De Britse regering heeft, als zij overgaat tot een harde Brexit, een slimme strategie gekozen. Het Duitse Ifo-instituut heeft berekend dat de door de Britten voorgenomen "harde, maar slimme Brexit" voor het Verenigd Koninkrijk beter uitpakt dan voor de EU.
Bijna iedereen binnen de EU is van mening dat het Verenigd Koninkrijk
economisch zwaar getroffen wordt als er een "harde" Brexit zal
plaatsvinden. Dat wordt hen immers verteld door de mainstream media,
politici en economen. De cijfers lijken dat te bevestigen: zelfs het
relatieve belang van import en export duidt daarop: 45% van de Britse
export gaat naar de EU, 53% van de Britse import komt uit de EU, 7%
van de EU-export gaat naar het Verenigd Koninkrijk, 4% van de EU
Invoer komt van daar.
Het is dus niet raar dat de meeste economische modellen en
berekeningen tot de conclusie zijn gekomen dat de kosten van een harde
Brexit veel hoger zijn voor het Verenigd Koninkrijk dan voor de EU.
Maar er zit een addertje onder het gras.
Niet alleen klimaatmodellen vallen en staan met hun aannames, ook bij
economische modellen is dat het geval. Alle modellen die de gevolgen
van een harde Brexit of andere varianten van de economische regelingen
voor een "ongecontroleerde" Brexit berekenen, gaan ervan uit dat
douanerechten en controles op EU-goederen worden geheven of opgelegd
in het Verenigd Koninkrijk, alleen al omdat dat het tegenovergestelde
het geval is.
Als gevolg hiervan zouden de prijzen voor Britse consumenten stijgen,
zouden de kosten van levensonderhoud stijgen, zou de industriële
productie toenemen en nog veel meer. Alle modellen gaan ervan uit dat
na de Brexit het Verenigd Koninkrijk 10% accijns gaat heffen op EU-auto's,
20% op veel EU-geïmporteerd voedsel, enzovoort, omdat de EU na de
Brexit tarieven gaat opleggen aan Britse importen.
Gabriel Felbermayr van het Duitse Ifo-instituut in München is de
eerste die zich heeft afgevraagd of de veronderstelling dat de Britse
regering door het verhogen van de tarieven op import uit de EU, zou
leiden tot méér kosten van levensonderhoud voor haar burgers, wel
logisch is. Hij is tot de conclusie (PDF
hier) gekomen dat dit niet het geval is. De aanname is
onzin, niet in het minst omdat de Tories herkozen willen worden en
iedereen die maar een paar weken in het Verenigd Koninkrijk heeft
gewoond, weet dat de er de pleuris uitbreekt als de Brexit
aanzienlijke prijsstijgingen voor de Britten met zich mee zou brengen.
Op basis van dit inzicht is de volgende vraag voor de hand liggend:
wat als de Britten geen tarieven zouden heffen op import uit de EU en
ook de kosten zouden besparen om Europese goederen te controleren,
zoals ze al hebben gezegd te wilen doen ten aanzien van de noordgrens
van Noord-Ierland?
De gevolgen zouden aanzienlijk zijn, in het bijzonder voor de EU. Ten
eerste verplicht de Wereld Handels Organisatie haar leden alle
handelspartners zonder handelsovereenkomst gelijk te behandelen. Als
het Verenigd Koninkrijk geen invoerrechten oplegt uit de EU, moeten
ook de tarieven bij invoer uit China en de VS (en alle andere landen
waarmee het Verenigd Koninkrijk geen vrijhandelsovereenkomst heeft
gesloten) - in ieder geval de douanerechten - worden geschrapt. Het
gevolg zou geen stijging van de prijzen voor de Britse consument zijn,
maar een radicale verlaging van de kosten van levensonderhoud terwijl
de levering van goederen toeneemt.
Dat moet de Britten als muziek in de oren klinken.
Maar dat is niet alles. Doordat de EU douanerechten op de invoer uit
het Verenigd Koninkrijk gaat verhogen, worden door de EU-invoer van
veel producten uit dat land een stuk duurder, een omstandigheid die
nadelig zou kunnen uitpakken voor de betrokken Europese bedrijven
zouden kunnen vertrekken, zodat zij wellicht druk proberen uit te
oefenen op de EU om alsnog een vrijhandelsovereenkomst met het VK te
sluiten.
Al met al concludeert Felbermayr in zijn berekeningen (zie hierboven) dat
als de Britse regering zo'n harde (maar slimme) Brexit doorvoert,
zoals hij het noemt, de EU de verliezer in het pokerspel zal zijn,
omdat de economische schade in het VK dan veel beperkter is dan in de
EU. Felbermayr heeft er trouwens geen rekening mee gehouden dat de
vrijhandelsovereenkomst die de EU kost wat kost met de VS wil sluiten
(TTIP 2.0) óók deze berekende schade met zich mee zal brengen,
waardoor de EU een nog groter verliezer zou worden.
Hoe waarschijnlijk is zo'n scenario van een harde maar slimme Brexit?
Vrij groot, als we de toepsraken van Liam Fox, de Britse minister van
handel, er bij halen, een man die graag spreekt van een "echt mondiaal
Groot-Brittannië", of wat te denken van Patrick Minford, professor
economie aan de Universiteit van Cardiff die steeds maar weer het
belang van unilaterale handelsbenaderingen benadrukt, aldus Felbermayr.
Tegen deze achtergrond ziet Felbermayr de dwangstrategie die de EU
heeft gevoerd, die tot doel had het Verenigd Koninkrijk te straffen
voor de wens van het Britse volk en mogelijke andere landen die het
voorbeeld willen volgen, af te schrikken,. De Europese Commissie ziet
Felbermayr als de grote verliezer die "verkeerd heeft gegokt": "Voor
Britse consumenten", schrijft hij, "stijgen vele grondstoffenprijzen
niet alleen, ze dalen zelfs."
Kortom: een harde Brexit zal voor de Britten goed uitpakken.
Daarom heeft Felbermayr nog een advies aan de Europese Commissie en de
zelfbenoemde wrekers van de vernietigde Europese samenwerking:
"In het licht van deze bevinding, zou de EU met spoed moeten overwegen
of het risico van een harde Brexit voor hen niet groter is dan eerder
werd gedacht. Het is tijd om een constructievere aanpak te volgen, om
Brexit helemaal te vermijden of om de scheidingsovereenkomst aan te
passen om het "hard maar slimme" scenario te vermijden. Dit zal voor
beide partijen beter uitpakken. Het zou een fantastisch neveneffect
zijn dat de kwestie van vrede in Ierland hierdoor ook wordt
afgehandeld. "
Overigens is het
vrij officieel
dat een harde Brexit
hand in hand gaat met het verwijderen van douanetarieven.