Terwijl er nog vredesonderhandelingen plaatsvinden in o.a. de Oekraïnse Donbass regio, keurt de president van dat land de nieuwe strategie goed om de Krim te "herstellen" en dreigt het land met een totale oorlog met Rusland. Dat kan de aanleiding zijn voor een Derde Wereldoorlog.
Het regime van Volodymyr Zelensky in Kiev bevindt zich nu in dezelfde
strategisch kwetsbare positie als het regime van Petro Porosjenko na
de presidentsverkiezingen van mei 2014. Beiden werden geconfronteerd
met binnenlandse vervreemding en gewapende oppositie, die om
verschillende redenen in het oosten van het land en in het westen
onmogelijk door de presidenten overwonnen konden worden, samen te
stellen of te coördineren. Beiden hebben berekend dat ze een militaire
confrontatie in de Donbass zouden moeten uitlokken om de Amerikaanse
regering en de NAVO-bondgenoten ertoe te brengen een combinatie van
vers geld Kiev binnen te brengen en wapens te leveren aan de grens in
het oosten.
Het neerschieten van vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014
heeft veel weg van een provocatie die was gepland om directe militaire
interventie van de NAVO op de grond uit te lokken. Eenmaal realiteit
was de berging van de lichamen van de MH17-slachtoffers en de zwarte
dozen van het vliegtuig zowel dekmantel als camouflage. Maar het plan,
bedacht door de Amerikaanse en Oekraïense geheime diensten en
aangenomen door Poroshenko, kreeg na het neerhalen de volle
medewerking van de Nederlandse en Australische regering - maar
mislukte. Tot op heden stelt de Nederlandse regering alles in het werk
de eigen stoep schoon te houden - wat een stuk gemakkelijker geworden
is nadat het CDA-kamerlid Pieter Omtzigt destijds door fractieleider
Sybrand Buma (op bevel van premier Mark Rutte) van dit "lastige"
dossier werd afgehaald.
De huidige situatie in de Donbass wordt in Rusland door de generale
staf, het ministerie van Buitenlandse Zaken, de inlichtingendiensten
en het Kremlin zorgwekkend bekeken. Ze begrijpen ook wat er sinds
medio 2014 is veranderd. Het politieke vermogen van de Duitsers om de
dwaasheid van de VS te weerstaan, is uitgehold door de door het Westen
opgeblazen zaak van de "oppositieleider" Navalny sinds augustus vorig
jaar en door gerommel binnen haar eigen partij om Angela Merkel en
haar regering bij de verkiezingen van 26 september te vervangen;
Duitsland is dus veel zwakker dan zeven jaar geleden. Ons land, waar
Mark Rutte de verkiezingswinst heeft binnengesleept en het showproces
van de MH17 dat stapvoets wordt voortgezet, is ten aanzien van
Oekraïne precies waar het toen was. Alle anderen in Europa, ook de
Britten, zijn onzekerde dan voorheen. Joe Biden was toen Kiev's
belangrijkste bondgenoot in Washington; nu is hij mentaal minder in
staat om de dreigende situatie in te schatten.
Een ongewoon gedetailleerde presentatie van de Russische standpunten,
evenals de Russische interpretatie van de standpunten van de andere
partijen in het conflict, werd deze week in Kommersant
gepubliceerd. Verslaggever Vladimir Soloviev heeft getranscribeerd wat
zijn bron, de belangrijkste Russische onderhandelaar Dmitry Kozak (foto,
rechts), plaatsvervangend hoofd van de presidentiële administratie,
mondeling en in documenten aan informatie heeft verstrekt.
De Russische tekst van Kozaks briefing is als volgt (onze vertaling,
onverkort en onbewerkt):
Onderhandelingen over Donbass worden omgezet in een vredesdecreet.
Kommersant heeft de vredesinitiatieven bestudeerd en ontdekt waarom er
niet één plan is gemaakt.
Dmitry Kozak, die toezicht houdt op de onderhandelingen over de
Donbass, is verplicht de activiteiten van zijn collega's in het
‘Normandy Format’ (Wikipedia
hier) nauwlettend in de gaten te houden, zodat het
vredesplan niets overbodigs bevat.
De regeling van het conflict in de Donbass is in een impasse geraakt
en is tegelijkertijd overwoekerd door vredesinitiatieven van meerdere
pagina's van zowel de strijdende partijen als de bemiddelaars die hen
helpen om tot overeenstemming te komen. Ter beschikking van Kommersant
stonden de zogenaamde clusters voor de uitvoering van de Minsk-akkoorden,
die sinds eind vorig jaar in het Normandy Format worden besproken. Van
hen wordt duidelijk waarom het niet mogelijk is om een verenigd
vredesplan op te stellen.
Het zien van de kaarten van de spelers.
Moskou, Kiev en de niet-erkende republieken van Donbass erkennen dat
de oplossing van het conflict in een impasse verkeert. We kunnen
zeggen dat dit het enige punt is waarop ieders standpunten volledig
samenvallen. Iedereen legt op zijn eigen manier de redenen voor de
bevriezing uit. Rusland en de DPR / LPR [Volksrepubliek Donetsk /
Volksrepubliek Loehansk] beschuldigen de Oekraïense autoriteiten van
onwil om de overeenkomsten van Minsk uit te voeren. Kiev geeft Moskou
van precies hetzelfde de schuld.
Ondertussen, zoals Kommersant heeft ontdekt, is er geen tekort aan
vredesinitiatieven, ook niet in de Trilaterale Contactgroep (TCG) [bestaande
uit Oekraïne, Rusland en de Organisatie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa, OVSE] om de situatie in Oost-Oekraïne, noch in
het Normandy Format (Duitsland, Rusland, Oekraïne, Frankrijk) op te
lossen. Deze twee platformen bestaan om, ten eerste om de oorlog te
stoppen, en ten tweede, om de Oekraïense staat aan elkaar te hechten
en bepaalde gebieden van de Donetsk en Luhansk [Lugansk] regio's (ORDLO)
terug te laten keren naar zijn originele samenstelling.
In oktober vorig jaar stuurden de zelfbenoemde DPR en LPR hun
routekaart - het ‘Actieplan voor het oplossen van het conflict in
bepaalde gebieden van de regio's Donetsk en Loehansk in Oekraïne in
overeenstemming met de overeenkomsten van Minsk’ - naar de TCG.
Oekraïne weigert het te overwegen. Voormalig president Leonid Kravchuk,
die Kiev vertegenwoordigt in de TCG, bood volgens een bron van
Kommersant zelfs aan om het als niet-bestaand te behandelen.
Vervolgens stelde Kiev op 2 november zijn ‘Plan van gezamenlijke
stappen van de deelnemers van de Trilaterale Contactgroep voor de
uitvoering van de Overeenkomsten van Minsk' voor.
Van links naar rechts: Denis Pushilin, hoofd van de Volksrepubliek
Donetsk; Leonid Pasechnik, hoofd van de Volksrepubliek Loehansk;
Leonid Kravchuk, vertegenwoordiger van Kiev bij de Trilaterale
Contactgroep.
Dit is al bekritiseerd door vertegenwoordigers van de Donbass, die
zeiden dat het plan voor 78% in strijd is met de overeenkomsten van
Minsk. In het plan (in het dossier bij Kommersant) zijn er inderdaad
eigenaardigheden. Er staat bijvoorbeeld dat op 10 december de
strijdkrachten van Oekraïne zouden terugkeren naar hun permanente
locaties in de Donbass, en op 15 december zou de uitwisseling van
gevangenen beginnen. Zelfs over de titel van het document zijn er
vragen geweest. Officieel is het zo dat de ‘gezamenlijke stappen’
worden uitgevoerd door de deelnemers van de TCG. Dit is geen toeval:
Kiev gaat uit van het feit dat de contractpartijen in de groep
Oekraïne en Rusland, dat in oorlog is met Oekraïne, zijn en de OVSE [Organisatie
voor Veiligheid en Samenwerking in Europa] is de bemiddelaar.
Kiev roept op vriendelijke toon op om te stoppen met schieten in
Oost-Oekraïne.
Moskou, en daarmee de Donbass, verwerpen deze interpretatie. Telkens
wanneer Oekraïense zijde tijdens de besprekingen verklaart dat het
zich verzet tegen Rusland in het oosten, herinnert Moskou iedereen aan
Resolutie nr. 2202 van de VN-Veiligheidsraad van 17 februari 2015.
Daarin werd het 'Pakket van maatregelen voor de uitvoering van de
overeenkomsten van Minsk' goedgekeurd, en het benadrukte dat Kiev moet
onderhandelen met de ORDLO. Oekraïne is vooral om de beschreven reden
ontevreden over de akkoorden van Minsk. Maar pogingen om ze te herzien
stuiten op een argument over de VN-resolutie.
Waar kwamen de clusters vandaan.
De onwil van Kiev om als partij bij het conflict met de ORDLO om te
gaan, leidde tot de impasse bij de onderhandelingen in de TCG.
Uiteindelijk namen Frankrijk en Duitsland het initiatief. Ze stelden
voor om de overeenkomsten op te splitsen in zogenaamde clusters. Het
idee, zoals uitgelegd door een gesprekspartner van de ‘Normandy Four’-onderhandelingen,
is om overeenstemming te bereiken over de volgorde van acties voor de
partijen om het ‘Pakket van maatregelen ...’ te implementeren; en,
wanneer dit gebeurt, om de clusters over te dragen aan de TCG in de
vorm van aanbevelingen voor de ontwikkeling van een ‘road map’ om daar
te komen. Aangenomen wordt dat dit het definitieve vredesplan zou zijn
voor de oplossing van het conflict in overeenstemming met de akkoorden
van Minsk.
Op 12 november 2020 presenteerden de adviseurs van de president van
Frankrijk en de Duitse bondskanselier, Emmanuel Bonne en Jan Hecker,
het eerste ontwerp van de 'Sleutelclusters voor de uitvoering van de
overeenkomsten van Minsk' aan hun collega's in het Normany Format -
plaatsvervangend hoofd van de Kremlin-administratie Dmitry Kozak en
hoofd van het kabinet van de president van Oekraïne Andriy Yermak (rechts).
Vanaf dat moment begon een nieuwe fase van de onderhandelingsmarathon
in de Normandy Four. Op 13 november hielden de adviseurs een
videoconferentie en besloten ze dat de ‘sleutelclusters’ gebaseerd
zouden zijn op de overeenkomsten van Minsk en aanbevelingen zouden
zijn voor de TCG. Op 20 november verduidelijkten Berlijn en Parijs de
conceptclusters en op 25 november presenteerde Moskou zijn eigen
versie ervan. Op 1 december werden de Oekraïense clusters door Yermak
overgebracht naar de Normandy Four. Op 14 december heeft hij ze
bijgewerkt en later opnieuw verfijnd.
Het hoofd van het kantoor van de president van Oekraïne, Andriy
Yermak, kan Moskou niet overtuigen om zijn project van ‘vreedzame
clusters’ voor de Donbass te aanvaarden.
Nu liggen er drie hoofddocumenten op tafel van de deelnemers aan het
Normandy Format (Kommersant heeft ze allemaal gelezen): de Oekraïense
clusterdocumentatie van 19 januari; het bijgewerkte Franse en Duitse
ontwerp, ingediend op 8 februari; en de Russische amendementen op het
Frans-Duitse ontwerp van 16 februari. Vertegenwoordigers van de ORDLO
sloten zich ook indirect aan bij het werk aan de clusters - op verzoek
van Russische zijde. Hun opmerkingen over het Oekraïense document
werden door Dmitry Kozak aan de adviseurs Bonne en Hecker doorgegeven.
Nadat Moskou op 16 februari zijn opmerkingen had gemaakt, viel er een
pauze in de diplomatieke pingpong. Dit was te wijten aan het
uitblijven van een reactie van Kiev op het Frans-Duitse ontwerp en de
Russische wijzigingen daarop.
Wat staat er in de documenten.
Het Frans-Duitse project is het kortste en meest algemene: elf
clusters beslaan drie pagina's. De preambule benadrukt dat "om
discrepanties te voorkomen" de toekomstige routekaart - die Oekraïne
en Donbass gezamenlijk zouden moeten ontwikkelen in de TCG - "geen
declaratieve en vage bepalingen mag bevatten". “Acties en maatregelen
die in tegenspraak zijn met de overeenkomsten van Minsk zullen niet
worden opgenomen. Het tijdschema voor actie en implementatie van alle
overeengekomen maatregelen moet realistisch zijn."
De clusters zijn gelabeld met letters van het Latijnse alfabet van A
tot K. Dit is een tabel die is verdeeld in twee kolommen: ‘Veiligheid
/ Humanitair’ en ‘Politiek / Economisch’. Maatregelen om de veiligheid
in het conflictgebied te waarborgen worden afgewisseld met politieke
stappen.
Cluster A bevat zeven punten die gewijd zijn aan veiligheid en
humanitaire kwesties: een volledig staakt-het-vuren, mijnopruiming,
terugtrekking van zware wapens, terugtrekking van troepen in nieuwe
secties van de contactlijn, opening van extra controleposten,
vrijlating en uitwisseling van gedetineerden, veilige en betrouwbare
toegang van de speciale waarnemingsmissie van de OVSE (SMM) in heel
Oekraïne.
In de politieke en economische cluster van vier punten - de 'Steinmeier-formule'
([onderhandeld door de Duitse minister van Buitenlandse Zaken
Frank-Walter Steinmeier] werd dit in oktober 2019 goedgekeurd door de
contactgroep; het definieert het mechanisme voor de inwerkingtreding
van de wet op de speciale procedure voor lokaal zelfbestuur in
bepaalde delen van de regio's Donetsk en Loehansk) is opgenomen in de
Oekraïense wetgeving. Vervolgens zouden de leiders van de vier
Normandy Four de routekaart goedkeuren; daarna zou Kiev met de ORDLO
in de contactgroep alle wettelijke bepalingen met betrekking tot deze
regio's van Donbass coördineren.
De laatste alinea van de cluster verwijst naar de constitutionele
hervorming van Oekraïne, waarbij decentralisatie een sleutelelement is
en de goedkeuring van de volgende wetten: over de speciale status van
de ORDLO, over lokale verkiezingen, over amnestie en over een speciale
economische zone. Elke stap van de paragraaf is voorzien van een
verwijzing naar de overeenkomstige bepaling van het ‘Pakket van
maatregelen voor de uitvoering van de overeenkomsten van Minsk’.
Cluster C over beveiliging bevat slechts twee items: "Het begin van de
terugtrekking van alle buitenlandse gewapende groepen, militair
materieel en huurlingen uit de ORDLO" en "het begin van de ontwapening
van alle illegale groepen in de ORDLO, met uitzondering van de
Volksmilitie”.
Hetzelfde aantal punten bevindt zich in de volgende politieke cluster
D. In dit stadium voert Oekraïne tijdelijk een constitutionele
hervorming uit die decentralisatie inhoudt, en begint het tijdelijk
wetten in te voeren inzake lokale verkiezingen in ORDLO en de speciale
economische zone daar.
Cluster E beschrijft de voltooiing van de terugtrekking van
buitenlandse militaire eenheden en het ontwapeningsproces zoals
beschreven in blok C, en voegt bepalingen toe dat de veiligheid in
ORDLO moet worden gehandhaafd door gezamenlijke patrouilles van de
Oekraïense politie en de lokale volksmilitie, met deelname en
bemiddeling van de OVSE SMM. Het verwijst ook naar de uitbreiding van
een internationale aanwezigheid langs de grens met Oekraïne ten koste
van de OVSE.
Politieke cluster F in het kort: inwerkingtreding van de wet op lokale
verkiezingen voor onbepaalde tijd. Volgens de Overeenkomsten van Minsk
moet hierbij rekening worden gehouden met de bijzondere omstandigheden
van de ORDLO. Daarna zullen, volgens Cluster G, lokale verkiezingen
worden gehouden in de Donbass, en om 20.00 uur op de dag van de
stemming zal de wet van Oekraïne 'On the Temporary Order of Local
Self-Government in ORDLO' in werking treden.
Vervolgens, zegt cluster H van de veiligheidssectie, zou Oekraïne de
volledige controle over zijn grens beginnen terug te krijgen - het
deel ervan dat Kiev sinds 2014 niet meer heeft gecontroleerd vanwege
het conflict. Daarna staat in Cluster I geschreven dat de amnestiewet
tijdelijk in werking treedt (deelnemers van gebeurtenissen in het
oosten van Oekraïne moeten eronder vallen). Daarna moet volgens
Cluster J het herstel van de controle over de grens door Oekraïne
worden voltooid.
De laatste Cluster K stelt dat de constitutionele hervorming, evenals
de wetten over de speciale status van de ORDLO, amnestie en de
speciale economische zone permanent in werking zullen treden, op
voorwaarde dat de lokale regeringsverkiezingen in deze gebieden “in
het algemeen gebeuren in overeenstemming met de OVSE-normen".
Foto: links, Jan Hecker (Duitsland); rechts, Emmanuel Bonne (Frankrijk)
In de begeleidende brief bij het document spelen Hecker en Bonne open
kaart - dit is de kern waarop compromisvoorstellen zullen worden
gebaseerd. Dit verklaart de beknoptheid ervan.
Cluster versus Cluster.
De Oekraïense en Russische ontwerpen die op 19 januari en 16 februari
van dit jaar zijn voorgesteld, zijn gebaseerd op het Frans-Duitse
document, maar zijn gedetailleerder. Tegelijkertijd verschillen ze
niet alleen in het aantal punten in de clusters en de volgorde van
stappen. Er zijn verschillende benaderingen, zelfs wat betreft de
delen om het eens te worden over aanbevelingen voor het voorgestelde
vredesplan.
Kiev nodigt iedereen uit om zijn volledige voorstel goed te keuren.
“We rekenen op uw steun voor dit project”, merkt Andriy Yermak op in
de begeleidende brief.
Kozak dringt aan op goedkeuring voor elk blok, artikel voor artikel
schriftelijk goedgekeurd. Hij suggereert dat Oekraïne, Duitsland en
Frankrijk de door Rusland voorgestelde formulering aanvaarden of
verwerpen, door het woord ‘akkoord’ of ‘afwijzen’ in de
overeenkomstige kolom te schrappen. Het doel van deze benadering is om
compromisclusters goed te keuren, ze terzijde te schuiven en verder te
focussen op de clusters waar nog steeds tegenstrijdigheden bestaan.
Kozak heeft geprobeerd de praktijk van het vastleggen van
overeenkomsten en zelfs weglatingen op papier te introduceren en ze
met initialen te ondertekenen sinds hij Vladislav Surkov meer dan een
jaar geleden verving als de belangrijkste Russische onderhandelaar in
het Normandy Format. Hij heeft herhaaldelijk aangeboden om de
onderhandelingen openbaar te maken en de resultaten van de
bijeenkomsten te publiceren. Dit wordt echter tegengewerkt door zowel
de Europese collega's van Kozak als de vertegenwoordiger van Oekraïne.
Er zijn veel verschillen in de Oekraïense en Russische versies.
Ze komen ook voor in de namen van documenten. De Oekraïense is
getiteld: ‘Sleutelclusters voor de uitvoering van de overeenkomsten
van Minsk’. De Russische versie luidt als volgt: 'De lijst en volgorde
van implementatie van de belangrijkste maatregelen om het conflict in
de ORDLO van Oekraïne op te lossen in overeenstemming met de
overeenkomsten van Minsk (aanbevelingen van de Normandy Four over de
ontwikkeling door de TCG van een routekaart voor de oplossing van het
conflict)'.
Oekraïens clusterproject van 19 januari 2021.
Het voorstel van Rusland herhaalt dus zijn ongewijzigde standpunt: in
de akkoorden van Minsk is vastgesteld dat de oorlog in de Donbass een
interne Oekraïense aangelegenheid is, en dat de aanbevelingen van de
Normandy die worden ontwikkeld de hulp van bemiddelaars weerspiegelen
bij de vreedzame oplossing van de situatie in het oosten van Oekraïne
door de partijen bij het conflict. Wanneer Kiev bij de besprekingen
aanbiedt de situatie te bekijken vanuit het oogpunt van de
‘fundamentele oorzaken van het conflict’, antwoordt de Russische
delegatie dat de discussie over deze redenen zes jaar geleden is
beëindigd met de ondertekening van de akkoorden van Minsk. Moskou is
bereid ze te bespreken, maar hierdoor zal het onderhandelingsproces
zes jaar in tijd terugvallen.
Zowel Kiev als Moskou breidden in hun projecten enerzijds de punten
van de clusters van de Frans-Duitse versie uit, en anderzijds
veranderden ze het aantal maatregelen en hun volgorde.
Dat laatste is essentieel: hier worden de bedoelingen van de partijen
onthuld. Rusland houdt zich strikt aan het ritme dat is uiteengezet in
het ‘Pakket van maatregelen voor de uitvoering van de overeenkomsten
van Minsk’. Oekraïne, dat herhaaldelijk publiekelijk heeft verklaard
niet tevreden te zijn met dit document, gebruikt niettemin de
formulering in de preambule dat "acties en maatregelen die in strijd
zijn met de overeenkomsten van Minsk niet mogen worden opgenomen".
Maar dan suggereert het clusters, die in de commentaren van ORDLO
tegengesteld aan "Minsk" worden genoemd.
Opmerkingen van de republieken van Donbass over het Oekraïense
clusterproject van 22 januari 2021.
In Cluster A van de sectie Veiligheid / Humanitair, dat zich
bezighoudt met een volledig en definitief staakt-het-vuren, richt
Rusland zich op de garanties van een regime van ‘stilte’. Hier voegde
Kozak een zin toe over de noodzaak van een "transparant en betrouwbaar
mechanisme" voor het verifiëren van [de afwezigheid van] schendingen
van dit regime "met de hulp van het Gemeenschappelijk Centrum voor
Controle en Coördinatie. En in het tweede punt van dit cluster stelt
Moskou voor om "de eliminatie van geverifieerde schendingen van de
terugtrekkingslijn begaan door Oekraïne en / of ORDLO" te corrigeren.
Paragraaf 3 van het ‘Pakket van maatregelen voor de uitvoering van de
akkoorden van Minsk’ begint met de verificatie van het
staakt-het-vuren-regime. De Oekraïense versie van dit cluster verwijst
naar een volledig en alomvattend staakt-het-vuren, maar vermeldt geen
verificatie en het uitbannen van schendingen.
De benaderingen van de partijen passen niet bij elkaar in het
politieke deel van Cluster B. Kiev suggereert dat de routekaart,
opgesteld op basis van de aanbevelingen van de 'Normandiërs', alleen
in de TCG moet worden besproken en binnen de Normandy Four, waarna een
top met de leiders van Duitsland, Rusland, Oekraïne en Frankrijk zou
moeten worden gehouden, zodat ze het definitieve vredesplan kunnen
goedkeuren.
Vertegenwoordigers van de ORDLO wijzen erop dat de goedkeuring van de
routekaart zonder hun toestemming verder gaat dan de bevoegdheid van
de "Normandiërs" en in tegenspraak is met de overeenkomsten van Minsk,
die Donetsk en Luhansk het recht geven om maatregelen te coördineren
en uit te voeren om het conflict op te lossen. Moskou benadrukt ook
dat de coördinatie en goedkeuring van de kaart in het Normandy Format
zonder de deelname van de ORDLO een schending zou zijn van de rechten
en bevoegdheden van de Donbass, waarin Minsk en de resolutie van de
VN-Veiligheidsraad voorzien.
Het standpunt van de Russische Federatie is dat de aanbevelingen van
de "Normandiërs" in de vorm van overeengekomen clusters naar de TCG
gestuurd moeten worden, waar de onderhandelaars uit Kiev en ORDLO een
routekaart zullen opstellen, die enerzijds goedgekeurd dient te worden
door de Verchovna Rada en de president van Oekraïne, en aan de andere
kant door de de facto autoriteiten van de republieken van Donbass.
Aanzienlijke verschillen benadrukken het diplomatieke spel.
Kiev probeert de onderhandelingen over de Donbass naar het Normandy
Format te brengen, waar Moskou is, maar er is geen ORDLO, zodat het
conflict officieel als een Oekraïens-Russisch probleem wordt beschouwd.
Rusland is het, zoals blijkt uit zijn voorstellen, niet eens met deze
benadering. Moskou verzet zich hiertegen en vertrouwt op het feit dat
de akkoorden van Minsk zijn bevestigd door een unaniem goedgekeurde
resolutie van de VN-Veiligheidsraad, die niemand heeft herroepen.
Er is een soortgelijk verhaal met het politieke cluster, waarin we het
hebben over de goedkeuring van een pakket speciale wetten door
Oekraïne. In de Oekraïense versie is dit gemarkeerd met de letter C en
bestaat het uit een enkele alinea met de wetswijzigingen. Dit zijn de
goedkeuring van de wet ‘On the special order of local self-government
in ORDLO’; implementatie van de ‘Steinmeier-formule’; goedkeuring door
de Rada van de wetten ‘Over de eigenaardigheden van lokale
verkiezingen’; ‘On Amnesty’, over de totstandbrenging van een speciale
economische zone op het grondgebied van de huidige DPR en LPR, en
wijzigingen van de grondwet van Oekraïne in termen van decentralisatie.
Vertegenwoordigers van de DPR en LPR, Natalia Nikonorova (foto, rechts)
en Vladislav Deinego (foto, links), zijn van mening dat deze paragraaf
in deze vorm ook in tegenspraak is met Minsk, aangezien de
voorgestelde wijzigingen van de grondwet "niet aangeven dat er
rekening moet worden gehouden met de kenmerken van de ORDLO".
In de Oekraïense clusters komt de term ‘speciale status’, die in de
overeenkomsten van Minsk met betrekking tot de ORDLO wordt gebruikt,
in principe niet voor. Tegelijkertijd wordt in de Russische versie bij
het opsommen van speciale wetten benadrukt dat ze ervoor moeten zorgen
dat "de speciale status permanent functioneert". Moskou noemt ook de
intrekking of wijziging van de Oekraïense wetten 'Over onderwijs',
'Over het waarborgen van de werking van de Oekraïense taal als de
staatstaal', 'Over de specifieke kenmerken van het staatsbeleid om de
staatssoevereiniteit van Oekraïne over de tijdelijk bezette gebieden
in de regio's Donetsk en Luhansk en andere wetten "volgens de lijst
die is overeengekomen met de ORDLO."
Deze en andere tegenstrijdigheden die al aan het licht zijn gekomen,
zullen waarschijnlijk niet snel worden verholpen - als dat überhaupt
mogelijk is. Op de laatste videoconferentie van de adviseurs van de
staatshoofden van de Normandy Four, die plaatsvond op 18 maart,
beloofde Yermak zijn reactie op de Russische commentaren van 16
februari op dezelfde dag te sturen. Dat is nog steeds niet gebeurd.
Maar zelfs als Moskou en Kiev tot een compromis komen in het
Normandy Format, is het niet zeker dat de bereikte overeenkomsten
standhouden.
Eén van de meest recente voorbeelden zijn de op 22 juli 2020
overeengekomen ‘Maatregelen ter versterking van het
staakt-het-vurenregime’. Het document bepaalt onder meer dat de
Oekraïense zijde en de veiligheidstroepen van de twee niet-erkende
republieken van Donbass bevelen uitvaardigen volgens welke retourvuur
alleen kan worden geopend op bevel van de leiding van de
strijdkrachten van Oekraïne en de leiding van de gewapende formaties
van de ORDLO. Over deze formulering waren, volgens Kommersant, Kozak
en Yermak het eens tijdens een videoverbinding met de deelname van de
OVSE-vertegenwoordiger in de TCG, de Zwitserse diplomaat Heidi Grau (rechts).
Daarna hebben de DPR en LPR hun orders uitgevaardigd en openbaar
gemaakt, waarin de daarin bereikte afspraken volledig werden
uiteengezet. Het ministerie van Defensie van Oekraïne heeft ook een
verklaring afgegeven. Het zegt dat "in het geval van schending door de
vijand van het regime van ‘stilte’ [staakt-het-vuren] en het creëren
van een bedreiging voor de levens van Oekraïense militairen, de
strijdkrachten van Oekraïne het recht hebben om te reageren op
vijandige aanvallen." De overeengekomen zin dat dit alleen
mogelijk is op bevel van de legerleiding is om onbekende redenen niet
in de tekst opgenomen. In Moskou wordt aangenomen dat op deze manier
de beslissing om vergeldingsvuur al dan niet te openen aan het oordeel
van het veldpersoneel zou worden overgelaten, en dat zou tot
voortdurende schermutselingen leiden.
Vladimir Zelensky wacht op een top op de Donbass, die niemand
voorbereidt.
Tijdens de laatste videoconferentie van de "Noormandiërs" op 18 maart
bracht Kozak de kwestie aan de orde om de verklaring van het
Oekraïense ministerie van Defensie in overeenstemming te brengen met
de overeenkomsten van 22 juli. Hecker, Bonne en Yermak gingen het
bespreken van dit onderwerp uit de weg.
"De schietpartijen zouden vandaag moeten stoppen, en daarmee de
verbale evenwichtsoefening", zei Kozak tegen Kommersant.
“Schermutselingen, georganiseerd of chaotisch, op bevel van het
Oekraïense ministerie van Defensie gaan door. Met alle trieste
gevolgen van dien voor beide partijen. Zoals blijkt uit de laatste
onderhandelingen in het Normandy Format op 18 maart, zijn de
vertegenwoordigers van Duitsland en Frankrijk niet erg ontmoedigd. Ze
maken zich er niet druk over."
De Krim - aanleiding voor de Derde Wereldoorlog?
De internationale gemeenschap zou zich echter beter wèl druk kunnen
maken over de situatie in Oekraïne. Dreigender dan wat we hierboven
hebben beschreven (een fraai inkijkje in onderhandelingen tussen twee
landen) is de situatie rond de Krim. De Oekraïense minister van
Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba maakte deze week bekend dat de
Nationale Veiligheids- en Defensieraad van het land een strategie
heeft goedgekeurd die erop gericht is de Krim te heroveren en het
strategisch belangrijke schiereiland opnieuw te integreren.
Kuleba kondigde de strategiewijziging aan op Twitter en schreef: "Het
signaal is duidelijk: we roepen niet alleen de wereld op om ons te
helpen de Krim terug te brengen, Oekraïne doet zijn eigen toegewijde
en systemische inspanningen onder het leiderschap van president [Volodymyr]
Zelensky." Als onderdeel van zijn "3 pijlers"-strategie om Oekraïne te
heroveren, verklaarde Kuleba met name dat de regering van Zelensky "volledige
Oekraïense soevereiniteit" zocht over niet alleen de Krim, maar ook
die van de havenstad Sebastopol, die dienst doet als de thuisbasis van
de Zwarte Zeevloot van de Russische marine.
Naar aanleiding van de opmerkingen van Kuleba kondigde de Oekraïense
president Zelensky via Twitter de oprichting aan van een Crimean
Platform Initiative dat de Oekraïense regering omschreef als "een
nieuw advies- en coördinatieformat dat door Oekraïne is geïnitieerd om
de efficiëntie van de internationale reactie op de bezetting van de
Krim te verbeteren, het verhogen van de internationale druk op Rusland,
het voorkómen van verdere schendingen van de mensenrechten, het
beschermen van slachtoffers van de bezettingsmacht en het ongedaan
maken van de bezetting van de Krim en de terugkeer naar Oekraïne."
De eerste top van de nieuw opgerichte groep is gepland voor augustus
en Zelensky meldde dat hij al met de EU, Canada, het Verenigd
Koninkrijk en Turkije had gesproken over de oprichting van de groep.
Na de stalinistische ontbinding van de Sovjet-Unie was de haven van
Sebastopol door verschillende opeenvolgende Oekraïense regeringen aan
Rusland verhuurd. Het potentiële verlies ervan na de door de VS (met $
4 miljard) gesteunde afzetting van de democratisch gekozen president
Viktor Janoekovitsj in 2014 werd algemeen gezien als een van de
belangrijkste drijfveren in Rusland om te bewerkstelligen dat het
militair strategische schiereiland weer door Moederje Rusland zou
kunnen worden omarmd.
Kiev is zich er terdege van bewust dat elke poging om zijn "volledige
soevereiniteit" op te leggen over één van de belangrijkste
warmwaterhavens van de Russische marine aan de Zwarte Zee zou
resulteren in een grootschalige oorlog die kan uitmonden in een derde
wereldoorlog. Maandag hekelde de woordvoerster van het Russische
ministerie van Buitenlandse Zaken Maria Zakharova de opmerkingen van
Zelensky als een nauwelijks verhulde oorlogsdreiging over de Krim.
Ondertussen blijft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky olie op
het vuur gooien: hij heeft eergisteren decreet nr.
117/2021 ondertekend, waarmee het Oekraïense leger in staat van
paraatheid wordt gebracht om de autonome regio van de Krim en de stad
Sebastopol te heroveren en te herenigen. Informatie over de
ondertekening werd onthuld na een ontmoeting met de Nationale
Veiligheids- en Defensieraad.
De kaart hierbij toont de Krim, het schiereiland aan de zuidkant van
Oekraïne. Het is nu verbonden met Rusland door de brug over de Straat
van Kertsj aan de oostkant van het schiereiland:
Historici houden er rekening mee dat
het presidentiële besluit
wel eens de geschiedenis in kan gaan als het officiële begin van de
Derde Wereldoorlog.
Het militaire plan waarnaar wordt verwezen in het presidentieel
decreet beschrijft het gebruik van "hybride oorlogsvoering" om de Krim
en Sebastopol te heroveren, en het militaire plan erkent expliciet dat
deze acties openlijk tot oorlog zullen leiden tegen Rusland! Erger nog,
de Kerch-brug is nu een doelwit en we zouden wel eens Russische acties
kunnen zien om de verbindingsweg met Rusland te beschermen.
De brug overspant de Straat van Kertsj tussen het vasteland van
Rusland en de Krim. Het is een technisch wonder, gebouwd door Rusland
nadat de bevolking van de Krim in 2011 in een referendum overweldigend
vóór stemde om Oekraïne te verlaten en terug te keren naar Rusland.
Oekraïne (en de westerse wereld) weigert dat referendum te erkennen en
beweert dat de stemming "vervalst" was. Zevenennegentig procent (97%)
van de stemgerechtigden koos ervoor om terug te keren naar Rusland,
waar de Krim driehonderd jaar lang deel van uitmaakte, voordat de
toenmalige Sovjetleider Nikita Kroetsjev het schiereiland ongeveer 50
jaar geleden in een dronken bui aan Oekraïne 'gaf'.
Vertrouwelijke informatie van binnenuit het Russische leger maakt
duidelijk dat als Oekraïne zijn Russisch sprekende bevolking in
Loehansk of Donetsk aanvalt, Rusland die mensen zàl verdedigen. Verder
zullen de Russische inspanningen niet beperkt blijven tot het
verdedigen van Luhansk en Donetsk - er zàl een ‘gewelddadige
tegenaanval’ door Rusland plaatsvinden waarbij ze waarschijnlijk de
volgende regio's binnen Oekraïne zullen ‘veroveren’:
In afwachting van een gewapend conflict in de Donbass, de regio in
Oost-Oekraïne die de oblasten (staten) Loehansk en Donetsk omvat,
heeft het Russische leger met spoed militair materieel overgebracht
naar de grenzen van die staten, ter voorbereiding op de verdediging
van de bevolking van die twee staten tegen een verwachte aanval door
het Oekraïense leger. Volgens voorlopige informatie zijn ook de
nieuwste Russische pantservoertuigen "Tiger" en andere wapens
verplaatst.
Afgelopen zondag had NAVO's top militair US Air Force General Philip
Breedlove al gezegd dat het Westen Oekraïne te hulp moet schieten.
Volgens waarnemingen van omwonenden is het aantal buitenlandse
militairen in Mariupol sterk toegenomen. Onder hen zijn voornamelijk
engelssprekenden, maar ook Polen en vertegenwoordigers van de
Baltische staten zijn gesignaleerd. Ze begonnen de afgelopen week
vaker in de stad te verschijnen, zowel in uniform als in burgerkleding.
Breedlove (die na al die jaren nog steeds niet in de gaten heeft dat
hij onderdeel uitmaakt van een grote westerse propagandamachine) is
met zijn NAVO verantwoordelijk voor de grofste agressie in Europa na
de val van de Sovjet-Unie, mede door het tegen de gegarandeerde
afspraken in uitbreiden van dit agressieve bondgenootschap, richting
Russische grens. Oekraïne heeft een groot gedeelte van die grens
tussen West-Europa en Rusland. Langs de rest van deze grens, op het
deel van Oekraïne en een ander klein stuk na, heeft de NAVO nu
militaire bases ingericht, en heeft de NAVO daar een groot aantal
raketbases geplaatst, zogenaamd tegen Iraanse raketten.......
Inderdaad, en we hebben het vaker gezegd: de VS wil graag oorlog
voeren tegen Rusland - maar dan wel ver van huis, op Europees
grondgebied, met ook strijdkrachten uit de EU. En het is een gegeven
dat in het verleden bij een zeer grote crisis een oorlog hèt middel
was om daar weer uit te krabbelen. Mix alle ingrediënten hier genoemd
met de wapenlobby uit de VS door elkaar en je krijgt letterlijk en
figuurlijk een uitermate explosief mengsel.
Op dit moment heeft Oekraïne iets meer dan negentigduizend (90.000)
troepen, 450 tanks, 800 stukken artillerie en andere wapens verzameld
langs de grenzen van Loehansk, Donetsk en zelfs de Krim. Het uitbreken
van vijandelijkheden wordt over het algemeen zeer binnenkort verwacht
en wanneer die vijandelijkheden beginnen, zal dit conflict zeer snel
een flinke oorlog in Oost-Europa worden.
De nieuwe strategie van de Oekraïense regering volgt op een reeks
anti-Russische politiek hardhandige optredens en militaire opbouw die
de dreiging van een grootschalige oorlog hebben verergerd. In februari
sloot de regering-Zelensky op ondemocratische wijze drie populaire
televisiestations van de pro-Moskou-oppositieleider en oligarch Viktor
Medvedchuk, op grond van 'nationale veiligheid'. Medvedchuk werd later
bestraft en Kiev is doorgegaan met het beschuldigen van
oppositiepolitici en verslaggevers van "verraad" voor het steunen van
een regeling met Moskou over de door separatisten gecontroleerde
regio's van Oost-Oekraïne.
Het harde optreden werd voorspelbaar veroordeeld door het Kremlin, dat
beweerde dat het aantoont dat Kiev probeerdt "het probleem [van
Donbass in Oost-Oekraïne] met geweld op te lossen". Terwijl
Zelensky aanvankelijk in 2019 werd gekozen op basis van een afwijzing
van het extreemrechtse militaristische nationalisme dat door zijn
voorganger Petro Poroshenko werd omarmd, volgt Zelensky nu een
potentieel nog roekelozer strategie. Veel wijst er op dat hij hierin
wordt gesteund door de Verenigde Staten.
Vorige week suggereerde een opiniestuk in de Washington Post dat
Zelensky wanhopig op zoek is naar een telefoontje van de Amerikaanse
president Joe Biden, maar er nog geen heeft gekregen. Het opiniestuk
steunde het recente politieke optreden van Zelensky en drong er bij
hem op aan nog agressiever op te treden tegen Rusland. "Dhr. Zelensky
heeft nu de mogelijkheid om een partnerschap aan te gaan met de mr.
Biden dat een beslissende stap zou kunnen zetten in de poging van
Oekraïne om zich los te maken van Rusland en zich bij het
democratische Westen aan te sluiten. Hij zou het moeten grijpen,"
drong de redactie van de krant aan.
Oekraïne is sterk afhankelijk van militaire hulp en steun van de VS in
zijn confrontatie met Rusland. Maandag kondigde het Pentagon een
militair hulppakket van 125 miljoen dollar aan voor Oekraïne, de
eerste verdeling van hulp aan Oekraïne onder de regering van Biden.
Hoewel Biden dus nog met Zelensky moet spreken, heeft het Witte Huis
op de zevende verjaardag van de Russische hereniging met de Krim een
verklaring vrijgegeven waarin hij Oekraïne steunt in het geschil,
waarin staat dat "de VS Oekraïne zal steunen tegen de agressieve daden
van Rusland." IJzervreter Stoltenberg van de NAVO staat al jaren
te trappelen om het door en door corrupte Oekraïne - waar het nazisme
nog hoogtij viert - onderdeel te laten uitmaken van het
transatlantische (?) bondgenootschap.
In haar roekeloze militaire escalatie wordt de regering-Zelensky ook
gedreven door een diepe sociale en politieke crisis in Oekraïne zelf.
De politieke steun is sterk afgenomen nu de economie en de
gezondheidszorg van het land zijn verwoest door COVID-19, zonder dat
er een significante vaccinatie-inspanning in zicht is. Er bestaat een
reëel gevaar dat de Oekraïense heersende klasse, gedreven door een
diepere binnenlandse crisis, probeert deze interne spanningen naar
buiten af te leiden, wat resulteert in een oorlog die het leven van
miljoenen mensen zou bedreigen.
Gezien de troepenopbouw van Oekraïne met tanks, artillerie en zware
bepantsering zou Poetin tot het inzicht kunnen komen dat een gevecht
onvermijdelijk is, en zou hij ervoor kunnen kiezen om als eerste toe
te slaan. Meer dan eens heeft de Russische president gezegd dat hij toen hij opgroeide
in Moskou hij leerde dat als een gevecht onvermijdelijk is, het altijd
het beste is om als eerste toe te slaan.
Maar misschien hoopt het Westen dat ook? Dan zouden de VS en de
NAVO eindelijk het excuus hebben gevonden om te vechten tegen Rusland,
iets dat ze momenteel nog niet lijken te hebben. En in dat geval
zullen de gevolgen catastrofaal zijn: niet alleen voor de regio, maar
ook voor de wereldwijde economie en, niet te vergeten, de
internationale financiële markten. Kan de nieuwe crash tòch nog
sneller plaatsvinden dan verwacht.
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[26 maart 2021]
Afdrukken
Doorsturen