
gemodificeerd (GMO) voedsel en schaliegas in de EU.
Nu er alweer enige tijd nieuwe handelsbesprekingen tussen de EU en de
VS gaande zijn, steken die angsten opnieuw de kop op.
Twee jaar na het opschorten van de TTIP-gesprekken zijn veel van de
spoken van het veelbesproken TTIP-verdrag alweer bezig ons te
achtervolgen. Sinds de bijeenkomst van Trump enJuncker heeft de
Europese Commissie verschillende stappen ondernomen om de invoer van
controversiële Amerikaanse producten zoals schaliegas en GMO-soja en
maïs uit te breiden. Dit doet
onherroepelijk denken aan de TTIP-tijden, waar de Europese Commissie
de EU-veiligheidsnormen afwakte vóórdat de officiële onderhandelingen
begonnen, puur en alleen om de VS te behagen en naar de
onderhandelingstafel te halen.
Na de massaal gesubsidieerde aanleg van nieuwe pijpleidingen,
terminals en andere gasinfrastructuur is Europa bijvoorbeeld nu de
grootste afnemer
van
Amerikaans vloeibaar aardgas (LNG). Dit is voornamelijk gefrackeerd
gas (schaliegas), dat
uitermate schadelijk
is voor
het milieu, klimaatvervuilend en ernstige sociale gevolgen heeft. De
invoer van GGO-soja uit de VS om de EU-landbouwbedrijven te overvoeren
is eveneens geëxplodeerd en de Europese Commissie heeft zojuist
de weg vrijgemaakt
voor
biodiesel uit Amerikaanse soja - hoewel de
eigen EU-cijfers zeggen dat
het dubbel zo slecht is voor het klimaat als fossiele diesel.
Nog alarmerender is dat de EU de onderhandelingen over "regelgevende
samenwerking" wil hervatten, wat betekent dat zaken als
voedselstandaarden en veiligheidsvoorschriften grotendeels achter
gesloten deuren door grootzakelijke- en handelsexperts zouden kunnen
worden vastgesteld. De agenda "regelgevingsamenwerking" zou worden
nagestreefd via formele handelsbesprekingen over de zogenaamde "conformiteitsbeoordelingen"
en een reeks informele dialogen buiten de democratische controle van
het Europees nepparlement.
Volgens een
uitgelekt document
van de
Europese Commissie van oktober 2018 kunnen deze besprekingen
betrekking hebben op veel gebieden, van geneesmiddelen tot
EU-voedselveiligheidsregels (inclusief controversieel GGO-voedsel en
met hormonen behandeld rundvlees).
"Regulatory Cooperation" was een van de aspecten van TTIP waartegen de
meeste weerstand bestond. Het riskeert de introductie van ernstige
obstakels voor alles wat zou indruisen tegen de belangen van
multinationale ondernemingen op het vlak van de wetgeving van de EU en
de VS, ten nadele van milieu- en gezondheidsbescherming. De
Amerikaanse Kamer van Koophandel noemde ooit samenwerking op het
gebied van regelgeving "a
gift that keeps on giving" - voor grote bedrijven
welteverstaan.
Net als bij TTIP domineren achter de schermen van de Europese
Commissie lobbyisten van bedrijven bij de voorbereiding van de
onderhandelingen, ten koste van vakbonden, milieu- en
consumentenorganisaties. Dit blijkt uit interne documenten die de
Europese Commissie heeft vrijgegeven aan Corporate Europe Observatory
als reactie op een verzoek onder de EU-toegang tot
informatieverplichtingen (een soort WOB-verzoek).
In de vier maanden na de Juncker/Trump-bijeenkomst in juli 2018
bespraken functionarissen van de handelsafdeling van de Europese
Commissie de transatlantische handel met externe belanghebbenden, in
49 vergaderingen en zoals Brussel het graag wil hebben: achter
gesloten deuren - want de buitenwereld mag niet teveel te weten komen
van de corrupte dealtjes die door corrupte personen worden gesloten.
Slechts vijf van deze bijeenkomsten (10%) waren gehouden met vakbonden,
milieu- en consumentengroepen. De andere 90% was met bedrijven zoals
de in de VS gevestigde farmaceutische gigant Eli Lily, de Amerikaanse
agribusiness corporatie Bunge, en het door schandalen overladen Duitse
autoconcern Volkswagen, of met zakelijke lobbygroepen zoals de
Europese werkgeversfederatie BusinessEurope en de Amerikaanse Kamer
van Koophandel. Dit betekent dat EU-onderhandelaars voor elke
vergadering met een publiekrechtelijke groep zij tien vergaderingen
hadden met lobbyisten van bedrijven (PDF
hier).
Het geeft aan waar de Europese Unie de prioriteiten legt en waar de
belangen liggen.
Deze (letterlijk en figuurlijk) enge banden tussen onderhandelaars van
de EU en lobbyisten van bedrijven doet denken aan de eerdere
TTIP-besprekingen, die grotendeels werden gedicteerd
voor en door grote bedrijven.
Een zweem van grootschalige corruptie hangt over de nieuwe
onderhandelingsactiviteiten.
De frequente ontmoetingen van de Europese Commissie met lobbyisten van
bedrijven zijn bijzonder verontrustend wanneer gekeken wordt naar de
wensen van de industrie bij een transatlantische handelsovereenkomst.
De
farmaceutische lobby
van de
VS,
PhRMA
(Pharmaceutical Research
and Manufacturers of America, de lobby voor Eli Lily, Pfizer, Sanofi
en anderen), wil de komende onderhandelingen gebruiken om de Europese
regels voor betaalbare medicijnen aan te vechten. Nu al kan worden
gesteld dat lidstaten van de EU als gevolg hiervan miljardenhoge
claims te wachten staan.
Een ambtenaar van EU-handelscommissaris Cecilia Malmström ontmoette
PhRMA-lid Eli Lilly in september 2018.
Ondertussen wil de
US Grains Council (Amerikaanse
Graanraad), die lobbyt voor agenten van de agribusiness zoals Bunge,
Cargill en de gifmengers van Bayer-Monsanto, gesprekken over
samenwerking op regelgevingsgebied gebruiken om de export van
GGO-producten (Frankensteinvoer) naar Europa te verhogen, de niveaus
van bestrijdingsmiddelenresiduen in voedingsmiddelen te verhogen (glyfosaat
voortaan ook op uw bord en in het bier) en de inspanningen van de EU
te ondermijnen om hormoonverstorende chemicaliën te reguleren.
Ambtenaren van de handelsafdeling van de Europese Commissie ontmoetten
lobbyisten van Bunge, een lid van de Graanraad, in november 2018.
Al meer dan twee decennia ... hebben handelsovereenkomsten
gemeenschappen schade berokkend... We hebben een fundamenteel andere
aanpak nodig - een die prioriteit geeft aan de behoeften van mensen en
onze planeet plaatst boven bedrijfswinsten.
Om dat te kunnen bereiken zal er eerst flink met de bezem door de
Brusselse politiek en bureaucratie geveegd moeten worden.
Terwijl de ontwerpmandaten van de Europese Commissie voor de nieuwe
transatlantische besprekingen tot dusverre alleen betrekking hebben op
tariefverlagingen en samenwerking op regelgevingsgebied, pleiten
lobbyisten van bedrijven voor een veel bredere TTIP-achtige
handelsovereenkomst, zoals de Amerikaanse regering vanaf het begin
voor ogen stond.
Onder zo'n deal zou de Grains Council van de VS een agressieve
marktopeningsagenda voor voedsel en landbouw kunnen uitdragen (die de
druk op het levensonderhoud van boeren aan beide zijden van de
Atlantische Oceaan zou verhogen). De Amerikaanse Kamer van Koophandel
en
AmCham EU zouden verregaande
dereguleringen van diensten kunnen eisen (die de rechten van burgers
op elementaire diensten als water en gezondheid en financiële
stabiliteit zouden kunnen bedreigen), strenge beschermingsmaatregelen
voor intellectueel eigendom (die betaalbare gezondheidszorg en
medicijnen zouden kunnen ondermijnen), limieten voor uitzonderingen op
EU-gegevensprivacy, evenals andere controversiële elementen in de
TTIP-stijl.
EU-hoofdonderhandelaar Ignacio Garcia Bercero ontmoette
AmCham-lobbyisten en een delegatie van de Amerikaanse Kamer van
Koophandel in november 2018.
Wat de boeven van de Europese Commissie betreft: het lijkt erop dat ze
proberen hun contacten met lobbygroepen uit de industrie te
verbergen, belangengroepen die ernaar streven het toekomstige
transatlantische handelspact te beïnvloeden.
Hoewel de Europese Commissie een lijst met lobbybijeenkomsten over de
toekomstige handelsgesprekken heeft vrijgegeven als reactie op een
WOB-verzoek om toegang tot
informatie, heeft zij zonder meer geweigerd toegang te verlenen tot
een deel van haar correspondentie met lobbyisten (met het argument dat
het *proest* "te veel werk" zou zijn).
De overige 55 documenten - inclusief verslagen van vergaderingen met
grote bedrijven en lobbygroepen zoals BusinessEurope en de Amerikaanse
Kamer van Koophandel - zijn nog syeeds niet vrijgegeven, hoewel de
informatieaanvraag alweer drie maanden geleden werd verzonden, gevolgd
door verschillende herinneringen en suggesties om het te kunnen
bespoedigen.
De Europese Commissie heeft ook geweigerd het publiek te vertellen wie
de handelsbesprekingen met de VS precies voorbereidt. De reden ligt
voor de hand: als deze informatiebekend zou worden, zou het kunnen
laten zien welke economische sectoren het doelwit van de Amerikanen
(en de EC) zijn, evenals de logische strategie die ze waarschijnlijk
zullen volgen.
De betrokkenheid van toezichthouders van het Europees Agentschap voor
voedselveiligheid (EFSA) zou bijvoorbeeld aangeven dat Europa's normen
voor voedselveiligheid aan de orde waren gekomen. Maar toen de
Europese Commissie gevraagd werd wie de "uitvoerende werkgroep" was,
een werkgroep opgericht door Commissievoorzitter Juncker en de
Amerikaanse president Trump om de onderhandelingen voor te bereiden,
antwoordde de Europese Commissie in
november
2018 dat zij geen lijst had met de leden van de groep.
Moet u nagaan: u richt een werkgroep op maar weet niet wie de
deelnemers zijn. Dat moeten we dus geloven. Het Juncker-politburo
weigerde ook om verslagen van vergaderingen over wat in de context van
de groep was gebeurd, vrij te geven.
Nogmaals, dit doet sterk denken aan de geheime TTIP-besprekingen, die
bekritiseerd werden door burgers, journalisten, parlementariërs en de
Europese Ombudsman. Deze laatste
had kritiek
op het feit dat: "traditionele
methoden voor het voeren van internationale handelsbesprekingen ...
worden gekenmerkt door vertrouwelijkheid en beperkte inspraak van het
publiek. Die traditionele methoden zijn slecht uitgerust om de
legitimiteit te genereren die noodzakelijk is voor de
TTIP-overeenkomst, die in zijn meest ambitieuze vorm zou kunnen
resulteren in een transatlantische interne markt, met bindende regels
op een groot aantal gebieden die van invloed zijn op het dagelijks
leven van de burger."
Meer in het bijzonder had de Ombudsman de Europese Commissie
voorgesteld "proactief
agenda's van vergaderingen en verslagen van vergaderingen met
lobbygroepen te publiceren", en ook al hun opmerkingen te publiceren "tenzij
de afzender goede redenen voor vertrouwelijkheid heeft en een
niet-vertrouwelijke samenvatting voor publicatie verstrekt".
Het zal u niet verbazen dat bij de huidige handelsbesprekingen tussen
de EU en de VS de Europese Commissie ook op dit vlak schijt heeft aan
alles en iedereen, behalve haar eigenbelang. Dat leidt tot de
kernvraag: waarom doet zij dat? Wat is er te verbergen? Komt het
doordat de EU - net als de regering van Trump - bereid is om een
handelsovereenkomst te sluiten die alleen ten goede zou komen aan
grote bedrijven? Het antwoord kan ons inziens niet anders dan
bevestigend zijn. Immers: niet alleen ons land, maar ook de EU, de VS,
eigenlijk de hele westerse wereld is een grote corpocratie.
