De Deense premier Rasmussen trapt op de rem. Hij wil dat de Europese Unie een andere koers inslaat, in ieder geval niet een waarbij forse bedragen worden uitgekeerd aan grote concerns. Brussel is "not amused".
Wat gebeurt er met de EU na de Brexit (als dat er ooit van komt)? Tot
nu toe is dat ongewis - zelfs de voorjaars-top van de Europese Unie
heeft geen duidelijkheid gebracht. Het is alleen duidelijk dat er
steeds meer landen op de rem gaan staan.
Na ons land en haar nieuwe "Hanze Groep"-projectje (dat door Macron
genadeloos werd neergesabeld) proberen de Denen zich nu voor te
stellen als de erfgenamen van de Britten - en om een nieuwe start van
de EU volgens het Franse of Duitse voorgestane model te voorkómen.
De EU moet niet in de voetsporen volgen van China, zei premier
Rasmussen in een interview met de Financial Times (tik de volgende URL
in Google en selecteer voor het (paywall)artikel: Danish PM says EU
should choose liberal economy over China model). De EU moet niet
het pad inslaan van het geven van staatssteun aan bepaalde (grote)
bedrijven.
Veeleer moet de EU zich blijven inzetten voor de markteconomie en het
liberalisme à la Thatcher, meent Rasmussen.
Dit is niet alleen een duidelijke afwijzing van de plannen van de
Franse president Emmanuel Macron. Het moet ook onheilspellend klinken
in de Duitse oren. De grap is: Denemarken is helemaal geen lid van de
eurozone.
En dit kleine Gallische dorpje land, dat nu ook met
haar beleid een radicale barrière heeft opgeworpen tegen migranten,
wil nu de koers bepalen voor de EU? Of zelfs in de voetsporen treden
van de Britten? Dat klinkt bizar.
Het is ook verbazingwekkend dat Rasmussen, een liberale conservatief,
niet achter de nominatie van de Deense EU-commissaris voor
concurrentie, Margrethe Vestager, staat, maar haar benoeming
tegenwerkt.
In de Brusselse wandelgangen houden ze er rekening mee dat ze
kandidaat nummer één voor de opvolging van Juncker is.
EU-functionarissen roemen Vestager, waar eventuele andere kandidaten
hun kansen aanzienlijk hebben verkleind. Neem de Duitse topkandidaat
Weber: hij verloor potentiële bondgenoten betreffende het geschil met
premier Viktor Orbán van Hongarije. De Groenen en liberalen hebben
duidelijk gemaakt dat ze niet met Weber willen samenwerken zolang
Orbán's partij Fidesz lid blijft van de Europese Volkspartij. De
schorsing waartoe vorige week woensdag is besloten, is niet voldoende.
Of neem onze eigen Frans Timmermans, van de sociaal-democraten, de
groep in Brussel die dat alleen nog in naam zijn. De kansen voor "Twittermans"
worden erg laag ingeschat. Volgens zeggen slaat hij in het openbaar
een veel te populistische toon aan. Maar over Vestager zijn velen goed
te spreken. De vrouw die tot de sociaal-liberale partij "Radikal
Venstre" behoort, zou zo maar de eerste viool kunnen gaan spelen.
Voor de derde keer legde Vestager vorige week (voor de derde) een
miljardenboete op aan Google. Het Amerikaanse bedrijf zal naar
verwachting ongeveer 1,49 miljard euro op tafel moeten leggen. Voor
advertenties van zoekmachines in de service "AdSense for Search" zijn
andere aanbieders illegaal belemmerd, zei deze top-commissaris van de
EU.
Maar door dit soort fratsen raken de markten in beweging - tot
ergernis van regeringen. Vanuit het gezichtspunt van de Amerikaanse
president Donald Trump zou Vestager de machtigste persoon van Europa
moeten zijn, nog vóór Juncker. Maar ze heeft ook de knuppels in de
hoederhokken van Ierland en andere EU-landen gegooid - vanwege
niet-toegestane belastingvoordelen voor binnenlandse en buitenlandse
bedrijven.
Het is een pittige tante die zich de Deense kaas niet gauw van het
stokbrood laat eten. Vestager had namelijk een beslissing genomen die
haar enorm in de problemen bracht in Parijs en Berlijn. Zij weigerde
de geplande fusie goed te keuren van de treinfabrikanten Siemens en
Alstom, waarmee Duitsland en Frankrijk een "Europees kampioen" wilden
vormen. Zo heeft ze niet alleen de Duitse bondskanselier Angela Merkel
maar ook het Franse leegstaatshoofd tegen zich
gekregen. Jupiter wil zelfs de EU-mededingingsregels veranderen, zodat
de "blunder" van Vestager zich niet nog eens herhaalt.
Betekent dit dat Vestager niet kan rekenen op de hulp van Macron als
het gaat om de verkiezing van de volgende president van de Europese
Commissie, eind mei (23-26.5)? Veel mensen stellen deze vraag in
Brussel - maar tot nu toe is er geen antwoord. Het enige dat duidelijk
is, is dat Vestager de stemmen van andere partijen nodig heeft, omdat
zelfs met conservatieven of sociaal-democraten, de liberalen geen
meerderheid in het Europees Parlement zullen krijgen.
Maar hier komen de Groenen om de hoek kijken. Vestager is uitermate
geschikt als identificatiefiguur voor links liberaal. Een vrouw die
Apple en Google klein krijgt en eindelijk de grotesk krachtige
digitale economie omarmt - daarvan krijgt mening Groene visioenen.
Vestager wordt op die manier misschien een boegbeeld voor diegenen die
meer vaart willen in de EU. Wat ook meetelt voor velen is het
vooruitzicht van het verbreken van de eeuwige dominantie van de
conservatieve EVP.
Onder de Groenen zijn er personen die Vestager heftig promoten. Hun
scenario ziet er als volgt uit: als EVP-man Manfred Weber er niet in
slaagt een meerderheid in het parlement te smeden, is alles mogelijk.
Hoe dan ook, van de sociaal-democraat Timmermans verwacht niemand dat
hij voorzitter van de Europese Commissie wordt - hooguit het ambt van
hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid.
Vervolgens zouden alle parlementsleden van links naar liberaal zich
achter Vestager kunnen scharen, inclusief de liberale krachten in de
EVP. Men denkt dat er eindelijk een progressieve meerderheid denkbaar
is, die het verlammende effect van de grote coalitie in Europa
verbreekt. Het hangt natuurlijk allemaal ook af van hoe de (nieuwe)
rechtse partijen het straks in mei gaan doen......
Vestager wil voor de Europese verkiezingen dus op de kandidatenlijst
van de Europese liberalen komen te staan. Zij is de meest populaire en
waarschijnlijk de bekendste Deense politicus ter wereld. Maar
Rasmussen aarzelt. Vestager hoort namelijk niet bij zijn EVP.
Als deze situatie zo blijft, zou misschien de beste kandidaat voor het
opvolgen van EC-voorzitter Jean-Claude Juncker kunnen falen door de
provinciale politiek van haar eigen thuisland. Niet te geloven......
