De Noord-Atlantische Verdrags Organisatie, propaganda, cybercriminaliteit en vaccinaties: de regeringsleiders van de Europese Unie hadden genoeg te bespreken.
Nauwelijks een maandje "in office" en de Amerikaanse Democratische
president Joe Biden laat zijn leger alweer ten strijde trekken -
ditmaal in het oosten van Syrië - het is de eerste officieel bekende
militaire operatie onder het bevel van de "Sleepy Joe".
Ondertussen houdt hij zijn eerste grote optreden tijdens de Münchener
Sicherheitskonferenz 2021 in tenminste virtuele vreemde landen sinds
hij in januari aantrad. Zijn optreden duurt 15 minuten.
Hij zegt een duidelijke boodschap te sturen: Amerika is terug. De
transatlantische alliantie is terug. Onder hem, zei Biden, zullen de
VS nauw samenwerken met zijn bondgenoten. Landen van de Europese Unie
loven de transatlantische betrekkingen. Maar waar is dat eigenlijk
goed voor? "We hebben gemeenschappelijke strategische belangen", zei
de Belgische voorzitter Charles Michel van de Raad tijdens de
bijeenkomst van de 27 staatshoofden en regeringsleiders (met
ijzervreter en secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg). Men
deelt volgens Michel zelfs enkele prioriteiten.
Maar wat die gemeenschappelijke prioriteiten zouden kunnen zijn -
afgezien van de gewone "Amerikaanse vriend" Biden - blijft onduidelijk.
Als het om militaire operaties gaat, gaat ieder zijn eigen weg: de
NAVO faalt in Afghanistan, de Europese Unie in Niger of voor de
Libische kust.
Angela Merkel meldt zich onmiddellijk na Biden's optreden vanuit haar
kanselarij, en meldt met trots dat haar federale regering de militaire
uitgaven al aanzienlijk heeft verhoogd. En naast de daadwerkelijke
uitgaven hangt het ook af van “wat we dan inbrengen in het
transatlantische partnerschap”, benadrukt Merkel en ze noemt als
voorbeelden de Duitse deelname aan de missie in Afghanistan,
Bundeswehr-troepen in de Baltische staten en Duitse soldaten in Mali.
Ja ja, zij is trots dat de Duitse troepen weer actief zijn aan het
front, waar dan ook ter wereld (maar dat zijn onze woorden).
Wat uit den boze is bij de online sessie: spontane vragen van
journalisten. Biden en Merkel houden het onmiddellijk voor gezien na
hun toespraken. Dit geldt ook voor de Britse premier Boris Johnson.
Andere deelnemers - waaronder Bill Gates (!), Ursula von der Leyen,
John Kerry en de Franse president Emmanuel Macron - krijgen slechts
kort voorbereide vragen van geselecteerde jonge leidinggevenden. Er
zijn dus geen spontane discussies of details. Het getuigt allemaal van
grote minachting jegens niet alleen aanwezige journalisten, maar ook
de burgers van de Europese Unie, die elke informatie wordt onthouden.
Zo kennen we de EU weer!
Het is een westers onderonsje: men is onder elkaar en roept op tot
nieuwe eenheid. In tegenstelling tot de afgelopen jaren zijn er geen
vertegenwoordigers uit Rusland, Iran of China - hoewel dat gezien de
huidige wereldsituatie erg interessant zou zijn geweest.
Het is lang zoeken voordat je bij de gebieden komt die de winnaars van
de Nobelprijs voor de Vrede nu met de NAVO willen aanpakken: de strijd
tegen cybercrime en nepnieuws, maar ook de "oorlog" tegen Corona. We
moeten oppassen dat de gezondheidscrisis niet verandert in een
veiligheidscrisis, waarschuwde Stoltenberg. Blijkbaar maakt hij zich
zorgen dat de Russen Europa nog steeds zullen veroveren met hun
Spoetnik V-vaccin....
Samenwerking op het gebied van cybercriminaliteit en desinformatie is
ook bizar. De NAVO voert zelf cyberaanvallen uit en doet als het gaat
om oorlogspropaganda en nepnieuws niet onder voor Moskou. De vraag
blijft of de EU los van de VS op eigen benen wil staan en een autonome
“Europese pijler” wil bouwen binnen de NAVO. Maar deze cruciale vraag
is opnieuw uitgesteld - er is geen overeenstemming.
Maar als Brussel niet eens weet wat zij wil: wat stelt het
bondgenootschap met de NAVO dan nog voor? Een aantal EU-landen zoals
Oostenrijk of Ierland zijn zelfs niet eens lid van de
Noord-Atlantische Alliantie.
Dan hadden we ook nog de tweedaagse videoconferentie die gisteren
begonnen is. 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden
overlegden samen over de verdere aanpak van de coronacrisis. Niets
geleerd, weinig bereikt en vervolgens dom in de zelfgemaakte val
getrapt: zo kan de staat van de EU op het gebied van de bestrijding
van pandemieën worden beoordeeld toen de staatshoofden en
regeringsleiders gistermiddag "bijeenkwamen" om de situatie te
bespreken.
De belangrijkste macht van de EU - Duitsland - heeft niets geleerd van
de omwentelingen als gevolg van de sluiting van de grenzen in maart
2020. Met name in Frankrijk en Luxemburg had de door Berlijn op eigen
gezag opgelegde maatregel allerlei ongemakken voor de mensen in de
grensgebieden veroorzaakt en tot gewelddadige woede geleid. Nee, dat
zouden ze nooit meer doen, zeiden ze toen de grenzen werden heropend
en staats- en lokale politici begonnen de schade te beperken.
Wat gebeurt er nu nadat men bijna een jaar lang de tijd heeft gehad om
betere opties te ontwikkelen? Heel eenvoudig: de Duitsers hebben de
grenzen dit keer willekeurig gesloten, in eerste instantie voor
Tsjechië en Oostenrijk. Dat zorgde gisteren voor wat problemen op de
EU-top, maar dat maakt niet uit: Duitsland, machtig genoeg, betaalt
dus bepaalt.
De EU heeft weinig voor mekaar gekregen over haar "rijkdom" aan
vaccinaties. Israël ontving meer dan de helft, in Groot-Brittannië
kreeg Johnson meer dan een kwart en in de VS kreeg meer dan een
achtste van de bevolking minstens één dosis vaccin. We kunnen dus wat
die landen betreft spreken van een goed begin van het medische
experiment, als al zoveel ingeënte proefkonijnen rondlopen - in de
eerste nog niet afgeronde fase van de ontwikkeling van de vaccins. In
de EU, de zelfverklaarde wereldmacht van vooruitgang en menselijkheid,
is trouwens het gemiddelde minder dan vijf procent: competentie ziet
er anders uit. En nee, het is niet langer alleen de schuld van het
vaccintekort, waarvoor de Europese Commissie verantwoordelijk is.
Iedereen die midden in de pandemie een campagne begint tegen een
vaccinfabrikant om de aandacht af te leiden van zijn eigen
mislukkingen, zou niet verbaasd moeten zijn dat miljoenen vaccindoses
van het Astra-Zeneca-vaccin in de hele politieke EU tot oproer leiden.
Verschillende regeringen in de EU hebben voor zichzelf gezorgd. En dan
hebben we natuurlijk nog het feit dat het voor politici schokkend is
dat talloze "Europeanen" de massa-extinctie liever aan hun deur
voorbij laten gaan.
Als het op reizen aankomt, vormen zich nu binnen de EU twee kampen als
gevolg van Corona. Duitsland en Frankrijk enerzijds, Oostenrijk, het
zuiden en het noorden anderzijds wat betreft digitale
vaccinatiecertificaten als voorwaarde voor reizen. Onze
ruggengraatloze premier vindt alles best.
Mag iedereen reizen die is hersteld of is ingeënt? Griekenland,
Cyprus, Spanje en Portugal - zelfs Denemarken en Zweden, die zelf
nationale vaccinatiecertificaten ontwikkelen - staan aan de ene kant.
Aan de andere kant Duitsland (en Nederland dan ook, uiteraard),
Frankrijk en België, die hun burgers ten strengste afraden om
toeristisch te reizen - als ze het al niet hebben verboden, zoals
België. Terwijl de Oostenrijkse Corona-hardliner bondskanselier
Sebastian Kurz campagne voert voor een groen paspoort voor
herstellende en gevaccineerde mensen, werkt Estland, dat digitaal goed
gepositioneerd is, al samen met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
aan een wereldwijde digitale oplossing: een "slimme gele kaart." Kurz
sluit niet uit dat Oostenrijk het alleen doet als de EU niet tot een
akkoord kan komen.
In wezen gaat het om de gelijke behandeling van alle burgers.
Overheden hebben beloofd vaccinatie niet via de achterdeur in te
voeren, maar de EU zou de EU niet zijn als het tòch anders wordt
geregeld: iedereen die in de toekomst wil reizen, moet als hersteld of
gevaccineerd persoon worden geregistreerd. Zeg maar: de nieuwe
Apartheid, versie 2.0.
De regeringsleiders van de EU hadden in januari al overeenstemming
bereikt over een digitale oplossing. Er is tot op heden weinig gebeurd.
Merkel benadrukte dat Duitsland het vrije verkeer van goederen en
woon-werkverkeer mogelijk wilde maken. De voorzitter van de EU-Raad
Charles Michel gaat dat echter niet ver genoeg. Hij herinnert eraan:
"We moeten de gemeenschappelijke aanpak respecteren waarover we het
eens zijn." Zelfs in Duitsland vindt Michel af en toe steun. De
premier van de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein, Daniel Günther,
denkt bijvoorbeeld dat de plannen van de EU voor de invoering van een
vaccinatiepas ook binnenlandse vakanties gemakkelijker kunnen maken.
Wellicht zal het de "Known Traveler"-pas worden, zoals op het World
Economic Forum al in 2018 is beklonken......
Aan de andere kant krijgt Merkel hulp van haar liefje Ursula von der
Leyen, het democratisch gekozen door haar
geïnstalleerde hoofd van de Europese Commissie, omdat zij de
verwachtingen tempert. Voor haar "staan er nog politieke en
wetenschappelijke vragen open". De beslissing wat er mogelijk is met
zo'n vaccinatiebewijs moet door elk land voor zichzelf worden genomen.
Het technische voorbereidende werk neemt minimaal ongeveer drie
maanden in beslag. Dat wordt nog wat als we denken aan de
moeilijkheden die gepaard gingen met het kopen van (nutteloze)
mondkapjes en het verkrijgen van vaccins.
Omdat de meerderheid van de staatshoofden en regeringsleiders er nu
van uitgaat dat nieuwe vaccinaties tegen Sars-CoV-2-mutaties steeds
weer nodig zullen zijn "net als bij de griep" (en de farmaceutische
industrie elk jaar verzekerd is van
een constante instroom van geld),
zal Brussel ook een "task force" oprichten die ondermeer moet kijken
naar "Onderzoek" en "Contracten afsluiten".
Gaat in ons land de horeca zich misschien weinig aantrekken van
overheidsbeleid ten aanzien van Covid-19, in Duitsland zien we
hetzelfde met de luchtvaart. Lufthansa gaat vol gas. Terwijl Merkel
nog steeds aarzelt en drie maanden niet wil nadenken over openingen,
biedt de luchtvaartmaatschappij binnenkort ongeveer 20 bestemmingen
aan vanuit Frankfurt en 13 vanuit München, meldde Harry Hohmeister,
bestuurslid van Lufthansa. Bestemmingen die vanuit Europa snel te
bereiken zijn zoals de Canarische Eilanden, Griekenland, Italië,
Tunesië of Egypte staan ook op het programma. De Duitse
bondskanselier weigert echter gevaccineerde mensen anders te
behandelen dan niet-gevaccineerde mensen. We zouden niet te veel naar
de snelle vaccinatie moeten verlangen, zegt zij. De reden hiervoor is
duidelijk. "Zolang het aantal gevaccineerden zoveel kleiner is dan
degenen die wachten op vaccinatie, mag de staat beide groepen niet
verschillend behandelen", zei ze in een interview met de Frankfurter
Allgemeine Zeitung. Dat is in ieder geval consistent, aangezien de
Duitse regering van Merkel de overgrote meerderheid van haar burgers
op korte termijn geen vaccinaties zal kunnen aanbieden, is het ook
niet nodig om ze lekker te maken met het vooruitzicht om de
basisrechten (gedeeltelijk) te herwinnen - wat overigens nooit meer
zal gebeuren, als het aan EU-politici ligt. Eens gegeven blijft
gegeven, of liever: eens afgepakt, voor altijd kwijt.