Terwijl het coronavirus dood en verderf over de hele wereld verspreidt, is vrijwel geen enkele economische sector gespaard gebleven van schade. Maar te midden van de chaos van de wereldwijde pandemie, overleeft één industrie niet alleen, ze profiteert er ook van - daarbij welwillend geholpen door politici.
Het ANP meldde eergisteren het volgende:
Het medicijn Remdesivir mag in Europa worden gebruikt bij de
behandeling van patiënten met covid-19. De Europese Commissie gaf
vrijdag versneld haar goedkeuring na een positieve aanbeveling van het
Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Het is het eerste medicijn tegen
de ziekte dat EU-breed wordt toegestaan.
De Europese Commissie is in onderhandeling met de Amerikaanse
producent Gilead over voldoende doses van het antivirale middel voor
de EU-landen. Er zijn zorgen over de levering omdat de Verenigde
Staten vrijwel de hele fabrieksvoorraad voor de komende drie maanden
zouden hebben opgekocht. De Europese Commissie verzekert er alles aan
te doen om behandelingen of vaccins tegen covid-19 beschikbaar te
krijgen, zegt EU-commissaris Stella Kyriakides (Gezondheid).
Nederland heeft volgens het ministerie van Volksgezondheid momenteel
voldoende voorraad remdesivir. Gilead zou hebben beloofd dat ons land
de komende tijd meer krijgt geleverd. Ook Duitsland zegt voorlopig
genoeg voorraad te hebben van het medicijn dat oorspronkelijk is
gemaakt om het ebolavirus af te remmen.
De zogeheten voorwaardelijke marketingautorisatie in Europa houdt in
dat experts het medicijn als waarschijnlijk effectief beschouwen en er
maar beperkte bijwerkingen zijn.
De farmaceutische gigant Gilead Sciences kondigde afgelopen maandag
aan dat het $ 3.120 in rekening gaat brengen voor zijn
coronavirusgeneesmiddel Remdesivir. Dit is de prijs die de overgrote
meerderheid van de Amerikaanse burgers met particuliere
gezondheidszorg of Medicare en Medicaid zou moeten betalen voor een
behandeling van vijf dagen en zes doses. Een dosis Remdesivir, die een
tiende van een gram van het medicijn bevat, kost $ 520 - honderd keer
het gewicht in goud.
We zien hier bijna standaard praktijk van de farmaceutische industrie:
pure chantage midden in de corona-pandemie. Er wordt geschat dat de
prijs 400 keer hoger is dan wat nodig zou zijn om winst te maken met
het medicijn. Gilead zal naar verwachting tegen het einde van het jaar
$ 1,3 miljard weggehaald hebben bij particuliere betalers.
De boodschap van Gilead is duidelijk: Amerikaanse farmaceutische
bedrijven zijn van plan miljarden te verdienen aan het coronavirus,
dat wereldwijd meer dan 10,7 miljoen mensen heeft besmet en ten minste
517.000 mensen heeft gedood. Het is veelzeggend dat de koersen op Wall
Street in slechts twee dagen na de aankondiging van Gilead met 800
punten waren stegen.
Michael Weinstein, president van de Aids Healthcare Foundation, drukte
de algemene afkeer van Gilead bijzonder sterk uit: “Gilead Sciences
heeft zich vandaag ontmaskerd als zowel een oorlogswinnaar als een
hebzuchtige schurk - een deprimerende prestatie en een ongelooflijk
brutale reactie op een wereldwijde pandemie die wereldwijd meer dan
een half miljoen mensen heeft gedood, waaronder meer dan 120.000
slachtoffers in de Verenigde Staten."
Daniel O’Day, voorzitter en CEO van Gilead, probeerde de prijsstijging
van het bedrijf in een open brief te rechtvaardigen. Op basis van
voorlopige en statistisch onbeduidende gegevens beweerde hij dat
Remedesivir "de tijd tot herstel met gemiddeld vier dagen verkort",
wat naar verluidt "ongeveer $ 12.000 per patiënt" zou besparen voor
ziekenhuizen.
Het management had daarom "genereus" besloten om “Remdesivir ruim
onder deze waarde aan te bieden. Voor brede en rechtvaardige toegang
in een tijd waarin er wereldwijd een dringende behoefte is, hebben we
een prijs vastgesteld... die gelijk is aan $ 2.340 per patiënt."
Amerikaanse verzekeraars betalen, naast Medicare en Medicaid, 33% meer,
of $ 3.120.
O’Day zegt dat dit "alle patiënten toegang" tot het medicijn zou geven
en de "verantwoordelijkheden op langere termijn" van het bedrijf zou
compenseren.
Hoewel hij niet heeft uitgelegd waaruit deze "verantwoordelijkheden op
langere termijn" bestaan, gaat het zeker niet om de
verantwoordelijkheid jegens coronapatiënten. Een rapport van het
Institute for Clinical and Economic Review toont aan dat de
grondstoffen die nodig zijn om Remdesivir te vervaardigen, slechts
ongeveer $ 10 kosten voor een tiendaagse behandeling. Generieke
fabrikanten in Bangladesh en India hebben $ 600 begroot voor het
medicijn - een kwart van de "eerlijke" prijs waar O'Day over opschept.
Onderzoekers van de Universiteit van Liverpool schatten de
productiekosten op 93 dollarcent per dosis Remdesivir.
Voor vele miljoenen patiënten in de Verenigde Staten worden de kosten
van Remdesivir gedekt door hun verzekering, maar miljoenen meer zijn
afhankelijk van financiering voor coronavirusbehandeling onder de
CARES-wet. Als deze fondsen opraken, hebben ze weinig kans om het geld
voor het medicijn op te hoesten. Zelfs vóór de pandemie kon bijna 40
procent van de Amerikaanse bevolking in noodgevallen geen 400 dollar
betalen, laat staan zes of acht keer zoveel.
In een rationele wereld zou Alex Azar, de Amerikaanse minister van
Volksgezondheid en Sociale Zaken, Gilead hebben gevraagd de botte
prijsopdrijving onmiddellijk te beëindigen. In plaats daarvan noemde
hij het medicijn "levensreddend" en beloofde hij dat zijn ministerie
Remdesivir ter waarde van 1,56 miljard dollar zou kopen. Ook de
Europese Unie doet er op dit punt het zwijgen toe en probeert het
medicijn massaal in te kopen.
Pogingen van congresleden om prijzen in
dit verband te reguleren zijn op niets uitgelopen.
Azar zelf heeft veel connecties met de farmaceutische industrie. Hij
was president van het grote farmaceutische bedrijf Eli Lilly voordat
hij werd gerekruteerd door de Amerikaanse president Donald Trump voor
een post bij het ministerie van Volksgezondheid en Welzijn. Azar was
ook directeur van de lobbygroep Biotechnology Innovation Organization
en werd door klokkenluider Rick Bright aan de kaak gesteld omdat hij
probeerde het risico van het virus te bagatelliseren toen het zich in
december en januari naar China verspreidde. Bright stond aan het hoofd
van het Amerikaanse bureau BARDA, dat betrokken was bij de
ontwikkeling van vaccins, maar werd vanwege zijn kritiek overgeplaatst.
Het is ook nog maar de vraag of Remdesivir daadwerkelijk effectief is
bij de behandeling van het nieuwe coronavirus. Gilead had de
werkzaamheid van het medicijn getest tegen andere coronavirussen -
Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) en de MERS-CoV, afkomstig uit
het Midden-Oosten. Op basis van deze positieve resultaten vermoedde
het bedrijf dat het ook zou kunnen werken tegen de huidige SARS-CoV-2.
Artsen in China begonnen in januari patiënten ermee te behandelen.
Virussen hebben subtiele verschillen in hun machinerie, om nog maar te
zwijgen van de manier waarop ze schade aanrichten aan het lichaam.
Zelfs als een medicijn bescheiden voordelen biedt, is het misschien
niet geschikt voor wijdverbreid gebruik. Het antivirale Remdesivir van
Gilead Sciences (oorspronkelijk ontwikkeld voor ebola) lijkt sommige
mensen met COVID-19 bijvoorbeeld te helpen sneller te herstellen. Maar
het is ook een intraveneus medicijn en kan dus niet worden gebruikt om
te voorkómen dat mensen ziek worden.
Uit medische onderzoeken naar de werkzaamheid van Remdesivir bij de
behandeling van Covid-19 blijkt echter dat het het sterftecijfer onder
zieken niet significant verlaagt. Een onderzoek van het Amerikaanse
National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID)
concludeerde (op basis van zijn onderzoek in maart en april) dat
“gezien het hoge sterftecijfer ondanks het gebruik van Remedesivir,
het duidelijk is dat behandeling met alleen een antiviraal
geneesmiddel waarschijnlijk niet genoeg zal zijn". Dat betekent dat er
miljarden worden overhandigd aan een farmaceutisch bedrijf voor het
kopen van een medicijn dat, op basis van de huidige wetenschappelijke
gegevens, niet werkt.
Dit weerhield NIAID-directeur Anthony Fauci er echter niet van om toen
de voorlopige resultaten werden gepubliceerd, te zeggen: "De
resultaten tonen aan dat Remdesivir een duidelijk en significant
positief effect heeft en dus de hersteltijd verkort... We denken dat
we nu op de goede weg zijn om het coronavirus succesvol te behandelen."
De steun van Fauci hielp de aandelenkoers van Gilead omhoogduwen.
Sinds het begin van het jaar is de marktwaarde van het bedrijf met $
20,1 miljard gestegen tot $ 96,5 miljard, grotendeels dankzij de
promotie van Remdesivir als een effectief middel tegen de pandemie.
Dit doet denken aan geneesmiddelenfabrikant Moderna, die zijn waarde
met meer dan 200 procent zag toenemen tot een vermogen van bijna $ 25
miljard nadat het had aangekondigd dat het aan zijn eigen vaccin
werkte.
Moderna-bestuurslid Moncef Slaoui, door Trump aangesteld om het Warp
Speed-vaccinontwikkelingsinitiatief te leiden, heeft zijn fortuin met
$ 2,4 miljoen zien toenemen dankzij de mediahype na de aankondiging
van Moderna dat het vooruitgang boekte om vaccin te maken.
Wat in ieder geval wel vaststaat is dat de winsten leiden tot enorme
bonussen voor leidinggevenden van farmaceutische bedrijven en
agressieve marketing van medicijnen aan consumenten. De winsten zijn
ook gebruikt om de winstgevendheid van de farmaceutische sector verder
te vergroten. Volgens berekeningen van Axios maken farmaceutische
bedrijven in de VS 63% van de totale winst in de gezondheidszorg in de
Verenigde Staten. Dat komt deels door het succes van hun
lobbyactiviteiten. In 2019 gaf de farmaceutische industrie in dat land
$ 295 miljoen uit aan lobbywerk, veel meer dan welke andere sector in
de Verenigde Staten dan ook. Dat is bijna twee keer zoveel als de op
één na grootste geldverstrekker - de elektronica-, productie- en
apparatuursector - en meer dan het dubbele van wat olie en gas
bedrijven besteedden aan lobbywerk. De industrie besteedt ook
rijkelijk veel geld aan campagnebijdragen aan zowel democratische als
republikeinse politici. Gedurende de Democratische primary heeft Joe
Biden het peloton van ontvangers van bijdragen van de gezondheidszorg
en de farmaceutische industrie aangevoerd. In ieder geval één zaak
waarin hij hoog scoort.
Verschillende bedrijven, waaronder Johnson & Johnson, DiaSorin
Molecular en QIAGEN, hebben duidelijk gemaakt dat ze financiering
krijgen van het Amerikaanse ministerie van Health and Human Services (HHS)
voor inspanningen in verband met de pandemie, maar het is onduidelijk
of Eli Lilly en Gilead Sciences gebruik maken van overheidsgeld voor
hun werk aan het vaccin. Tot op heden heeft HHS geen lijst van
begunstigden verstrekt, en volgens Reuters heeft de Trump-regering
topgezondheidsfunctionarissen verteld om hun coronavirusdiscussies te
behandelen als geclassificeerd en personeel zonder
veiligheidsmachtigingen uitgesloten van discussies over het virus.
Voormalige toplobbyisten van zowel Eli Lilly als Gilead zijn nu lid
van de White House Coronavirus Task Force. Azar was, zoals we al
zeiden, directeur van Amerikaanse operaties voor Eli Lilly en lobbyde
voor het bedrijf, terwijl Joe Grogan, nu directeur van de Domestic
Policy Council, de belangrijkste lobbyist was voor Gilead Sciences.
Contracten die de Amerikaanse overheid heeft gesloten met de
farmaceutische bedrijven Janssen (het Nederlandse onderdeel van
Johnson & Johnson), Regeneron, Genentech en Ology Bioservices beperken
de octrooirechten van de overheid op de producten die voor Covid-19
worden ontwikkeld, ook al gebruiken ze daarvoor belastinggeld. Een
teken dat politici hun oren maar al te gemakkelijk laten hangen naar -
in dit geval farmaceutische - bedrijven. Over mogelijke steekpenningen
zullen we het dan maar niet hebben.
Met de aankondiging van Remdesivir (dat is ontwikkeld met ten minste
79 miljoen dollar aan Amerikaanse overheidsfinanciering) en het
Moderna-vaccin als een "wondermiddel", hebben de mainstream media niet
alleen de aandelenkoersen van de farmaceutische gigant verhoogd, maar
ook de back-to-work-campagne gepromoot om arbeiders terug te dwingen
naar fabrieken en kantoren - plekken die broedplaatsen zijn voor
Covid-19.
Wall Street ziet de pandemie als een potentiële goudmijn. De grote
banken en bedrijven hebben sinds maart ten minste 6 biljoen dollar aan
reddingspakketten ontvangen en zullen miljarden méér verdienen door de
prijzen voor mogelijk levensreddende coronavirusbehandelingen te
verhogen. Dit neemt de bevolking van de Verenigde Staten en wereldwijd
effectief in gijzeling. Politici doen er het zwijgen toe.
Gilead is slechts een voorbeeld van de juridische ruimte waarin
bedrijven in de Verenigde Staten (en wereldwijd) kunnen opereren.
Hetzelfde hebben we de afgelopen jaren gezien met watervergiftiging in
Flint, de crashes van twee Boeing 737 Max-vliegtuigen, de
opioïde-epidemie en de bosbranden in Californië veroorzaakt door
energiebedrijf PG&E. Geen enkele topman is ooit in de gevangenis
beland voor deze misdaden. Zoals de procureur-generaal van Barack
Obama in 2013 aan het Congres vertelde zijn deze moderne roofridders "te
groot om opgesloten te worden".
Sinds de jaren dertig van de vorige eeuw heeft het eerder genoemde
National Institutes of Health zo'n 900 miljard dollar geïnvesteerd in
onderzoek dat farmaceutische bedrijven vervolgens gebruikten om
merkgeneesmiddelen te patenteren. Elk medicijn dat tussen 2010 en 2016
door de Food and Drug Administration is goedgekeurd, had betrekking op
wetenschap die werd gefinancierd met geld van de Amerikaanse
belastingbetaler via het NIH, meldt de belangenorganisatie Patients
for Affordable Drugs. Belastingbetalers hebben meer dan 100 miljard
dollar uitgegeven aan dat onderzoek.
Onder de medicijnen die met enige overheidsfinanciering zijn
ontwikkeld en die grote goudmijnen voor particuliere bedrijven zijn
geworden, zijn het hiv-medicijn AZT en de kankerbehandeling Kymriah,
die Novartis vandaag de dag verkoopt voor $ 475.000.
Exorbitante medicijnprijzen veroorzaakten faillissementen en
sterfgevallen, niet alleen in de Verenigde Staten, lang voordat de
corona-pandemie toesloeg. Zelfs nu het aantal coronavirusinfecties de
2,5 miljoen heeft overschreden en tientallen miljoenen mensen hun baan
hebben verloren, lijkt de farmaceutische industrie nog minder geneigd
haar wurggreep op het gebied van prijzen los te laten.
De tweeledige wetgeving die de crisis zou moeten aanpakken, is in de
Amerikaanse Senaat tot stilstand gekomen omdat meerderheidsleider
Mitch McConnell, die meer dan 1,6 miljoen dollar aan bijdragen van
farmaceutische bedrijven en fabrikanten van gezondheidsproducten heeft
ontvangen, heeft geweigerd de wet in stemming te brengen.
Volgens een Amerikaanse wet uit 1980 die bekend staat als de Bayh-Dole
Act, geven contracten voor uitvindingen die voortkomen uit door de
federale overheid gefinancierd onderzoek de regering het recht om "binnen
te lopen" en de licentie over te nemen voor een product dat ze heeft
helpen uitvinden, als het bedrijf dat niet doet (dus het niet
beschikbaar stelt tegen een redelijke prijs) of als het overnemen van
de licentie "noodzakelijk is om de gezondheids- of
veiligheidsbehoeften te verlichten." De wet geeft de Amerikaanse
regering ook een niet-exclusief, onherroepelijk recht om een uitvinding
op te eisen die ze hielp creëren zonder royalty's te betalen.
Maar agentschappen kunnen deze vereisten omzeilen door een alternatief
contracteringsmodel te gebruiken dat bekend staat als Other
Transactions Authority-overeenkomsten of OTA's. Oorspronkelijk alleen
gebruikt in een beperkt aantal omstandigheden, werden OTA's, die voor
het eerst werden geïntroduceerd in de jaren '50, steeds gebruikelijker
bij sommige federale instanties, waaronder HHS en het ministerie van
Defensie, zelfs vóór de corona-pandemie. Na de virusaanval kregen
beide instanties meer mogelijkheden om de overeenkomsten te gebruiken.
BARDA gaf zijn eerste OTA uit in 2013 en heeft oude OTA's uitgebreid
en nieuwe uitgegeven voor Covid-19-gerelateerde producten.
Voorstanders van de overeenkomsten beweren dat ze nodig zijn om
bedrijven, die mogelijk niet willen voldoen aan de belangrijke
vereisten van traditionele federale contracten, te verleiden om met de
overheid samen te werken. Maar ze ontnemen de regering ook
instrumenten die Covid-19-geneesmiddelen voor iedereen toegankelijk
zouden moeten maken.
Een overeenkomst die Genentech, een dochteronderneming van Roche
Pharmaceuticals, met BARDA sloot voor de ontwikkeling van een
mogelijke Covid-19-behandeling (genaamd Tocilizumab) geeft de
Amerikaanse regering niet het recht om "binnen te lopen" en het
octrooi over te nemen, en specificeert ook dat de VS-regering dat doet
niet met het royaltyvrije recht om de uitvinding te gebruiken,
waardoor er weinig verhaal kan zijn als het bedrijf geen eerlijke
prijs voor het medicijn vaststelt.
Trump, die
in 2018 verklaarde dat het verlagen van de kosten van geneesmiddelen
op recept één van zijn "grootste prioriteiten" was, heeft niets maar
dan ook helemaal niets gedaan om de daad bij het woord te voegen. In
plaats daarvan zit zijn regering nu midden in de laatste poging om af
te rekenen met Obamacare, waardoor miljoenen Amerikanen hun toegang
tot medicijnen en de andere voordelen van een ziektekostenverzekering
zouden kunnen kwijtraken. Deze voorbeelden tonen ook het failliet en
de grootschalige corruptie van het Amerikaanse politieke systeem - dat
door moet gaan voor een democratisch proces.
De door Trump ingestelde "White
House Coronavirus Task Force" wordt geleid door
vice-president Mike Pence, maar slechts een klein aantal personen in
die taskforce hebben een opleiding in wetenschap of geneeskunde. De
anderen komen voornamelijk uit de zakenwereld, waaronder de minister
van Financiën Steven Mnuchin, een investeringsbankier die eerder werd
aangeklaagd wegens asset stripping; Ken Cuccinelli, een advocaat en
een zelfbenoemde "tegenstander van homoseksualiteit" die nu dienst
doet als plaatsvervangend secretaris van de binnenlandse veiligheid;
en Christopher Liddell, een voormalig directeur van Microsoft en
General Motors, die met de schoonzoon van Trump, Jared Kushner, werkte
aan de modernisering van federale IT-systemen voordat hij de reactie
van het land op wat misschien wel de grootste crisis op het gebied van
de volksgezondheid in meer dan een eeuw was, leidde.
Pence heeft ook Larry Kudlow benoemd tot lid van de taskforce. Kudlow,
een economisch topadviseur van Trump die voor Bear Stearns werkte,
verscheen een tijdje geleden op Fox Business News om het Amerikaanse
publiek gerust te stellen dat berichten over toenemende
coronavirusinfecties over de hele wereld niet noodzakelijkerwijs
betekenen "dat dit ding omhoog schiet in Noord-Amerika". Kudlow
moedigde vervolgens iedereen aan om te blijven investeren en zei: "Aandelen
zien er voor mij redelijk goedkoop uit."
Trump heeft veel mensen ontslagen die ècht weten hoe ze de reacties
van de regering op epidemieën moeten coördineren. Zoals Laurie Garrett
in januari meldde, sloot de president de wereldwijde veiligheidsdienst
van de National Security Council en bezuinigde hij $ 15 miljard aan
nationale gezondheidsuitgaven, inclusief financiering voor het beheer
van besmettelijke wereldwijde ziekten bij de Centers for Disease
Control and Prevention (CDC), het Department of Homeland Security , en
HHS. Bij de CDC waren de bezuinigingen op de wereldwijde
gezondheidsafdeling zo ernstig, schreef Garrett, dat "het aantal
landen waarin het werkte, werd teruggebracht van 49 tot slechts 10".
De onthutsende reactie van de Amerikaanse heersende elite op de
corona-pandemie laat zien hoe noodzakelijk het is om het huidige
kapitalisme aan banden te leggen en de onderwerping van gezondheid aan
particuliere winst te beëindigen. Dit vereist een nieuwe generatie
politici - weg met de baantjescarrousel - die er niet voor terugdeinst
om de farmaceutische reuzen en alle grote industrieën te onteigenen en
deze monopolies om te vormen tot openbare en democratisch
gecontroleerde nutsbedrijven.
[Bronnen en links uitsluitend voor
abonnee's]
[5 juli 2020]
