De Europese Unie is naar politici beweren een zuivere club, van alle smetten vrij, maar zij stelt ons altijd weer voor verrassingen. En net zoals veel clubs heeft ook deze club regels die ze graag overtreedt.
Het bekendste voorbeeld betreft de Maastrichtcriteria. Het
schuldenplafond voor de lidstaten, dat eigenlijk niet hoger mag zijn
dan 60% van het bbp. Eigenlijk zou het zo horen te zijn, maar de
realiteit is anders. Griekenland, Italië, Portugal, Spanje, Frankrijk,
België, Cyprus tussen 193 en 104 procent, de eurozone 95,6 procent, de
EU-27 met 88,2 procent.
Hierbij plaatsen we nog de vrolijke kanttekening: de eurolanden hebben
de hoogste schulden.
Zo gaat het ook met het jaarlijkse leenproces - want politici hebben
nooit genoeg geld. Volgens de "eigen" regels zou de bovengrens 3
procent moeten zijn. Voor 2021 was de waarde voor de EU-27 zelfs 4,7
procent - dus ruim de helft boven de officiële grens.
Een andere "ijzeren" regel was dat er geen gezamenlijke schuld mocht
zijn. De EU mag niet ontaarden in een schuldenunie, werd er in Brussel
gezegd. Dit werd de "no bailout-clausule" genoemd. Dit sluit feitelijk
de aansprakelijkheid van de Europese Unie en alle EU-lidstaten voor
schulden van individuele lidstaten uit. Dus vonden politici in de
coronapandemie een mooie gelegenheid om deze clausule overboord te
gooien.
Eerst was dus Corona de schuldige, nu heeft de oorlog in Oekraïne het
gedaan: voor het derde jaar op rij heeft de Europese Commissie
aanbevolen de controversiële, strikte schuldregels voor de eurozone op
te schorten. Ze zouden pas in 2024 opnieuw een aanvraag moeten
indienen, zei vicevoorzitter van de Commissie Valdis Dombrovskis.
Tegelijkertijd waarschuwde hij Italië, Griekenland en andere landen om
te sparen. De oorlog in Oekraïne, de hoge energieprijzen en problemen
met de toeleveringsketen zorgden voor onzekerheid, zei Dombrovskis.
Daarom konden de regels komend jaar ook niet worden ingevoerd, zei hij.
Dit is echter geen vrijbrief om schulden aan te gaan.
De Europese Unie besloot – niet een beetje, maar veel – om een gezamenlijke
schuld van 750 miljard euro aan te gaan om het Corona-herstelfonds
te financieren. Dit bedrag zou volgens via een bepaalde sleutel over
de lidstaten worden verdeeld. Deels als gift (wat neerkomt op het
schuiven van geld van de rijke naar de arme landen (inderdaad: de
transferunie), deels als lening. Dit geld kan echter ook geblokkeerd
worden als een land niet doet wat de Europese Commissie wil. Dit
betreft b.v. de gebruikelijke “dwarsliggers” van de EU, namelijk
Hongarije en Polen. "We stellen geen terugkeer naar onbeperkte
uitgaven voor", zei europees commissaris voor Economie Paolo Gentiloni.
Maar hij vindt het ook niet het moment om de broekriem aan te halen.
Brussel beveelt verdere investeringen aan in klimaatbescherming en
digitalisering.
Ook nieuw is de “energieonafhankelijkheid” van Rusland. Daartoe heeft
de Europese Commissie vorige week een plan (“Repower EU”)
gepresenteerd. Het gaat gepaard met enorm hoge nieuwe uitgaven, tot
300 miljard euro is gepland uit alleen EU-fondsen. Tegelijkertijd
stort de groei echter in. In plaats van 4,0 procent verwacht de
Brusselse overheid dit jaar slechts 2,7 procent - het zal stukken
lager uitvallen, maar wie dan leeft die dan zorgt.
Met haar klimaatpakket "RePower EU" heeft de Europese Commissie een
prestatie geleverd: ze wekte de indruk dat de oorlog goed was voor het
klimaat - en velen geloofden dat. Oorlog en klimaat - normaal
gesproken zijn dat absolute tegenpolen. Bommen en raketten vervuilen
de lucht en verspillen vitale hulpbronnen. Maar bij Ursula von der
Leyen ligt dat anders. Sinds "Poetins oorlog" is er een "boost" voor
klimaatbescherming. Olie en gas worden in de ban gedaan, bossen mogen
worden gekapt en opgestookt, kolencentrales zijn niet meer taboe....
de EU verklaart zich “onafhankelijk”. Maar de waarheid is veel
alledaagser. Niet de oorlog, maar de eigen geplande EU-sancties
dwingen Von der Leyen om olie en gas uit Rusland te weren. En die te
verbannen energieproducten zullen niet worden vervangen door schone
energiebronnen, maar door vuil frackinggas uit de VS en olie uit
landen waar mensenrechten met voeten worden getreden, als
Saoedi-Arabië en Qatar, waar het tegen hoge kosten per tanker zal
worden vervoerd.
Overigens staan de VS sceptisch tegenover het voorstel van de
Europese Commissie voor een boycot van Russische olie. De Amerikaanse
minister van Financiën Yellen probeert de EU af te houden van haar
eerdere olieboycotplannen. Hooggeplaatste Amerikaanse
regeringsfunctionarissen stelden als tussentijdse oplossing een
straftarief op de Russische olievoorraden voor. De achtergrond hiervan
is het risico dat Europese inspanningen om Russische olie van de
wereldmarkt uit te sluiten, tot forse prijsstijgingen leiden – en ook
de inflatie in de VS blijven opdrijven - wat ongunstig is voor de
zittende president Biden.
“RePower EU” voorziet nauwelijks in besparingen. Het plan kan niet
eens uitleggen hoe het aandeel Russische "fossielen" tegen de herfst
zal worden verminderd. Terwijl dat toch het doel was. Trouwens, die
mooie nieuwe klimaatdoelen worden meteen gedwarsboomd nu de Europese
Commissie heeft aangekondigd dat ze emissiecertificaten gaat verkopen
om het plan te financieren. Zo worden al die nieuwe plannen gebruikt
om de aandacht af te leiden van de belabberde EU-klimaatbalans: de
uitstoot van broeikasgassen is in de EU weer gestegen en is nu hoger
dan vóór de Corona-crisis.
En nu is de discussie over gezamenlijke schulden weer opnieuw begonnen.
De Europese Commissie is weer van plan om alle lidstaten aansprakelijk
te stellen voor hulp aan Oekraïne, zoals het ongeveer ook geval is met
het Corona-herstelfonds. Het moet "een constructie zijn van centrale
leningen en aansprakelijkheid van alle lidstaten". De Europese
Commissie is van plan om volgende week een voorstel hierover te
presenteren. Brussel wil dan ook 25 miljard aan garanties van de
EU-landen, waarmee 100 miljard moet worden opgehaald.
Als hulp aan Oekraïne. Vóór die tijd wil de Europese Commissie echter
zo'n 15 miljard (of slechts 10?) naar Oekraïne overmaken om het land
de komende drie maanden voor een bankroet te behoeden (wat eigenlijk
allang het geval is, maar goed...). De EU neemt niet alleen de meeste
Oekraïense vluchtelingen op, maar wil ook een aanzienlijk deel van de
wederopbouw financieren. Hierbij kun je alleen nog met je hoofd
schudden. De VS zorgen er in de eerste plaats voor dat de oorlog - hùn
oorlog - voortduurt en dat de vernietiging van het land met de dag
toeneemt.
De VS hebben onlangs 30 miljard dollar beschikbaar gesteld voor
Oekraïne, inclusief ongeveer 20 miljard dollar aan militaire hulp. De
EU is ook niet traag en pompt voor miljarden aan wapens in Oekraïne.
Met andere woorden, de EU zorgt ervoor dat de oorlogsschade die ze wil
betalen elke dag toeneemt; schattingen en berekeningen gaan momenteel
uit van zo'n 900 miljard euro. Is dat nog normaal? En Von der Leyen
zei ook nog: "Oekraïne kan volledig rekenen op de steun van de EU".
De slimme koppen in Brussel denken echter een manier te hebben
gevonden om het geldprobleem voor de Oekraïense wederopbouw onder
controle te krijgen. De Europese Commissie wil - zo stelt zij het zich
althans voor - geconfisqueerde Russische tegoeden overdragen aan
Oekraïne. Hiervoor moeten echter in bijna alle EU-landen wetten worden
gewijzigd of gemaakt. Zo eenvoudig is het niet, al zal de Oekraïense
/komiek/president/oligarch – of in ieder geval de presidentiële
acteur – zeker opgelucht zijn bij de gedachte dat zijn door-en-door
corrupte land weer eens vele miljarden ontvangt - geld waarvan de
besteding niet wordt gecontroleerd.
Maar: zijn de sancties wettelijk, volgens internationaal recht, in
orde? Ze zijn immers opgelegd door de Verenigde Staten en niet door de
Verenigde Naties, en de EU stelde zich gemakkelijk beschikbaar als
uitvoerder. En is confiscatie van privé-eigendom (in dit geval) van
Russische staatsburgers legaal? Is het misschien een vorm van
Sippenhaftung, een
aansprakelijkheid volgens verwantschap (Duits: sippen), een
collectieve aansprakelijkheid voor een misstap die een familielid
heeft begaan, zonder dat zij daarbij betrokken waren of er weet van
hadden, op basis van het nazi-model?
Het grootste deel van de Russische activa zijn de bevroren tegoeden
van de Russische centrale bank. Het zou gaan om zo'n 300 miljard
dollar. De EU-buitenlandadviseur Josep Borrell zei een paar dagen
geleden in een interview: "We hebben het geld op zak". Experts op het
gebied van internationaal recht zien de zaken echter anders, en een
EU-diplomaat zei verrassend direct dat Borrell "waarschijnlijk niet
precies weet waar hij het over heeft".
Ursula von der Leyen heeft het er maar druk mee zich te profileren als
de Nieuwe Leider van het Vierde Rijk de Euroese Unie.
Daabij passen natuurlijk ook de nieuwe kleren van de keizerin. Ursula
presenteerde zich onlangs met trots in een Oekraïense vyshyvanka, een
traditioneel kostuum. Zo wil ze de Oekraïense cultuur vieren, zei ze
op Twitter. "In deze moeilijke tijden staan we achter onze
Oekraïense vrienden", gaat het verder. Jammer dat ze niet ook een
Koerdisch kostuum draagt. Ook de Koerden beleven “moeilijke tijden”
omdat ze worden aangevallen door EU-partner Turkije. Maar dat is
natuurlijk iets heel anders.......
Eén en al ellende dus, en dat de Europese Centrale Bank nu ook de
rente wil verhogen, maakt het er niet beter op. Integendeel: voor
landen met een hoge schuldenlast, zoals Italië, zal de hogere
schuldenberg het nog moeilijker maken om de doelstellingen van Brussel
te halen. Hoe de Europese Commissie dit dilemma wil oplossen, is
onduidelijk. De elite in Brussel lijkt het niet te weten en schuift
het probleem voor zich uit. Zelfs de beloofde hervorming van de
schuldenregels vordert niet. Het Franse EU-voorzitterschap wilde ze in
het voorjaar introduceren. Maar concrete voorstellen voor een
hervorming van het Stabiliteitspact worden pas na de zomer verwacht.
Alles overziend... inderdaad een club van het zuiverste water......
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[24 mei 2022]
Afdrukken
Doorsturen