De Europese Commissie heeft de controle over het bestrijden van het coronavirus verloren. Terwijl EC-voorzitter Von der Leyen probeert met onlogische en ontactische maatregelen denkt iedereen voor haar paniekerige plannen te winnen, blijken steeds meer lidstaten bij de aanschaf van vaccins hun eigen plan te trekken. Daarnaast heeft zij - en in haar kielzog onze minister De Jonge al zijn kaarten gezet op het vaccineren en het vaccinpaspoort. Besluiten die tot mislukken gedoemd zijn. De weerstand tegen beide onderwerpen in de EU wordt met de dag groter. Burgers pikken het niet meer.
Laten we eerst de gebrekkige wetenschappelijke aannames achter het
voorstel uitpakken. Het paspoort is gebaseerd op de aanname dat degenen
die zijn gevaccineerd het virus niet meer met zich mee zullen dragen.
Huidig wetenschappelijk bewijs suggereert echter dat de goedgekeurde
COVID-19-vaccins de ziekte misschien wel kunnen voorkómen (korte termijn
voordeel), maar dat zit anders met de overdracht, zoals blijkt uit de
talrijke gevallen van gevaccineerde gezondheidswerkers in Italië (en
elders) die positief testten op het virus. COVID-19-vaccins voorkomen -
zoals alle vaccins - een ziekte, maar geen infectie.
Onder de toenemende druk van sommige EU-landen en brancheorganisaties
om de huidige reisbeperkingen voor coronavirussen te versoepelen, wint
het idee terrein om gevaccineerde mensen speciale privileges te
verlenen.
De Europese Commissie wil een EU-breed vaccinatiecertificaat
voorstellen - de zogenaamde "Digital Green Pass" - waarmee (Europeanen)
zich geleidelijk veilig zouden kunnen verplaatsen binnen de Europese
Unie of in het buitenland - voor werk of toerisme. De EU-lidstaten
zijn verdeeld over deze kwestie, met toeristenaantrekkelijke landen
als Oostenrijk, Griekenland, Italië en Spanje die het voorstel
voortzetten, terwijl België, Frankrijk en Nederland (waar de kwestie
een hot topic is geworden in de aanloop naar nationale verkiezingen
is) grote twijfels uiten (maar zoals zo vaak ligt Nederland eerst wel
dwars, maar gaat het later fanatiek overstag).
Gezien de stand van de huidige vaccinatiecampagne in de meeste
Europese landen, is het voorstel van de Commissie op zijn best
voorbarig, maar in het slechtste geval buitengewoon gevaarlijk en zeer
discriminerend.
Zoals we hier betogen, is de invoering van een digitale groene EU-pas ("groen"
is het hedendaagse toverwoord) gebaseerd op een inherent gebrekkige
logica, niet alleen vanuit wetenschappelijk oogpunt, maar ook vanuit
juridisch, territoriaal en ethisch oogpunt. In plaats van de Europese
Unie te verenigen door de reisbeperkingen te versoepelen, zou een "vaccinatiepas"
paradoxaal genoeg simpelweg nieuwe grenzen creëren: over het hele
continent, tussen gemeenschappen en zelfs tussen families, verdeeld in "veilige"
en "onveilige" gebieden.
De vaccins die in de EU zijn goedgekeurd, voorkómen effectief ziekten en
dus de symptomen van COVID-19 - afgezien van de vaak vele bijwerkingen.
Het verminderen van de symptomen van de ziekte vermindert de potentiële
overdrachtssnelheid van gevaccineerde individuen, maar maakt het niet
volledig "veilig" voor niet-gevaccineerde individuen. Dit is de reden
waarom epidemiologen erop staan dat totdat een voldoende groot
percentage van de bevolking is ingeënt, alle andere
inperkingsmaatregelen, zoals het dragen van mondkapjes en sociale
afstandelijkheid, moeten worden gevolgd.
Een ander probleem is de zeer verschillende uitvoering van
vaccinatieprogramma's in de EU, waardoor de kans op vaccinatie bij
sommige burgers veel groter is dan bij andere. Er zijn ook aanzienlijke
verschillen tussen landen, waarbij vaccins moeilijker toegankelijk zijn
voor mensen buiten grotere stedelijke gebieden en verschillende regio's
die de toediening van vaccins kunnen organiseren.
Hoewel de meeste EU-landen hun best hebben gedaan om ervoor te zorgen
dat er zich geen "vaccinruzies" ontwikkelen zoals de VS, zijn de
territoriale verschillen in toegang, zelfs tussen prioritaire groepen,
nog steeds aanzienlijk. In achterstandsgebieden met slechte
gezondheidszorg (zowel in de stad als op het platteland) is de kans
groter dat de vaccinatie ook aanzienlijk hoger zal zijn, zoals in het
Verenigd Koninkrijk.
Dergelijke verschillen worden groter als we onderzoeken hoe
verschillende lidstaten de prioriteitsgroepen voor vaccinatie selecteren.
Volgens de categorieën met het hoogste risico, zoals medisch personeel
en ouderen, is elke staat vrij om de volgende categorieën te bepalen. De
definitie van "essentiële" of "eerstelijnswerkers" is inderdaad niet
overal in de EU dezelfde. Zo zijn bijvoorbeeld in ons land postbodes en
loodgieters essentiële beroepen, maar de minister-president en ministers
niet. Het zijn ons inziens ook de beroepen die dan ook gemakkelijk
gemist kunnen worden. Het land draait wel door - misschien nog wel beter
dan voorheen. En terwijl bijvoorbeeld Italiaanse en Oostenrijkse
onderwijzers en universitair docenten al worden opgeroepen om te
vaccineren, is het bij ons nog maar afwachten.
Maar hoe pakt de Europese Unie vandaag de dag de coronacrisis eigenlijk
aan.... na bijna een jaar faal op faal gestapeld te hebben? Het laatste
voorbeeld van mismanagement in Brussel is dat opperfaal Ursula von der
Leyen de export van coronavaccins naar het Verenigd Koninkrijk dreigt te
verbieden. Maar inmiddels schiet Londen terug - en waarschuwt voor een "vaccinoorlog".
De EU zou ook die zo maar kunnen verliezen.
Met haar opmerkingen over het Brits-Zweedse farmaceutische bedrijf
AstraZeneca bracht de führerin van de Europese Commissie geen enkele
vaccinatiebox naar EUropa - terwijl juist dàr de bedoeling was. Zij is
er tot dusver alleen in geslaagd de toch al slechte sfeer op te porren
en de betrekkingen met de Britten onder druk te zetten. Dit blijkt uit
de boze opmerkingen van Londen tijdens het weekend. Volgens de Financial
Times waarschuwde premier Boris Johnson Von der Leyen voor een "vaccinoorlog".
De Britse minister van Defensie Ben Wallace riep via Sky News op tot
collectieve actie. Zelfs de vereniging van onderzoekende farmaceutische
fabrikanten keerde zich tegen een EU-exportverbod omdat dit "de hele
logistieke keten zou kunnen doen struikelen". Desalniettemin wil Brussel
op de EU-top donderdag de dreiging opnieuw bevestigen.
Komt ook nog de derde golf van de coronapandemie in beeld - maar geen
spoor van een gecoördineerde reactie op EU-niveau. Terwijl elke tweede
volwassene in het Verenigd Koninkrijk al is ingeënt, stelt Duitsland de
"correcte" start van de vaccinatie uit tot na Pasen. In ons land worden
de hoognodige verlichtingen (het bedrijfsleven en de middenstand dreigt
in het ravijn te vallen) opnieuw uitgesteld - fuck de verkiezingen! - en
denkt de regering dat zo eind mei of juni (of waarschijnlijk later) haar
beleid dan wel kan zorgen voor verlichtingen - hoewel wij denken dat het
mooier weer de natuurlijke vijand is van virussen.
Het falen van de EU gaat gepaard met het aanhoudende gebrek aan
continent-brede coördinatie; er zijn niet eens genoeg snelle tests, om
nog maar te zwijgen van de gemeenschappelijke regels tijdens het reizen.
We zullen Pasen gesloten moeten "vieren". De Europese Commissie had deze
week maar één goed nieuws: het vaccinatiecertificaat komt eraan - maar
alleen als een "groen certificaat", en zonder enige bindende verklaring
over wat je er uiteindelijk mee kunt doen. Het maakt niet uit - we
houden vast aan de vage belofte dat we dankzij de EU op zomervakantie
kunnen gaan!
De coronapandemie verandert ook het buitenlands EU-beleid. De EU
probeert zichzelf te profileren als een "goede" wereldmacht door middel
van de export van vaccins. De VS vertrouwt - zoals gewoonlijk - op de
bestrijding van Rusland en China. Maar dit soort "vaccinoorlog" werkt
averechts.
Dit blijkt uit de "Wereldwijde invloedskaart", uitgegeven door Vote
Watch Europe. Dienovereenkomstig lopen Rusland en China voorop met hun
vaccins - omdat ze eerder op de markt kwamen en goedkoper zijn. De rood
gemarkeerde gebieden gebruiken Sputnik V, de roze gebieden gebruiken
Chinees vaccin.
Ook in Europa hebben de twee "systeemrivalen" al voet aan de grond
gekregen, zoals blijkt uit de tweede kaart. Het heeft geen zin meer dat
Von der Leyen, namens de Europese Commissie, probeert om het Sputnik V-vaccin
in een kwaad daglicht te stellen (alle maatregelen zijn er namelijk op
gericht vooral de westerse farmaceuten de hele miljardenkoek te gunnen)
- en steeds meer vaccins van Biontech/Pfizer op de markt te pompen.
Blijkbaar proberen de vaccinproducenten niet alleen markten te veroveren,
maar proberen ze ook invloedsgebieden te definiëren. De VS rekent ook op
de inperking van Rusland en China. Dit zou hen op ramkoers kunnen zetten
met de EU, die zich wil profileren als een "open" wereldmacht - en
klaagt dat de VS een exportverbod op vaccins heeft ingesteld. Er is al
een groeiende discrepantie tussen de retoriek van transatlantische
samenwerking en wereldwijde solidariteit - en groeiend
vaccin-nationalisme.
De kwestie van de toegang tot vaccins is bijzonder ingewikkeld voor de
miljoenen mensen in Europa wier formele status niet overeenkomt met waar
ze momenteel wonen. Dit omvat zowel intra-EU-migranten als onvolledig
gedocumenteerde of gedeeltelijk geregelde niet-EU-immigranten. Al deze
mensen hebben momenteel geen toegang tot vaccinaties, wat waarschijnlijk
een zwarte markt voor (nep)vaccins zal creëren.
Als er geen eerlijke openbare toegang is, zal de particuliere vraag naar
het vaccin toenemen. Er zijn (toeristische of zakelijke)
vaccinatiepakketten naar de Verenigde Arabische Emiraten en India, en
Lufthansa heeft onlangs aangekondigd dat het overweegt "vaccinatievluchten"
naar Moskou aan te bieden.
Reisorganisaties zoals IATA werken ook samen met technologiegiganten
Microsoft en Oracle om nieuwe digitale gezondheidspaspoorten te creëren,
zoals The Economist opmerkte in een artikel over "The Future of Travel",
waarin werd voorspeld dat "gezondheidsinformatie voor internationale
reizen net zo belangrijk zal worden. zoals een paspoort vandaag is".
De mogelijkheid om "de wachtrij over te slaan" door een groot bedrag te
betalen voor een vaccin roept een andere fundamentele juridische vraag
op: moeten vaccins niet worden beschouwd en gereguleerd als een goed
voor de volksgezondheid? Het creëren van een systeem dat prikkels
creëert voor particuliere toegang (zoals een EU-breed
vaccinatiecertificaat zou doen) is buitengewoon problematisch: zowel
vanuit juridisch-ethisch oogpunt als vanuit epidemiologisch oogpunt.
Zoals Wolfgang Münchau opmerkte in zijn artikel over "Vaccinelitisme" (waarin
hij commentaar gaf op de afkeer van sommige Duitse burgers tegen het
Oxford/Astra-Zeneca-vaccin), zijn vaccins een leerboek van algemeen
belang: een beter vaccin krijgen dan uw buren. Het gebeurt omdat al je
buren een vaccin krijgen, zodat ze je toch niet besmetten."
Er zijn andere juridische en regelgevende kwesties. Volgens voorlopige
besprekingen komen reizigers uit niet-EU-landen die zijn ingeënt met
Chinese of Russische vaccins die niet zijn goedgekeurd door het Europees
Geneesmiddelenbureau niet in aanmerking voor de digitale groene pas.
Hiermee zouden automatisch burgers van Turkije of Servië worden
uitgesloten, waar deze vaccins voornamelijk worden gebruikt, maar
mogelijk ook mensen uit EU-landen als Hongarije, die zowel het Chinese
Sinopharm- als het Russische Sputnik V-vaccin hebben gekocht.
De hamvraag is: wat is de reden voor de Green Pass? Als het gaat om het
bewijzen van de veiligheid van individuele reizigers, vragen de huidige
wetenschappelijke bevindingen om voorzichtigheid. Of is het een
economische logica die voorrang geeft aan reizen en toerisme ten koste
van de veiligheid van andere Europeanen? Het lijkt meer een concept van
veiligheid dan een geloofwaardige politieke optie; een fetisj waarmee
EU-politici hun burgers een fysiek tastbare illusie van controle kunnen
bieden.
In plaats van te investeren in het bestrijden van het covid-19 virus en
niet te komen met discutabele, vaak averechts werkende maatregelen, en
zou de EU nog nauwer met de lidstaten moeten samenwerken om de
productiecapaciteit van vaccins te vergroten (voor hen die de risico's
op de koop toe willen nemen) en een eerlijke distributie te garanderen (wat
de aanleg van nationale voorraden en "vaccin-nationalisme" verbiedt),
terwijl tegelijkertijd EU-brede categorieën van prioriteitsgroepen
zouden kunnen worden ingesteld.
En wie dacht dat Angela Merkel nog het tij kan keren, moeten we
teleurstellen: het machtssysteem dat ze had opgebouwd in de federale
staten, op federaal niveau en in de EU valt uit elkaar. Haar autoriteit
neemt ook af - vanwege het miserabele beheer van de coronavaccins op
EU-niveau en vanwege de Duitse lockdown. Het is nog onduidelijk wat dit
betekent voor het Europese beleid. Zal Merkels feestvriendin Ursula von
der Leyen verder verzwakt raken - of zal het Franse staatshoofd Emmanuel
Macron (ongevraagd en ongekozen) het roer overnemen?
Laten we eens kijken hoe Israël om gaat met het vaccinatiepaspoort. In
dat land is het weigeren om zich te laten vaccineren tegen het
coronavirus (Covid-19) nu een doodvonnis. De Israëlische regering
vindt het een plicht van de burgers om gevaccineerd te worden anders
kan er voor hen geen "nieuw normaal" leven bestaan.
Als u er als burger het vaccin niet wilt hebben, is uw leven in wezen
voorbij. Geen toegang tot winkelcentra. Geen theaterbezoeken meer.
Kinderen van rond de 16 jaar die de spuit niet hebben gebruikt, mogen
hun examens niet afleggen. Protesterende partijen in de Knesset worden
het zwijgen opgelegd en bedreigd door het leger.
De Israëlische regering heeft de medische vergunning van een
oppositieleider in feite ingetrokken omdat hij zich verzette tegen het
vaccinatiemandaat dat hij "medische apartheid" noemde. De gemeenteraad
ontvangt medische dossiers om te verifiëren dat burgers het vaccin
hebben ingenomen. De rest van de wereld zal vermoedelijk het
Israëlische voorbeeld volgen.
Israëli's moeten zich ofwel door de medische staat laten vaccineren en
hun DNA herprogrammeren om inkopen te doen en uit eten te gaan, of ze
weigeren vaccinatie en worden verbannen en kunnen als gevolg daarvan
verhongeren - als het aan premier Netanyahu ligt. Goed beschouwd zijn
de westerse vaccins geen èchte vaccins, maar herschrijven ze in feite
de genetische blauwdruk van een persoon. Dit betekent dat een persoon
die tegen de griep is ingeënt, niet langer een "biologisch" persoon
is, maar een genetisch gemodificeerd persoon, dankzij het knoeien in
de bouwstenen van het leven.
De COVID-19-pandemie heeft een zeer ongelijkmatige impact gehad in de
Europese Unie. De EU en haar lidstaten zouden zich moeten concentreren
op het aanpakken van deze effecten in plaats van bij te dragen aan het
creëren van extra lagen van ongelijkheid door middel van een
uitsluitingssorteringsmechanisme dat het vaccinatiecertificaat zou zijn.
Het digitale groene paspoort lijkt misschien een goede oplossing om het
pandemierisico te beheersen, maar het is gebaseerd op een profilering
die minder te maken heeft met het daadwerkelijke virale risico dan
simpelweg met de ongelijke toegang tot het vaccinatieprivilege. Maar
waarschijnlijk is juist dàt de bedoeling!
[Alle links, bronnen en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[21 maart 2021]
Afdrukken
Doorsturen