De Europese Commissie wordt vanaf vandaag geleid door de Duitse Ursula von der Leyen. Binnen die Commissie is er - zegt men - eenheid en vastberadenheid, vooral op het gebied van militarisering. EU als militaire grootmacht: het stond van tevoren al vast, immers: je kunt Ursula von der Leyen wel uit het ministerie van Defensie krijgen, maar het ministerie van Defensie niet uit Ursula von der Leyen.
De ambtstermijn van Ursula von der Leyen als Duits minister van Defensie werd gekenmerkt door het feit dat ze veel kleurrijke ballonnen had met absurde ideeën had opgelatem
die meestal uiteengespat zijn - bijvoorbeeld parttime werk, óók voor leidinggevenden, of haar "nieuwe" personeelsconcept.
De oorzaken voor haar falen lagen altijd bij anderen - de voorkeur van hun voorgangers of de verantwoordelijke soldaten, waarvan ze hen publiekelijk heeft beschuldigd van gebrek aan geschiktheid en efficiëntie.
Von der Leyen heeft in haar thuisland menselijk en professioneel gefaald. Ze
heeft geen competente staf kunnen opbouwen. Ze heeft nooit begrepen hoe soldaten
zich voelen en denken. Nu heeft ze - met dank aan Merkel - een nieuw speelveld in de schoot geworpen gekregen......
arme EU!.
Sinds Ursula von der Leyen in juni op het nippertje werd verkozen tot
voorzitter van de Europese Commissie, is de aandacht van het publiek
gericht op de samenstelling van haar toekomstige commissie. Zoals u
eerder kon lezen werden drie van de commissiekandidaten vervangen
vanwege hun belangenconflicten en technische incompetentie.
Tijdens het proces werd duidelijk dat voorgeprogrammeerde
belangenconflicten zich ook zullen voordoen bij nieuw bevestigde
commissarissen. Verschillende miljonairs stoeien in de gelederen,
zoals B. Thierry Breton, die in de toekomst als industrieel
commissaris en het nieuwe directoraat-generaal Defensie-industrie en
ruimtevaart de leiding krijgt en aldus feitelijk commissaris voor
bewapening wordt.
Hij zal ook een besluit nemen over de toewijzing van de middelen van
het "Europees Defensiefonds" (EOF), waarvoor 13 miljard EUR is
gereserveerd voor de volgende EU-begroting. Hiervan is ten minste vijf
tot tien procent ingesteld voor "disruptieve verdedigingstechnologieën".
De leider in deze technologieën is toevallig de IT-groep Atos, die
dicht bij de wapenindustrie stond en wiens baas tot nu toe.....
Thierry Breton was. En dat is slechts één voorbeeld van hoe het in
Brussel reilt en zeilt.
Inhoudelijk beloofden Ursula von der Leyen en de commissiekandidaten
hun afgevaardigden wat ze wilden horen. Sleutelwoorden zoals "minimumloon",
"groene" deal, "vrede" of "digitalisering" waren bedoeld om een
koerswijziging over te brengen, een vertrekpunt, maar de bloemrijke
woorden leidden alleen af van het idee dat het zou moeten doorgaan als
voorheen.
Bezuinigingsbeleid in plaats van een offensief sociaal beleid van
armoedebestrijding, geen ambitieus klimaat- en
milieubeschermingsbeleid, geen rechtvaardig belastingbeleid. En hoewel
de EU een "vredesproject" zou moeten zijn - dat is ons althans
wijsgemaakt, investeert ze massaal in militaire herbewapening - en
natuurlijk in neoliberale handelsovereenkomsten.
Omdat Ursula von der Leyen sterk, snel en ambitieus wil zijn. Maar op
dat snelle valt wel
wat af te dingen...
Ursula von der Leyen, moeder van zeven kinderen (dat moet er in
artikelen meestal worden bijgezegd), die vanaf vandaag in functie is, wil een "echt
geopolitieke commissie" houden in Brussel. Europa moet "de taal van de
macht" leren. Wat volgens ons alleen maar kan betekenen: als de EU het
heeft, is het er om er gebruik van te maken.
Met welk doel en waar? Overal? En last but not least - hoe? Door de
uitgebreide machtsprojectie van een militaire EU en op voorwaarde dat
geopolitiek groot machtsdenken nu belangrijker dan ooit is voor de EU?
Een beetje geïnspireerde, zo niet te zeggen, herstellende benadering,
die is gebaseerd op patronen waarvan momenteel de Verenigde Staten
zich in het Midden-Oosten proberen te bevrijden. Als von der Leyen
deze aanpak volgt, zou men verder moeten vragen: Kkent de nieuwe
voorzitter van de Commissie de staat van de EU? Is het geschikt om het
te presenteren als een wereldwijde speler die zijn economische en
commerciële macht vèr te boven wil gaan?
Al geruime tijd is de 27-landenregering allesbehalve een monolithische
krachtpatser die geostrategische ambities zou kunnen nastreven. Een
onvoltooide Brexit is niet alleen een permanent onderwerp, maar is
goed voor een aanhoudende crisis. Pas onlangs heeft de afwijkende
mening over een mogelijke EU-toelating van Albanië en Noord-Macedonië
tegengestelde standpunten onthuld over een voortdurende uitbreiding
naar het oosten.
Frankrijk en Duitsland, EU-kernstaten, stellen immers uiteenlopende
veiligheidsprioriteiten als het gaat om de toekomstige richting van de
EU. President Macron wil dat Frankrijk als Europese macht geopolitiek
effectief wordt door te vertrouwen op Europese militaire macht - in de
eerste plaats een EU-defensie-unie. Het moet zichzelf vrijmaken van
transatlantische beperkingen en grotendeels onafhankelijk van de NAVO
opereren. Duitsland daarentegen wordt beschouwd als een toonaangevend
Europees land met geopolitieke relevantie, zonder af te wijken van de
NAVO. Merkel daarentegen - waarschijnlijk ook als reactie op Macron -
beschouwt de transatlantische verankering meer dan ooit als de basis
van het Duitse buitenlands en veiligheidsbeleid. Op 27 november deed
ze hierover een absolute bekentenis aan de Bondsdag.
Waar wil Von der Leyen zichzelf positioneren met een dergelijke
polarisatie in haar "machtstaal"? Op een derde manier, als een derde
kracht? Er bestaat twijfel dat de Commissieleden haar ambitie wel
allemaal delen.
Het is duidelijk dat de nieuwe voorzitter van de Commissie één doel
nastreeft: een einde maken aan het achterblijvende positie van de EU.
Vanaf dat moment moet het in staat zijn voordelen en invloedssferen te
bieden in het Nabije en Midden-Oosten en in de regio Azië-Pacific. De
Duitse minister van Defensie Kramp-Karrenbauer heeft soortgelijke
dingen aanbevolen met betrekking tot Duitsland. Men moet deelnemen aan
de verhitte rivaliteit tussen de VS en China. Ja ja, binnen de nieuwe
EU en haar lidstaten zijn het de vrouwen die het hardst op de
oorlogstrom slaan.
Het valt nog te hopen dat Von der Leyen, met haar "echt geopolitieke
commissie", ook bang moet zijn dat Brussel duidelijk is wat dat
betekent - waar ze aan beginnen. De EU zou niet aanwezig zijn als een
neutrale speler in de Indo-Pacific, maar als een partner van de VS,
als een partij in een conflict met een naar boven toe oplopende escalatieschaal.
Nogmaals, het laat zien welke vorm van Leyens concept van geopolitiek
al als Duits minister van Defensie had. Het geeft de voorkeur aan een
ruimtelijke dimensie, het zoeken naar interventiegebieden en
operationele gebieden voor een primair militair engagement wereldwijd.
Even terugzappen naar hun verschijning voor de Veiligheidsconferentie
van München eind januari 2014, toen werd gezegd dat Duitsland bereid
moest zijn eerder, vastberadener en wezenlijker dan voorheen aan het
buitenlands en veiligheidsbeleid bij te dragen. Uiteraard moet dit nu
ook gelden voor een EU die zich aan de stelregel houdt: meer
geopolitiek riskeren betekent politiek effectief zijn.
Waarom niet, na alle ervaringen met geopolitiek in de twintigste en
eenentwintigste eeuw, liever geen benadering kiezen die vrij is van de
wil tot heerschappij en van politieke macht? Waarom geen
wederopbouwprogramma voor Syrië opzetten dat géén randvoorwaarden
heeft en alleen de bevolking van dit land ten goede komt, gezien het
mislukte Syrische beleid van de EU? Terwijl toch steeds weer beweerd
wordt volgens de mensenrechtenwetgeving onverslaanbaar te willen
zijn. Waarom geen vredesinitiatief initiëren voor Jemen, dat
Saoedi-Arabië beperkt en deelneemt aan de matiging van het conflict
door de Verenigde Naties?
In plaats van te raaskallen over een "taal van de macht", zou Von der
Leyen van toon kunnen veranderen. Hoe zit het met een besef van wat "geopolitiek
denken" van de grote mogendheden tot op heden heeft gedaan - in
Indochina, Irak, Afghanistan, Libië, Syrië, de Balkan, Korea, Oekraïne.
Het idee van Emmanuel Macron om "Europa opnieuw op te richten" ligt
ver van Von der Leyen. Wat zij voor ogen heeft is de (hoeveelste?)
variant van geopolitiek denken. Wil het met de EU ooit wat worden (en
dat gebeurt toch niet) dan is eenheid en vastberadenheid op het gebied
van militarisering een harde voorwaarde.
Het nieuwe directoraat-generaal van Breton, met de onopvallende naam
van DG Defensie, heeft drie hoofdtaken: militaire
ruimtevaartprogramma's, militaire mobiliteit en de oprichting van een
Europese bewapeningsmarkt. Dit laatste vormt ook de sponsachtige
juridische basis van miljarden investeringen in de dodelijke industrie.
Want volgens Europese verdragen kàn de EU helemaal niet in militaire
bewapening investeren. Door allerlei subtiliteiten moet de publieke
opinie nu worden misleid.
Terwijl de Europese Commissie dus werkt aan regelingen om de militaire
industrie te ondersteunen zonder het te noemen, zijn miljoenen mensen
op de vlucht, onder andere voor de wapens van bedrijven die in de
toekomst zullen profiteren van EU-wapenovereenkomsten. Mensen sterven
in het Middellandse Zeegebied, worden tot slaaf gemaakt in
Noord-Afrika, belanden in Griekse hotspots of in Bihac aan de
Kroatische grens.
Precies daar is het waar Ursula von der Leyen's herhaaldelijk geprezen
"Values of Europe", elke dag opnieuw, worden afgebroken.