Het grote thema van Ursula von der Leyens State of the Union-toespraak was de impact van de corona-pandemie op de gezondheid, de economie en vooral de cohesie van Europa. Von der Leyen leek een lijn te willen trekken onder het aanvankelijke gebrek aan Europese solidariteit en de soms giftige onderhandelingen over het herstelfonds. Is het gelukt? Duidelijke woorden naar buiten, lege zinnen naar binnen - Von der Leyen wilde er een mooi plaatje van maken..... met voor haar zelf een hoofdrol.
De EU moet een antiracisme-coördinator krijgen, een
minimumlooninitiatief is bedoeld om armoedebestendige inkomens veilig
te stellen, het digitale decennium zal worden ingeluid en de uitstoot
van broeikasgassen moet drastisch worden verminderd, een hervorming
van het migratiebeleid zal worden gestart en reddingsacties op zee
zullen er onderdeel van uitmaken. De voorzitter van de Europese
Commissie, die in Duitsland ontsnapte aan een dreigende parlementaire
onderzoekscommissie van het Berlijnse Ministerie van Defensie en
geplaatst werd op de toppositie in Brussel, kondigde aan: "Wij willen
wereldwijd pioniers zijn."
Ja, het was volgens de mainstream media indrukwekkend wat Ursula von
der Leyen woensdag aan het Europees nepparlement presenteerde. Het
enige is dat met vertrouwen kan worden betwijfeld is of de Raad, het
machtige en allerbelangrijkste orgaan van regeringen, zal instemmen
met de plannen van de Europese Commissie.
Het hoofd van de Europese Commissie had moeten worden gewaarschuwd.
Zelfs 70 jaar na de Schuman-verklaring, de "oprichtingsakte" van de
Europese Unie, is voor de lidstaten het nationale hemd nader dan de
europese rok, ook al kunnen - wil de EU nog iets voorstellen in de
wereld - de uitdagingen alleen gezamenlijk en collectief worden
opgelost.
Impopulaire ontwikkelingen worden geblokkeerd: von der Leyens
voorganger, Jean-Claude Juncker, had eerder al zijn tanden stuk
gebeten op een hervorming van het asielbeleid en de verdeling van
vluchtelingen over alle EU-landen. De toekomstige EU-conferentie, die
als vlaggenschipproject werd geïnitieerd door de hoogste Brusselse
ambtenaar toen ze een jaar geleden op ondemocratische wijze aantrad,
wordt door de Raad op een laag pitje gezet. De burgers hadden daar
immers inspraak in moeten hebben en hadden de neoliberale Europese
politiek ter discussie kunnen stellen. Zelfs het vermaarde Corona-hulppakket
ter waarde van miljarden kon alleen worden bereikt door de economisch
sterke landen flinke kortingen te geven op hun EU-bijdragen. Alleen
onze premier liet zich met een kluitje in het riet sturen.
Als problemen en verschillen worden genegeerd door te zwijgen of als
diplomatieke uitdrukkingen worden witgekalkt, zullen ze niet
verdwijnen, maar elders weer verschijnen. De al lang bestaande
meningsverschillen die naar voren kwamen in de debatten over het
herstelfonds en het gebrek aan solidariteit tussen de lidstaten zijn
niet overwonnen, ondanks het akkoord over het wederopbouwpakket
bestaande uit het geldvernietigingsproject "Next Generation EU" en de
EU-begroting, die herhaaldelijk als historisch wordt omschreven.
Historisch hoog, bedoelen we.
De achteloosheid van Brussel maken we momenteel weer mee in verband
met de ramp in het vluchtelingenkamp Moria. Hier schenden de EU en de
individuele lidstaten de mensenrechten die zijn verankerd in het
EU-handvest. Net als voor een ondraaglijk lange tijd met het (niet-)
redden van de vluchtelingen in de Middellandse Zee. Het zijn de
gevolgen van de open buitengrenzen van de Europese Unie.
Europese solidariteit kwam er ook niet automatisch toen de p(l)andemie
uitbrak, maar pas toen duidelijk werd dat lidstaten hun eigen plan
trekken en zichzelf isoleren, bijvoorbeeld door het sluiten van de
nationale buitengrenzen, en toen de economische en
gezondheidsproblemen in de afzonderlijke lidstaten en in Europa als
geheel verergerden. Als het gaat om de op solidariteit gebaseerde
verdeling van vluchtelingen, blijven landen als Hongarije en Polen,
maar ook Oostenrijk, hun nationale belangen beschouwen als beschermd
door isolement in plaats van solidariteit. Maar het beleid van Von der
Leyen is er misschien op gericht die obstakels op de wat langere
termijn ook weggepoetst te hebben. Ein Volk, ein Reich, ein Führerin.
Het zal daarom interessant zijn om te zien hoe het aangekondigde
migratie- en asielpact er in detail uit zal zien en hoe het de
niet-bestaande solidariteit rond het migratievraagstuk tot stand zal
brengen. Von der Leyen noemde wijselijk geen details van het pact in
haar toespraak. Vermoedelijk om niet op voorhand de verwachte giftige
confrontaties te riskeren. In ieder geval heeft de zwaar belaste
Griekse bevolking nu solidariteit nodig in de vorm van concrete hulp -
iets wat een Europese Commissie niet kan geven.
In haar toespraak sprak Von der Leyen over een Europa dat "bescherming",
"stabiliteit" en "kansen" biedt. Tegelijkertijd bevindt de EU zich op
dit moment in wat misschien wel de ergste recessie in haar
geschiedenis is. Kan de "kwantumsprong" die de EU heeft gemaakt met
het bodemloze vat, genaamd Herstelfonds, en de EU-begroting dat echt
opvangen?
Overigens heeft het nepparlement het wederopbouwpakket en het
meerjarig financieel kader, die uiteindelijk gezamenlijk door de Raad
zijn aangenomen, nog niet goedgekeurd. Bovenal roepen de progressieve
vertegenwoordigers in het nepparlement op tot een
rechtsstaatmechanisme dat betalingen aan lidstaten koppelt, aan
naleving van "democratische rechten en waarden" - iets waar ze binnen
de Europese Unie niets van weten.
Parlementsleden hebben ook kritiek op de bezuinigingen op het
meerjarig financieel kader die zijn doorgevoerd op de belangrijke
gebieden gezondheid, onderwijs, onderzoek en innovatie. Ze eisen ook
duidelijke informatie over hoe ze eigen middelen van de EU kunnen
aantrekken. Het is en blijft echter in de eerste plaats de rechtsstaat,
die nog steeds een groot explosief is voor de eenheid in de Unie.
Dit is zo ongeveer Von der Leyen's financiële plaatje: 20% voor
digitalisering, 37% voor klimaatbescherming: zo wil von der Leyen het
geld van het nieuwe corona-hulpfonds opsplitsen. Dit om ervoor te
zorgen dat de EU niet alleen schade herstelt, maar ook de toekomst
voorbereidt. Maar de manier waarop de digitalisering tot nu toe
verloopt, is niet bijzonder klimaatvriendelijk. De nieuwe
streamingdiensten verbruiken enorme hoeveelheden elektriciteit en
geautomatiseerde systemen zorgen voor nòg meer verkeer en nòg meer
productie.
Bovendien dragen beide gebieden - digitalisering en klimaatbescherming
- bij aan banenverlies. Klimaatbescherming betekent een revolutie voor
de industrie, digitalisering zal een revolutie teweegbrengen in de
hele economie - het hoeven allebei niet pe definitie veranderingen ten
goede te zijn.
De economische, gezondheids- en sociale omvang van de crisis, die nog
lang niet is overwonnen, kan nog niet worden bepaald. Of de financiële
middelen in het totale pakket voldoende zijn om de sociale en
economische onrust te bestrijden, hangt ook af van hoe de landen ze
uiteindelijk gebruiken - maar vermoedelijk gaat het geld niet dáárheen
waarvoor het bedoeld is. Ursula von der Leyen heeft herhaaldelijk
benadrukt dat de alomvattende bescherming van mensen op de voorgrond
moet staan bij alle inspanningen - inclusief (nog zo'n bodemloos
vat) de Green Deal, aldus de Commissie.
De Europese Commissie wil de Europese doelstelling voor
klimaatbescherming verhogen. In plaats van de vorige 40 procent, moet
de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent zijn verminderd. Von der Leyen
werkt echter met een paar ongedekte cheques. Dit blijkt uit het nieuwe
klimaatplan van de Europese Commissie. Volgens het 23 pagina's
tellende concept gokt de Europese Commissie erop dat het europese
emissiehandelssysteem zal worden uitgebreid en verfijnd. Het systeem
is ook bedoeld om toe te passen in gebouwen en wegverkeer.
De handel in zogenaamde vervuilingsrechten heeft tot dusver echter
niet het gewenste beheerseffect gehad en of de uitbreiding ook tot een
lagere CO2-uitstoot zal leiden, valt nog te bezien. Afgezien nog van
het feit dat het hier puur om geldklopperij gaat, aangezien een
toenemende CO2 als effect heeft dat de aarde vergroent, en juist niet
andersom. Maar de Europese Commissie gebruikt ook een rekentruc om op
die 55% te komen: volgens de Europese Commissie moet bij het behalen
van de klimaatbeschermingsdoelstelling rekening gehouden worden met
landgebruik. Herbebossing van bossen, het afzien van bestrating, etc.
zou ongeveer vijf procent van de besparing op CO2-uitstoot moeten
opleveren. Maar tot dusver is het landgebruik helemaal niet
meegerekend. Dit relativeert het nieuwe streefcijfer van 55 procent,
het maakt het gemakkelijker voor de EU-landen om eraan te voldoen.
Wat er speelt is dit: de rekentruc moet het gemakkelijker maken voor
minder ambitieuze regeringen om in te stemmen met de nieuwe, verhoogde
klimaatdoelstelling van Brussel.
Timmermans Von der Leyen's “New Green Deal” ziet
natuurlijk voor auto's in Europa geen plaats meer, althans niet voor
auto's met verbrandingsmotoren. Er komen als het aan hen ligt een
miljoen oplaadpunten voor e-auto's; In haar toespraak laat ze blijken
geen benul (en interesse) te hebben waar de elektriciteit vandaan moet
komen als steeds meer energiecentrales worden uitgeschakeld. Via "milieuvriendelijke
obligaties" (we noemen ze gewoon euobonds) wordt 750 miljard euro
vrijgemaakt voor groene doeleinden. Er was dus genoeg geld, zei ze.
Brussel denkt de oplossing van alle problemen te vinden in de criteria
en de herzieningsmechanismen of sanctiemogelijkheden waarover de
Europese Commissie beschikt, waarbij zij naar willekeur kan beslissen
over het gebruik van de fondsen in de lidstaten (en die te herzien) om
te bepalen of alle economische en sociaalecologische aspecten die
stabiliteit en gelijke kansen (volgens de EC) garanderen,
dienovereenkomstig zijn alvorens ze opgelegd worden geïmplementeerd.
De lidstaten werken momenteel aan de implementatieplannen - zij denken
nog steeds straks een vinger in de pap te hebben.
Waar Ursula von der Leyen angstvallig over zweeg: het lot van de
Europese jeugd. De laatste jeugdwerkloosheidscijfers in landen als
Italië, Griekenland, Spanje en zelfs Zweden liggen tussen de 25 en 40
procent. Kan Europa's "unieke sociale markteconomie", zoals Von der
Leyen het uitdrukte, dit politieke schandaal echt aan? Of heeft zij
over de jeugd gezwegen, omdat de "Next Generation" de obsceen dure
plannen van Brussel gedurende generaties mag blijven betalen?
Zoals verwacht kondigde Von der Leyen sterkere klimaatambities aan,
met een hogere emissiereductiedoelstelling van 55% tegen 2030. Het is
een teken dat die hele Europese Commissie zich in Bizarro World
bevindt.
Von der Leyen heeft het kader bepaald. In tien jaar moet de uitstoot
van broeikasgassen met 55% zijn verminderd. De milieucommissie van het
nepparlement heeft opgeroepen tot een reductiedoelstelling van 60% en
baseert zich op (pseudo-)wetenschappelijke studies die bevestigen dat
een EU-klimaatdoelstelling van meer dan 55% voor 2030 ook kan worden
gerealiseerd. Vooral naar de mening van de progressieve krachten in
het nepparlement - die meer denken aan hun eigen (financiële) positie
dan die van de burgers in de EU - had het doel nog ambitieuzer kunnen
zijn.
Met "sociale mechanismen" wordt vooral het "Just Transition Fund"
bedoeld, óók zo'n miljardenverslindend hobby-project, dat
verantwoordelijk zou moeten zijn voor een "rechtvaardige transitie",
met name voor de regio's die bijzonder door de structurele
veranderingen worden getroffen (bijvoorbeeld de steenkoolregio's in
Polen en Duitsland) en voor de werknemers in de
bijzonder getroffen bedrijfstakken (mijnbouw, auto-industrie).
Ursula von der Leyen is de verlengde arm van Duitsland en dat weten de
lobbyfluisteraars: ook na de crisis zullen de Duitsers onbetwistbaar
hun massaoverschotten inzetten ten koste van de zuidelijke landen om
“de schulden terug te betalen”.
Voor die "spectaculaire plannen" wilde de Europese Commissie het fonds als onderdeel van de
corona-steun verhogen van 7,5 naar 40 miljard euro. In de loop van de
uiterst moeizame onderhandelingen tussen de regeringsleiders in juli
werd dit teruggebracht tot 17,5 miljard. De voorzitter van de Europese
Commissie heeft daar in haar toespraak ook geen commentaar op gegeven.
De korting hierop zal vooral mensen in structureel zwakke regio's en
minder sociaal mobiele werknemers treffen, en dus ook de mensen die
von der Leyen herhaaldelijk centraal stelt in haar toespraak. Sssst,
niet over spreken!
In deze context is het ook van cruciaal belang dat er alleen sprake is
van vormgeving en financiële steun voor de overgang naar een nieuwe
ecologische en klimaatvriendelijke economie, maar nooit over hoe deze
"zogenaamd veel nieuwe" banen aan het einde van deze ecologische en
digitale Transformatie - en daarmee het werk van de toekomst -
daadwerkelijk vormgegeven moet worden. De Europese Commissie is goed
in het oplaten van proefballonntjes - naast het genieten van
exorbitante maaltijden en riante bijbehorende wijnkaarten.
De vraag hoe mensen kunnen worden voorzien van een inkomen dat niet
kan worden getransformeerd in deze “nieuwe mooie wereld”, wordt buiten
beschouwing gelaten. Ook hier, zoals op alle andere punten, geeft de
blik op de toekomst in de toespraak van de voorzitter van de Europese
Commissie geen enkele aanwijzing en zeker geen details.
Waterstof zou steenkool moeten gaan vervangen bij de staalproductie.
Von der Leyen beloofde "groen staal", dat wordt geproduceerd met blauw
waterstof in plaats van het zwarte steenkool en daarmee de wereld redt.
'Ik begrijp dat het voor sommigen te veel is en voor anderen niet
genoeg', zei ze. "Onze economie" kan het, bevestigde ze met het oog op
Duitsland, waar helaas momenteel de grote industriële schoonmaak
plaatsvindt sinds jàren. Banenverlies, faillissementen en sluiting van
fabrieken spelen geen rol in de Brusselse zeepbel. Zelfs niet dat
Continental 30.000 banen wil schrappen, de grootste aandeelhouder
Schäffler 4400 en MAN 9500 banen. Een derde van de autoleveranciers
wordt beschouwd als "acuut bedreigd". Blijkbaar peanuts voor Von der
Leyen. Maar u weet het: "if you pay peanuts, you get monkees".
Volgens Von der Leyen gaat er acht miljard euro naar de volgende
generatie supercomputers. De Europese industrie zou ook een nieuwe
microprocessor moeten ontwikkelen, zei ze. Waarschijnlijk moeilijk te
zien vanuit Brussel dat de Europese halfgeleiderindustrie allang is
geëmigreerd. De zinnen van Von der Leyen klinken als die van Erich
Honecker, die in 1986 de experts van het Centrum voor Micro-elektronica
(ZMD) in Jena opdracht gaf om internationale aansluiting te zoeken en
in 1988 een chip in ontvangst nam als bewijs van de productiviteit van
het socialisme. Maar die chip was toen allang achterhaald.
De meest veelbelovende aankondiging van het buitenlands beleid was
waarschijnlijk het voorstel van de Europese Commissie voor een "EU
Magnitsky Act" met gekwalificeerde meerderheid. Is het in de
onstabiele wereld waarin we leven waarschijnlijk dat dit
proefballonnetjes ook zal worden geraliseerd?
De Magnitsky Act, ondertekend door president Obama in de VS in 2012,
stelt de Amerikaanse regering in staat persoonlijk alle
mensenrechtenschenders wereldwijd te straffen, hun tegoeden te
bevriezen en hen de toegang tot de VS te ontzeggen. Afgezien van het
feit dat de Raad een dergelijke wet met eenparigheid van stemmen moet
goedkeuren en er algemene onenigheid bestaat tussen de lidstaten over
hoe om te gaan met mensenrechtenschendingen, constateren we ook
mensenrechtenschendingen binnen de EU- in landen als Polen, Hongarije,
Spanje, Frankrijk en in verband met de vluchtelingencrisis aan de
grenzen van de EU, in de Middellandse Zee en in de kampen in
Griekenland.
Von der Leyen plaatste de aankondiging van de Magnitsky Act in de
context van de gebeurtenissen in Hong Kong en Wit-Rusland, waar de EU
duidelijk aan de kant staat van de democratiebewegingen, wat tot
dusver helaas geen effect heeft gehad. In het geval van de
onderdrukking van de Oeigoeren door de Chinese regering wordt de EU
herhaaldelijk bekritiseerd, ook vanuit haar eigen gelederen, omdat ze
geen duidelijk standpunt heeft ingenomen. Bij de
mensenrechtenschendingen in Spanje (Catalonië) kijkt zij een andere
kant op. Om de effectiviteit van het buitenlands beleid van de EU te
versterken en zo te voldoen aan de eisen van een geopolitieke
commissie, roept Von der Leyen de lidstaten op om af te wijken van
het algemene unanimiteitsbeginsel op het gebied van buitenlands beleid.
Maar ook hier bleef ze voorzichtig - terwijl toch duidelijk is dat zij
een machtsconcentratie in Brussel nastreeft.
Voor we het vergeten: de prachtige nieuwe "veilige Europese digitale
identiteit"... ook dat is woensdag aangekondigd door commissaris Von
der Leyen - of moeten we zeggen dat ermee gedreigd is. De nieuwe EU-ID
moet bruikbaar zijn "van belastingnummers tot het huren van een fiets"
- en dat in alle 27 lidstaten. Big Brother is watching you!
Tot slot: In haar toespraak was ze lyrisch over technologieën zoals
Precision Farming, landbouw die IT-technologie gebruikt om precies te
werken. "Maar deze werelden hebben regels nodig", zei ze in een
socialistische nieuwspraak. Maar ze hebben minder bureaucratie nodig,
geen gender-, quota- en andere onzinregels, maar meer persoonlijke
verantwoordelijkheid en vrijheid van handelen. Een Europese Google zou
waarschijnlijk vast komen te zitten in de jungle van regels en
beperkingen met het ontbreken van LGBT- en quota-kwesties in plaats
van zich vrij te kunnen ontwikkelen.
In feite was het sleutelwoord in de toespraak van von der Leyen:
LGBT-vrije gebieden zijn menselijkheidsvrije gebieden, zei ze, hoe
ongelooflijk dat ook klinkt. Er moet een "coördinator voor racisme"
worden geïnstalleerd (maar hiermee begonnen we dit artikel al).
"Europa moet nu leiden" en men moet "snel en vastberaden handelen!",
riep ze naar de weinige parlementariërs die de weg naar het
nepprlement waren kwijtgeraakt vanwege haar toespraak ,en die wilden
weten hoe laat het was voor de EU. En waarom dit alles? Om "onze
kwetsbare planeet" te redden. "Het wordt steeds warmer". De
gletsjers van de Mont Blanc waren al ingestort, wist ze.
Haar bureaucraten in Brussel willen in ieder geval tegen komende zomer
inventariseren van wie er geld kan worden afgenomen als onderdeel van
de CO2-heffingen en ze gaan hiervoor de juridische basis creëren. Dat
middeleeuwse aflaat-/emissiehandelssysteem voor verwennerij is zo
winstgevend gebleken dat het naar andere gebieden moet worden
uitgebreid. Tot nu toe hoeven alleen de industrie, het autoverkeer en
energiecentrales CO2-belasting te betalen. Maar in Brussel wordt
gedacht: laten we doorgaan, we kunnen het nòg beter doen. We zien
hiermee bevestigd dat de Europese Commissie de industrie in de EU de
das om wil doen.
Von der Leyen kan - samenvattend - niet meer doen dan oproepen tot
solidariteit en samen optreden. Dat klinkt goed, zou je zeggen,
maar als het gaat om de nationaal-egoïstische belangen wordt het hoofd
van de Europese Commissie buitenspel gezet. Net als haar voorganger.
En we zouden liegen als we zeggen dat we dat betreuren. Want
soevereiniteit van de lidstaten vinden wij een groot goed. Nexit!
