Nauwelijks waren de laatste stembureaus voor de Europese verkiezingen gesloten, of de Europese staatshoofden en regeringsleiders begonnen over elkaar heen te vallen over de bezetting van de topfuncties van de EU. Dinsdag verzamelden ze zich voor een top in Brussel om het toekomstig leiderschap van de Europese Unie te bespreken. De meeste kiezers in de EU stemden vóór meer democratie en klimaatbescherming. Maar dat lijkt geen betrekking te hebben op de staatshoofden en regeringsleiders die druk bezig zijn met hun functieverdeling. De Duitse bondskanselier Merkel in het bijzonder gaat gewoon door met het uitvoeren van haar eigen agenda.
Nauwelijks waren de laatste stembureaus voor de Europese verkiezingen
gesloten, of de Europese staatshoofden en regeringsleiders begonnen
over elkaar heen te vallen over de bezetting van de topfuncties van de
EU. Dinsdag verzamelden ze zich voor een top in Brussel om het
toekomstig leiderschap van de Europese Unie te bespreken.
De meeste kiezers in de EU stemden vóór meer democratie en
klimaatbescherming. Maar dat lijkt geen betrekking te hebben op de
staatshoofden en regeringsleiders die druk bezig zijn met hun
functieverdeling. De Duitse bondskanselier Merkel in het bijzonder
gaat gewoon door met het uitvoeren van haar eigen agenda.
En dat, terwijl de boodschap van de kiezers bij de Europese
verkiezingen toch duidelijk was: de meerderheid van de kiezers wil
kennelijk bij de Europese Unie blijven - maar zij willen een ander
beleid. De EU moet groener, socialer en burgervriendelijker worden,
"op dezelfde voet doorgaan" is geen optie.
Maar op de EU-top, dinsdagavond in Brussel, was dat alweer gauw
vergeten. De staatshoofden en regeringsleiders vierden de hoge opkomst
bij de Europese verkiezingen als "succes voor Europa" - en meer was
het niet. Het feit dat de gevestigde partijen hun absolute meerderheid
in het Europeesnepparlement hebben verloren, leek niemand te deren.
De vergadering was - zoals verwacht werd - vruchteloos. De
belangenconflicten konden op korte termijn niet worden overbrugd. Om
een confrontatie in deze open fase te voorkómen, heeft EU-voorzitter
Donald Tusk de opdracht gekregen om een lijst met voorstellen op te
stellen voor de volgende EU-top eind juni.
Hij heeft de opdracht om slechts één naam voor elke vacature op te
schrijven - terwijl tot nu toe niets eens alle gegadigden bekend zijn!
Hoe zit het met Barnier, Lagarde, Weidmann of Rutte - het zijn namen
die keer op keer worden genoemd. Wie beslist wie er op de "shortlist"
van Tusk komt? En hoe is dit allemaal verenigbaar met het resultaat
van de Europese verkiezingen? Het zou veel democratischer (en
transparanter) zijn geweest om te wachten op een eventuele
meerderheidsvorming in het nieuwe nepparlement?
In totaal zijn er vijf topfuncties bij betrokken - topfuncties waarop
de Europese kiezers geen enkele democratische invloed hebben: de
voorzitter van de Europese Commissie (nu: Jean-Claude Juncker), de
voorzitter van de Europese Raad (nu: Donald Tusk ), de president van
de Europese Centrale Bank (nu: Mario Draghi), de EU-commissaris voor
Buitenlandse Zaken (nu: Federica Mogherini) en de voorzitter van het
Europees nepparlement (nu: Antonio Tajani).
Vooral de eerste drie zijn behoorlijke machtsposities.
1. De president van de Europese Commissie
is verantwoordelijk voor een ambtenarenapparaat van 32.000 personen,
dat zich- letterlijk en figuurlijk - de wetten voor laten schrijven
door 25.000 lobbyisten die de grootste invloed hebben in de EU.
Inderdaad, bijna één lobbyist op één ambtenaar. Grotendeels buiten het
publieke blikveld oefenen zij een aanzienlijke invloed uit op alle
gebieden van de Europese politiek en economie.
Zo snel kan het gaan: slechts drie dagen na de Europese verkiezingen
zet de Europese Commissie de controversiële expansie voort. Het wil
toetredingsonderhandelingen met Albanië en Noord-Macedonië - en met
Turkije. Het rijk van Sultan Erdogan was een "key-partner" en "EU-kandidaat",
zei de commissaris voor Buitenlandse Zaken, Federica Mogherini nog
even snel. Het was inderdaad niet lang geleden door de EU op afstand
gehouden en dat veroorzaakte "spanningen" in de Middellandse Zee, maar
de relatie kan nog steeds worden hersteld.
Deze aankondigingen zijn een klap in het gezicht voor het EU-lid
Cyprus. Bij haar kust doet Turkije zee-oefeningen en is Erdogan van
plan olie- en gasboringen uit te laten voeren - wat in strijd met alle
internationale verdragen is. Dat is trouwens een tegenvaller voor
Spitzenkandidat Weber, die in de verkiezingsstrijd beloofd had de
toetredingsgesprekken met Turkije te zullen beëindigen.
Turkije mag dan weer in de wachtkamer zitten, met Albanië en
Noord-Macedonië moet het allemaal in sneltreinvaart geregeld worden. "Beide
landen hebben hervormingen doorgevoerd," zei EU-commissaris Johannes
Hahn. Hij riep de EU-lidstaten op om hun beloften na te komen en de
aanbeveling voor toetredingsonderhandelingen op te volgen. De door en
door corrupte Europese Unie kan nog wel twee lidstaten gebruiken die
haar op dat vlak nog heel wat kunnen leren. "What could possibly go
wrong?".
Het gaat hier natuurlijk vooral om geopolitiek machtsvertoon: de EU
wil de zogenaamd groeiende invloed van Rusland en China op de
westelijke Balkan terugdringen en Turkije te vriend houden, zodat de
vluchtelingendeal van Merkel kan worden voortgezet. En
verkiezingsbeloften, veiligheidsproblemen en corruptieproblemen zijn
in Brussel gauw vergeten: "we" hebben tenslotte ook de huidige
EU-lidstaten Bulgarije en Roemenië binnengehaald, om maar twee
voorbeelden te noemen.....
2. De Europese Centrale Bank
bepaalt het Europese monetaire beleid, althans wat voor beleid moet
doorgaan. In tegenstelling tot de Europese Commissie is het "onafhankelijk",
dat wil zeggen deze bankenbelangenbehartiger is niet onderworpen aan
de controle of de leiding van (niet-)democratisch gekozen organen. Het
monetaire beleid wordt gecoördineerd binnen de nauwe kring van de
financiële aristocratie, waar het hoofd van de ECB traditiegetrouw
vandaan komt.
3. De president van de Europese Raad
is verantwoordelijk voor de vergaderingen van vooral de staatshoofden
en regeringsleiders, en dus voor het echte machtscentrum van de EU,
dat zowel uitvoerende als wetgevende functies vervult en deze deelt
met het Europees nepparlement.
Tot dusverre verdeelden conservatieven en sociaal-democraten, die
samen een meerderheid hadden in de Europese Raad en in het Europees
nepparlement, onderling de topposities. Van de huidige gevestigde
topfunctionarissen zijn er drie - Commissievoorzitter Jean-Claude
Juncker, voorzitter van de Raad Donald Tusk en parlementsvoorzitter
Antonio Tajani - leden van de Conservatieve Europese Volkspartij (EVP).
ECB-president Mario Draghi is partijloos, maar werd in 2011 door
EPP-leden Silvio Berlusconi, Angela Merkel en Nicolas Sarkozy in het
zadel geholpen - niet bepaald een keus die goed uitgepakt heeft. Hoofd
van het buitenlands beleid van de EU, de communiste Federica Mogherini,
is tegenwoordig sociaaldemocraat.
De dominantie van de EVP onder de topambtenaren verzekerde Duitsland
van een beslissende invloed op de EU, terwijl in dat land de EVP
veertien jaar lang het hoofd van de regering (Angela Merkel) leverde,
de grootste tijd in een alliantie met de sociaal-democraten.
Maar nu zijn conservatieven en sociaal-democraten verslagen door
Frankrijk en Italië. In het nieuw gekozen Europees nepparlement hebben
ze nu slechts 332 van de 751 zetels, of 44%. In het oude nepparlement
hadden zij nog 401 zetels. Voor een meerderheid zijn ze nu afhankelijk
van de steun van de liberalen of de Groenen.
Politiek gezien zijn de verschillen tussen al deze partijen gering. In
de afgelopen jaren zijn ze allemaal sterk naar rechts opgeschoven en
hebben ze de bezuinigingsdrang (ten aanzien van de burgers) van de EU,
het toewerken naar één grote militaire macht, de bouw van een
uitgebreid politie- en bewakingsapparaat en het betwiste
migrantenbeleid gesteund en zullen ze dat allemaal blijven steunen.
De verschuiving naar rechts heeft echter ook de nationale verschillen
binnen Europa vergroot, waardoor die een steeds agressiever karakter
hebben gekregen. Dit komt tot uitdrukking in de fragmentatie van het
Europees nepparlement in een groot aantal concurrerende blokken.
De Franse president Emmanuel Macron heeft duidelijk gemaakt dat hij
niet bereid is om een Duitse Commissievoorzitter te aanvaarden.
Bondskanselier Angela Merkel staat echter (officieel, maar niet
officieus) achter de kandidatuur van de CSU-politicus Manfred Weber,
die tijdens de EU-verkiezingen tot de Spitzenkandidat van de EVP werd
uitgeroepen. Binnen de EU wordt de andere Spitzenkandidat Frans
Timmermans te licht bevonden voor Juncker's baan: hij heeft het imago
van linkse populist opgeplakt gekregen.
In Frankrijk is de EVP vrijwel niet meer vertegenwoordigd. Haar Franse
lid, Les Républicains, kreeg slechts 8,5% van de stemmen bij de
Europese verkiezingen. De socialisten kwamen uit op 6,2%. Macrons
eigen partij, La République en Marche, deed het met 22,4% slechter dan
het rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen, die 23,3%
scoorde. In het Europees nepparlement is Macron toegetreden tot de
Liberale Partij, die is gegroeid tot 105 parlementsleden.
Achter de zwendel over invloed en baantjes gaan meer fundamentele
politieke conflicten schuil, conflicten die al heel lang verergeren.
Zo hebben de initiatieven van Macron om het Europese begrotingsbeleid
te integreren in Berlijn weerstand ondervonden. Er is ook ruzie over
de oprichting van één Europees leger en een van de VS onafhankelijke
Europese bewapeningsindustrie, die samen door Berlijn en Parijs worden
gepromoot (omdat hun wapenindustrie daar fors van kan profiteren).
Tussen Macron en Merkel botert het niet zo. Parijs reageerde
bijvoorbeeld verontwaardigd toen Berlijn na de moord op journalist
Jamal Khashoggi de wapenleveranties aan Saoedi-Arabië stopte. En
terwijl Macron pleit voor een harde koers in de Brexit-kwestie, is
Merkel eerder bereid om concessies te doen aan de Britse regering.
Met de opdracht aan de voorzitter van de Raad, Tusk, om een
personeelsvoorstel in te dienen voor de volgende EU-top, worden deze
conflicten nu achter de schermen gevoerd en zal het uiteindelijk
uitdraaien op smerige deals. Naar onze overtuiging zal de functie van
Juncker dan niet gaan naar een Spitzenkandidat, maar naar Merkel.
Daarvoor zien we een aantal "hints" in uitlatingen die in Brussel
gedaan zijn. Er moeten meer vrouwen in de Europese Commissie komen, en
de kennis en ervaring van Merkel mag voor de EU niet verloren gaan.
Zomaar twee opmerkingen van Juncker. En Rutte? Die zien wij de functie
van Tusk nog wel eens opvullen, zodat de moeder-zoon relatie van
Angela en Mark weer in ere is hersteld.
De burgers in de EU worden systematisch misleid over de echte
veranderingen die steeds weer blijken te worden ingevoerd. De komende
jaren zullen nieuwe pogingen worden ondernomen om het gebruik van cash
geld moeilijker te maken, zal de vrijheid van meningsuiting verder
worden beperkt, net als de privacy van de burgers, zullen de grote
concerns financieel nòg meer tegemoet worden gekomen, zal de
migratie vanuit Afrika verder worden opgevoerd en zullen vele
honderden miljarden euro's doorgesluisd worden naar belangengroepen en
personen die profiteren
van de klimaathoax.
Sommige waarnemers zijn van mening dat de hype rond de topposities van
de EU maandenlang kan dooretteren. Eén ding is echter al duidelijk: de
nieuwe Europese Commissie, die achter de schermen wordt
uitonderhandeld, zal het Brusselse beleid tégen de arbeidersklasse van
zijn voorgangers voortzetten.
