Nobelprijs Bernanke een misplaatste grap

De man die de crisis van 2008 niet op voorhand zag, wordt geroemd om zijn "economisch onderzoek". 14 jaar later betalen we nog steeds de inflatoire en morele risicokosten voor zijn "oplossingen".




Zoals we gisteren meldden heeft op 10 oktober de Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen de Sveriges Riksbank-prijs voor economische wetenschappen (ter nagedachtenis aan Alfred Nobel) 2022 toegekend aan Ben Bernanke voor zijn baanbrekende onderzoek naar banken en financiële crises.

Op de website van de Nobelprijs staat het volgende te lezen:
"De Grote Depressie van de jaren dertig legde de economieën van de wereld jarenlang lam en had enorme maatschappelijke gevolgen. Dankzij de onderzoeksinzichten van de laureaten van dit jaar hebben we de daaropvolgende financiële crises echter beter beheerd. Ze hebben aangetoond hoe belangrijk het is om wijdverbreide instortingen van banken te voorkomen."

Laten we beginnen te zeggen dat ondanks Ben Bernanke's geschiedenis als professor en voorzitter van de economische afdeling van Princeton, het meest prominente, bekende en betekenisvolle deel van zijn carrière die van 14e voorzitter van de Federal Reserve was, een functie die hij bekleedde van 2006 tot 2014, een periode waarin hij toezicht hield op een van de grootste financiële crises in de wereldgeschiedenis.

Laten we nu eens kijken hoe de Nobelprijs zijn winnaars selecteert. Volgens de website van de Nobelprijs zouden de criteria voor de toekenning gebaseerd moeten zijn op het "grootste voordeel voor de mensheid":
"Elk comité is een beetje anders, maar uiteindelijk werken ze allemaal om de wil van Alfred Nobel te vervullen, die stelde dat de Nobelprijs moet worden toegekend aan degenen die "het grootste voordeel aan de mensheid hebben verleend."

Laten we eerst de advocaat van de duivel spelen, want de vraag over Bernanke's track record als Fed-voorzitter komt neer op de vraag proactief te zijn met preventieve maatregelen versus reactief te zijn met een oplossing.

Ongetwijfeld bestaat nog bij veel mensen het beeld dat er een enorme, onvermijdelijke crisis plaatsvond tijdens zijn Fed-voorzitterschap en hij dat hij degene is geweest die in staat was om alle maatregelen te nemen die nodig waren om het land en de wereldeconomie weer op de been te krijgen en vooruit te komen. Wat dat betreft hebben ze gelijk. Hij overzag wel een enorme crisis en kon in de jaren daarna de schijn wekken dat de economie en de markten weer normaal waren geworden.

Maar in de jaren voorafgaand aan de crisis toonde Bernanke op zijn best een slechte aanleg om zowel de waarschuwingssignalen als de beleidsdynamiek te begrijpen die de crisis veroorzaakten:
"... er zijn op dit moment niet veel aanwijzingen dat de problemen met subprime-hypotheken zich hebben verspreid naar de bredere hypotheekmarkt, die nog steeds gezond lijkt. En de uitleenkant daarvan lijkt nog steeds gezond.” - Ben Bernanke, februari 2007

Terwijl sommige economen in de nationale financiële media waarschuwden dat er zich een zeepbel op de huizenmarkt aan het vormen was, bleef Bernanke op verschillende media en tegenover het Congres volhouden dat alles goed en wel was met zowel de economie als de huizenmarkt. Kijk eens naar de onderstaande grafiek van de Yale Business School, die de onrust in de tweede helft van 2007 laat zien op de markt voor kredietverzuimswaps en de Libor-OIS-spread.
De onrust begon in augustus 2007.



Het begin van die onrust was ongeveer een maand nadat Ben Bernanke publiekelijk had verkondigd dat de fundamenten van de wereldeconomie sterk waren.
“De wereldeconomie blijft sterk, ondersteund door solide economische groei in het buitenland. Over het algemeen lijkt de Amerikaanse economie in de tweede helft van 2007 in een gematigd tempo te groeien, waarna de groei in 2008 iets aantrekt tot een tempo dat dicht in de buurt komt van de onderliggende trend van de economie.” - Ben Bernanke, juli 2007

Bernanke voorspelde in juli 2007 dat de Amerikaanse economie in 2008 zou aantrekken. Het was slechts een jaar na deze voorspelling dat het land en de wereld op de drempel stonden van een 'worst case scenario' voor de wereldmarkten: een systemische ineenstorting.



In september 2008 manifesteerde zich ook de grootste ramp in de geschiedenis van het Amerikaanse bankwezen, gevolgd door het begin van massale bailout-operaties onder leiding van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve. Het lijkt zeker ver verwijderd van een 'versterkende economie', maar wat weten wij ervan?



Bernanke hield toen toezicht op en hielp bij het implementeren van de gemakkelijkst mogelijke oplossing op dat moment: de voortzetting van een ongekend experiment in monetair beleid dat zich manifesteerde als een reddingsoperatie van in totaal $ 475 miljard, waarvan $ 250 miljard naar stabiliserende bankinstellingen ging, $ 82 miljard naar de Amerikaanse auto-industrie en $ 70 miljard ging naar verzekeraar AIG.

De reddingsoperatie was in wezen een beloning voor bedrijven die zo slecht werden bestuurd dat ze, of hun hele sector, op dat moment niet in staat zouden zijn om de marktkrachten te weerstaan. En hoewel er enkele politieke onderhandelingen nodig waren om het te laten gebeuren (althans, de schijn van onderhandelingen), kwam het toch neer op een zeer bot instrument, gebruikt in paniek, dat zowel korte- als langetermijngevolgen met zich meebracht voor de doorsnee Amerikaan.

Op korte termijn verloren miljoenen Amerikanen tòch hun baan, gespaarde pensioenpot en huis, terwijl banken miljarden aan "gratis geld" kregen. Op de lange termijn creëerde het moreel risico dat leidde tot onze huidige inflatiecrisis, een product van het diep gebrekkige idee dat de Federal Reserve (en eigenlijk alle westerse centrale banken), om het spraakgebruik van Neel Kashakari te gebruiken, een "oneindige" hoeveelheid geld ter beschikking heeft.

Laten we het nu hebben over proactief versus reactief denken. Is het eerlijk om te zeggen dat Bernanke alleen reageerde op een probleem dat hij creëerde door niet proactief te zijn in het zien van de signalen? Dit is een argument dat altijd aangehaald wordt als mensen praten over de aanslag van 9/11. Politici zoals de toenmalige burgemeester van New York, Rudy Giuliani en toenmalig president George W. Bush, prezen vaak dat ze het land veilig hielden tijdens hun ambtsperiode, na de aanslagen van 9/11. Dit is één van onze grootste ergernissen van politici omdat het negeert dat de aanvallen plaatsvonden terwijl ze in functie waren. De waarschuwing van Bush in augustus 2001, een memo van de CIA die letterlijk stelde dat "Bin Ladin vastbesloten is om in de VS toe te slaan", noemde specifiek het World Trade Center en het kapen van vliegtuigen. De aanslagen vonden ongeveer een maand later plaats. Betekent dit dat George W. Bush het land onder zijn hoede hield? Daar kan een stevige discussie over worden gevoerd.



Deze manier van denken - verwachten dat onze gekozen leiders een probleem proactief aanpakken - wordt vaak genegeerd als "maandagochtend praatje bij de koffie-automaat" of er wordt helemaal niet over gesproken als het gaat om zaken vanwege de emotionele aard van de discussie.

Nog een voorbeeld uit de VS: tijdens een debat over de verdiensten van de familie Bush en de oorlog in Irak in 2016 beweerde de toenmalige presidentskandidaat Jeb Bush bijvoorbeeld dat zijn broer het land veilig hield door een "veiligheidsapparaat" te bouwen. Als reactie hierop wees Donald Trump erop dat de aanslagen van 9/11 feitelijk plaatsvonden tijdens het bewind van George W. Bush. Jeb beargumenteerde de voordelen van reactief zijn, terwijl Trump de voordelen bepleitte van proactief zijn. Trump werd uitgejouwd, Jeb werd toegejuicht.



Hetzelfde geldt voor Ben Bernanke. Als je hem wilt bejubelen voor zijn reactie op de wereldwijde financiële crisis, dan is dat één ding. Maar kwalificeert zijn gebrek aan proactief denken en zijn totale nalatigheid bij het begrijpen van de situatie vóórdat deze zich voordeed hem echt voor een Nobelprijs? En bovendien: hoe van het padje kun je zijn om Bernanke de Nobelprijs in 2022 toe te kennen, nu de hele wereld worstelt met een inflatiecrisis?

Ben Bernanke was een sleutelfiguur in het creëren van het morele risico en het ethos op Wall Street dat niet alleen aan bankiers een signaal gaf dat ze roekeloos kunnen zijn omdat bailout-operaties een garantie zijn, maar ook een positieve versterking vormde voor het idee van eindeloos geld printen als acceptabel monetair beleid. De crisis waar niet alleen de Fed, maar centrale banken wereldwijd, nu tegen vechten, is het gevolg van de theorieën die Bernanke gebruikte, waarvoor hij pleitte en zichzelf vervolgens bevredigend feliciteerde in een boek dat vertelt hoe de Fed-voorzitter een moedige dosis van zijn genialiteit aanbood toen de wereld die het meest nodig had.

Nogmaals, zijn aanhangers zullen beweren dat Bernanke de grootste economische ineenstorting in de geschiedenis heeft voorkómen. Maar vandaag de dag zouden we ons meer dan ooit moeten afvragen: tegen welke prijs? Miljarden mensen over de hele wereld zien toe hoe hun kwaliteit van leven verslechtert door inflatie. Er is een rechtstreekse rechte lijn te trekken van Bernanke's kwantitatieve versoepelingsbeleid naar de huidige crisis.

In feite maakte Bernanke zijn standpunt over dit soort monetair beleid al in 2002 duidelijk, toen hij trots het idee aankondigde om geld te drukken als "technologie", en zei dat de regering dit "kosteloos" kon doen.
"De Amerikaanse regering heeft een technologie, een drukpers genaamd (of tegenwoordig het elektronische equivalent ervan), waarmee ze gratis zoveel Amerikaanse dollars kan produceren als ze wil." - Ben Bernanke, 21 november 2002

We weten nu dat dit denken diep gebrekkig was. We ervaren nu de "kosten" in de vorm van één van de grootste inflatieschokken in de wereldgeschiedenis.

In de VS zien we die "kosten" in de vorm van een balans van de centrale bank die niet in staat is en nooit betekenisvol zàl krimpen. Kortom, de Federal Reserve zit vast in een hoek waar ze niet uit kunnen komen en het is slechts een kwestie van tijd tot er weer iets enorms kapot gaat. Overigens terzijde: toen Bernanke Fed-voorzitter was, benaderde "de balans van de Fed bijna $ 2,5 biljoen."

Meerdere rondes van geld bijdrukken later en een enorme uitbreiding tijdens de Covid-crisis staat de balans van de Fed vandaag de dag op een slordige $ 9 biljoen.



Betekent de huidige inflatiecrisis dat Ben Bernanke een Nobelprijs voor economie verdient voor het doen van "onderzoek"? Het komt terug op de oude uitdrukking: "jyou had just one job to do".

Het mandaat van de Federal Reserve is "maximale werkgelegenheid, stabiele prijzen en gematigde langetermijnrentetarieven". Behalve de Amerikanen die nog steeds de schok van het beleidsdenken van 2008 moeten doorstaan, zijn geen van de gestelde doelen van de Fed zelfs ook maar bereikt tijdens de eerste jaren van Bernanke's dienstverband. Het is de taak van de Fed-voorzitter om de kans op crashes te helpen minimaliseren en hausses te vertragen. Ongetwijfeld, als een centrale bankier waar en wie dan ook (dus ook de Fed-voorzitter) zijn werk goed doet, zou niemand het zelfs ook maar moeten merken. Dat betekent dat niemand er boeken over zou hoeven te schrijven en dat niemand "beroemd" zou moeten worden als (in dit geval) voorzitter van de Federal Reserve.

Maar waar zit hierin de politieke waarde? En hoe kunnen voormalige Fed-voorzitters zoals gebleken is miljoenen dollars per jaar vangen aan 'speech-kosten' als ze geen reclame voor zichzelf maken? Volgens de website MarketWatch is dat precies wat Ben Bernanke deed, hij ontving $ 250.000 om te spreken op een evenement in Abu Dhabi zodra hij bij de Federal Reserve vertrokken was. "Met één toespraak overschreed Bernanke zijn jaarsalaris van $ 199.700 als Fed-voorzitter in 2013", schreef MarketWatch. Forbes merkte op dat voormalig Fed-voorzitter Janet Yellen ook miljoenen aan vergoedingen heeft verdiend van banken en grote bedrijven:
"Janet Yellen, Joe Biden's uitverkoren kandidaat voor minister van Financiën, heeft meer dan $ 7 miljoen aan spreekgelden verdiend van banken en grote bedrijven sinds ze de Federal Reserve in 2018 verliet, een record dat Yellen zal dwingen toestemming te vragen voordat zij bij het ministerie van Financiën gaat werken met enkele van de grootste financiële instellingen van Wall Street."
Dat deed ze overigens wel - echter over het laatste jaar dat ze het meest opstreek heeft ze nooit openheid van zaken gegeven.

Zie je het voor-wat-hoort-wat-beleid ook? De Federal Reserve kapitaliseert banken (geeft ze geld en voorkomt dat ze failliet gaan), en de banken draaien zich om en stoppen miljoenen van datzelfde geld terug in de zakken van de Fed-voorzitter die hen heeft geholpen toen het dreigde te gebeuren.

Ondertussen heeft het door Bernanke gesteunde en gebruikte beleid ervoor gezorgd dat het morele kompas van de financiële wereld opnieuw volledig verslechterde. Het morele verval is wereldwijd zelfs regeringen en de politiek binnengedrongen op manieren die we nog nooit eerder hebben gezien.

Zo analyseerde een gloednieuw verslag van de Wall Street Journal op dinsdag "meer dan 31.000 financiële openbaarmakingsformulieren voor ongeveer 12.000 senior loopbaanmedewerkers, politiek personeel en presidentiëel aangestelden". De krant ontdekte dat "meer dan vijf dozijn functionarissen van vijf overheidsinstanties, waaronder de Federal Trade Commission en het ministerie van Justitie, melding maakten van het handelen in aandelen in bedrijven kort voordat hun afdelingen handhavingsacties aankondigden, zoals aanklachten en schikkingen, tegen die bedrijven."

Dit komt slechts enkele maanden nadat we op onze Economedian-site meldden dat Fed-functionarissen (waaronder de huidige voorzitter Jerome Powell) op ongepaste wijze alle soorten financiële activa verhandelden voorafgaand aan belangrijke beslissingen van de centrale bank.
- Robert Kaplan van de Dallas Fed was in 2020 een "actieve koper en verkoper van aandelen". Hij zou ook kavels hebben gekocht en verkocht met een waarde van meer dan miljoenen dollars aan S&P-futures.
- Jerome Powell bezat miljoenen dollars aan effecten zoals gemeentelijke obligaties die de Fed in 2020 kocht. "Fed-voorzitter Powell bezat de gemeentelijke obligaties in kwestie op een gezamenlijke rekening waarover hij controle had", meldden we.
- Boston Fed-president Eric Rosengren "heeft in 2020 frequente of substantiële transacties gedaan", lazen we toen op Reuters. Bloomberg lichtte de handel van Rosengren toe en merkte op dat hij handelde in REIT's, niet handelend vanuit een blind trust, die door hypotheek gedekte effecten aanhielden. CNBC merkte ook op dat Rosengren "tussen $ 151.000 en $ 800.000 aan vastgoedbeleggingstrusts bezat die door hypotheek gedekte effecten bezaten. Hij deed maar liefst 37 afzonderlijke transacties in de vier REITS, terwijl de Fed bijna 700 miljard dollar aan MBS kocht.”
- Vicevoorzitter Richard Clarida verkocht activa in de dagen tijdens de Covid-paniek, om ze dagen later terug te kopen, uren voordat de Fed aankondigde dat het zou ingrijpen om de markten te ondersteunen. Begin 2022 trad hij af.

Voor een entiteit die verondersteld wordt objectief, klinisch en onbevooroordeeld te zijn, kunnen we geen corrupter gedrag bedenken dan wat we van de Federal Reserve hebben gezien - en het gedrag dat het mogelijk heeft gemaakt in de financiële wereld. Naar onze mening komt dit gedrag allemaal voort uit de stappen die er in 2008 in 2020 zijn gezet.... het zouden de beste opties zijn voor de VS en de burgers.

Dit keer, met de Nobelprijs, zijn het niet alleen maar de centrale bankiers die de verkeerde signalen de wereld in sturen. De Fed gafe in 2008 en 2020 het verkeerde signaal af richting Wall Street, maar nu geeft de Nobelprijs hen een verkeerd signaal, in de vorm van positieve bekrachtiging alsof ze iets goed, rechtvaardig en eerbaars doen.

Deze onderscheiding heeft nu waarschijnlijk de voormalige voorzitter Janet Yellen, de huidige voorzitter Jerome Powell en hoopvolle Fed-voorzitters zoals Lael Brainard en Neel Kashkari laten denken dat ze niet alleen hun weg uit alle economische problemen kunnen drukken, maar dat hen ook persoonlijke wereldwijde toejuiching, lof en een van de meest algemeen erkende onderscheidingen op aarde te waxchten staat.

In 2022 zijn niet alleen de prijzen gestegen, maar zijn er ook geen economische hefboomeffecten ingezet toen dat het meest nodig was. Bovendien splitst de wereldeconomie zich voor onze ogen in tweeën, waarbij de BRIC-landen (China, Rusland, Brazilië, India, Saoedi-Arabië) actief en openlijk de spot drijven met president Biden en duidelijk maken dat ze een wereldwijde reservevaluta willen creëren om de Amerikaanse dollar uit te dagen. Dat laatste zou overigens wat ons betreft wel eens tijd worden.....

Misschien zou dit niet gebeurd zijn als men zich de afgelopen 20 jaar eens goed gefocust had op de gezondheid van de geldvoorraen in plaats van te proberen het lijk van de resterende koopkracht van de dollar/euro te bezoedelen. In plaats daarvan hebben we politici en beleidsmakers, bankiers en multinationals, zich beziggehouden met ongekende (monetaire beleids)experimenten die onze invloed wereldwijd hebben uitgehold, in plaats van versterkt. Daar worden we dan ook nog door hen en de Nobel-organisatie mee gefeliciteerd.

Als u het ons vraagt hebben Bernanke en zijn soortgenoten ons helemaal niet achtergelaten op een plaats van financiële stabiliteit en het idee dat hij - of iemand bij de Fed in de afgelopen 20 jaar - een Nobelprijs voor economisch "onderzoek" verdient, is niets anders dan een misplaatste grap.
















[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[12 oktober 2022]

 

Afdrukken Doorsturen