Beperkt Rusland de olie- en gasstromen naar Europa echt? Het verrassende antwoord is: nee. Veel mensen in Europa en daarbuiten lijken te geloven dat Rusland, als reactie op westerse sancties, de gasstromen naar Europa heeft beperkt. Toch is dit niet het geval, zoals blijkt uit dit artikel.
Er zijn momenteel vijf grote pijpleidingen die Russisch gas leveren –
of zouden kunnen leveren – aan Europa: Nord Stream I en Nord Stream II
via de Oostzee naar Duitsland; de Jamal-pijpleiding door Polen naar
Duitsland; de pijpleidingen Sojoez en Broederschap door Oekraïne; en
de TurkStream-pijpleiding door de Zwarte Zee en Turkije naar Zuidoost-
en Centraal-Europa (zie de kaart hieronder).
Al deze pijpleidingen zijn momenteel buiten dienst of draaien op
beperkte capaciteit - hoewel niet vanwege Russische vergelding, maar
vanwege westerse sancties of politieke beslissingen:
- de Jamal-pijpleiding is gesloten omdat Polen de operationele
overeenkomst met Rusland heeft beëindigd
(na de Russische inval in Oekraïne en om onafhankelijk te worden van
Russisch gas).
- de Sojoez-pijpleiding - die goed is voor ongeveer een derde van het
gas dat via Oekraïne wordt geleverd - is
door Oekraïne gesloten nadat
LPR-troepen de controle over het gascompressorstation hadden
overgenomen.
- Nord Stream I draait op beperkte capaciteit omdat
Canadese en EU-sancties het
onderhoud en de teruggave van verschillende Siemens-gascompressorturbines
hebben verhinderd.
- Nord Stream II werd eind 2021 voltooid,zit vol gas, maar is nooit in
gebruik genomen vanwege de
politieke druk van de VS op
Duitsland; Duitsland
annuleerde de certificering
van de pijpleiding op 22 februari.
- TurkStream – dat in 2014 het South Stream-project verving – blijft
operationeel, maar
vanwege EU-sancties heeft Bulgarije
de betaling in euro aan de Russische Gazprom Bank geweigerd.
Daarentegen heeft
Hongarije de EU-sancties getrotseerd
en blijft het gas ontvangen via TurkStream.
Een andere wijdverbreide misvatting is dat Rusland "betaling in
roebels" eiste om wraak te nemen op westerse sancties. Toch is dit ook
niet het geval. In plaats daarvan besloot Rusland, nadat westerse
sancties tegen de Russische centrale bank
ongeveer $ 300 miljard aan
Russische deviezenreserves hadden bevroren, dat betalingen in euro en
dollar voor gas moesten worden gedaan op een rekening bij de Russische
Gazprom Bank en vervolgens door de Russische overheid
in roebels zouden worden omgezet
(om beslaglegging door de VS/EU te voorkómen).
Waarom beperkt of stopt Rusland de gasstromen naar Europa (nog) niet
actief? Simpelweg omdat Rusland geïnteresseerd is in het verdienen van
inkomsten uit gasexport, in de wereld (behalve in het Westen) nog
steeds gezien wordt als een betrouwbare leverancier en verdere
escalatie van het Oekraïne-conflict en directe confrontatie met
NAVO-landen wil voorkómen. Rusland zette Kazachstan wel onder druk om
de Kazachse olie-export via Turkije in plaats van Rusland te
verhinderen.
Waarom brengt Europa dan zijn eigen gasvoorziening in gevaar door
sancties tegen Rusland? Het oorspronkelijke doel was waarschijnlijk om
de Russische exportinkomsten en de Russische economie lam te leggen.
Toch is dit grotendeels mislukt, aangezien de internationale olie- en
gasprijzen tot recordhoogtes zijn gestegen. De Russische
olie- en gasinkomsten zijn dus gestegen
sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne (hoewel technische
sancties nog steeds bijten).
De westerse reactie kan echter alleen echt worden begrepen vanuit een
Amerikaans perspectief, niet vanuit een Europees perspectief. Vanuit
een Amerikaans perspectief is het afsnijden van de Russische
gasstromen naar Europa een middel om Rusland te isoleren, Europa te
dwingen over te schakelen op Amerikaanse en Arabische LNG-gasleveringen
en Europa onder druk te zetten om de Amerikaanse proxy-oorlog in
Oekraïne te steunen. Het meest voor de hand liggende voorbeeld van
deze strategie is de Nord Stream II-pijpleiding, die de VS blokkeerde
ondanks een Duits-Russische overeenkomst. 75 jaar na het einde van de
Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers in eigen land nog steeds niets
te vertellen - het is in feite een vazalstaat van de VS.
Bovendien moet de Amerikaanse strategie in Oekraïne worden gezien in
de context van de bredere Amerikaanse strategie in Eurazië. In juni
legde de voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken en
voormalig CIA-directeur Mike Pompeo in een toespraak op het Hudson
Institute uit: "Door Oekraïne te helpen, hebben we de oprichting van
een Russisch-Chinese as ondermijnd, gericht op het uitoefenen van
militaire en economische hegemonie in Europa, in Azië en in het
Midden-Oosten. () Inderdaad, door Oekraïne machtiger te maken,
demonstreren we aan China wat hen te wachten staat als zij Taiwan
binnenvallen. () We moeten voorkómen dat er een Pan-Euraziatische
kolos wordt gevormd waarin Rusland wordt opgenomen, maar wordt geleid
door China.”
Desalniettemin zullen de meeste Europese landen – waaronder Duitsland
– hun doelniveaus voor gasopslag voor het winterseizoen nog steeds
bereiken en mogelijk in staat zijn om de verminderde Russische
gasvoorziening gedeeltelijk te vervangen door leveringen uit andere
landen, zij het tegen aanzienlijk hogere marktprijzen. Dit heeft al
geleid tot enkele bizarre situaties, zoals Duitslands grootste
kunstmestproducent die de productie moet stopzetten, terwijl Duitse
kunstmesttekorten worden vervangen door import uit – Rusland.
Op 5 september publiceerde de Britse Financial Times een dubbelzinnig
geformuleerd artikel dat
wereldwijde aandacht heeft gekregen: "Rusland stopt de gasleveringen
aan Europa totdat de westerse sancties zijn opgeheven" (later
gewijzigd in "Rusland schakelt de belangrijkste
gaspijpleiding van Europa uit totdat de sancties zijn opgeheven.") .
Het artikel suggereerde nogmaals dat Rusland opzettelijk de
gasleveringen stopte om wraak te nemen op westerse sancties. In
werkelijkheid verklaarde de Russische regering dat ze "zich blijven
houden aan hun verplichtingen en contracten", maar dat ze Nord Stream
I niet kunnen exploiteren zolang de technische uitrusting van die
pijpleiding gesanctioneerd blijft.
Met name de zes Nord Stream I-gasturbines, die worden onderhouden door
een Britse divisie van het Duitse energiebedrijf Siemens, blijven
gesanctioneerd volgens de Britse wet – vier ervan staan nog steeds
in Canada , één is overgebracht naar Duitsland in plaats van naar
Rusland, en de laatste werd getroffen door een olielek dat Siemens
niet mag repareren vanwege Britse en EU-sancties.
De Financial Times voegde er later een citaat aan toe van de
energiewoordvoerder van de Europese Commissie, volgens wie Rusland "niet
bereid was gas via andere pijpleidingen aan Europa te leveren". Maar
zoals hierboven te zien is, zijn die "andere pijpleidingen" gesloten
door Polen, Oekraïne en Duitsland.
Dat Rusland nog steeds geen "energieoorlog" tegen Europa voert, blijkt
uit de volgende feiten:
- Rusland blijft gas leveren via de Brotherhood-pijpleiding naar
Europese landen en zelfs naar Oekraïne (!), en via de
TurkStream-pijpleiding naar delen van Zuidoost-Europa.
- Rusland is klaar om gas te leveren via de
Nord Stream II-pijpleiding,
waarvan de turbines door Rusland zelf worden onderhouden, zodra
Duitsland (en de VS) die pijpleiding zouden openen;
- Rusland blijft olie via Oekraïne aan Europa leveren via de
Druzhba-pijpleiding, ook al sloot Oekraïne deze pijpleiding in
augustus tijdelijk af. Er werd echter in juni overeenstemming bereikt
over een EU-embargo tegen de invoer van Russische olie, dat
in januari 2023 in werking
treedt.
De Britse BBC was deze keer nauwkeuriger toen ze hun artikel als titel
noemden : "Rusland wijt sancties voor het stilleggen van
gaspijpleidingen". Inderdaad, de beslissing om Europa los te koppelen
van de Russische energievoorziening blijft een volledig westerse
geostrategische beslissing, maar de westerse leiders en westerse
mainstream media willen, begrijpelijkerwijs, Rusland de schuld geven
van die beslissing (en de gevolgen).
Overigens: het Westen kan Rusland dan wel sancties hebben opgelegd vanwege de
oorlog in Oekraïne, maar Russische olie blijft via verborgen zeeroutes naar
Europa stromen. Sinds het begin van de oorlog zijn er 41
schip-tot-schip-transfers van olie gedaan voor de kust van Griekenland met
tankers die Rusland verlieten en later aankwamen in Europese havens, meldden
Japanse media. "De overdracht van olie tussen schepen op zee om de oorsprong
ervan te verbergen, kan doorgaan, zelfs nadat het olie-embargo van kracht is
geworden", lezen we.
Op 24 augustus werd de overslag van olie van de ene tanker naar de andere in de
Golf van Laconia nabij Zuid-Griekenland op de gevoelige plaat vastgelegd. Eén
tanker is de in Griekenland geregistreerde Sea Falcon, die op 4 augustus de
haven van Ust-Luga in het noordwesten van Rusland verliet. De andere is de onder
Indiase vlag varende Yag Lok, die ook op 4 augustus vertrok vanuit de Turkse
haven van Aliaga. Kleine boten omsingelden de tankers en hielpen de overslag,
volgens het mediabericht.
In de zes maanden tot 22 augustus werden 175 transfers uitgevoerd langs de
Griekse kust met de deelname van tankers uit Rusland. In dezelfde periode vorig
jaar waren er slechts negen van dergelijke overdrachten. Uit gegevens van het
Amerikaans-Britse analysebedrijf Refinitiv bleek dat Rusland 23,86 miljoen vaten
olie exporteerde voor schip-tot-schiptransfers voor de kust van Griekenland. In
dezelfde periode vorig jaar werden voor dergelijke transfers 4,34 miljoen vaten
verscheept.
Ook volgde men de routes van de schepen en bevestigden de onderzoekers dat 89
tankers in de havens aankwamen, vergeleken met slechts drie van dergelijke
aankomsten in 2021. Hiervan kwamen er 41 aan in havens in Griekenland, België en
elders in Europa, waarbij sommige tankers een tussenstop hadden gemaakt in het
Verenigd Koninkrijk.
Het zeegebied bij Griekenland als knooppunt voor olietransporten tussen Rusland
en Europa. Zo komt Russische olie toch nog op de Europese markt, alleen betalen
we er dan een godsvermogen voor.
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[26 september 2022]
Afdrukken
Doorsturen