CIA-staatsgreep in Peru ontaardt in geweld
Peru heeft koper, goud, zink, zilver, aardgas. Een rijke buit, en dat vinden de Amerikanen ook. Nadat een staatsgreep
de linkse president Pedro Castillo ten val bracht, besprak de
Amerikaanse ambassadeur en CIA-veteraan Lisa Kenna "investeringen" met
ministers van Mijnbouw en Energie. Bedrijfs- en mainstream
mediaberichten geven Pedro Castillo de schuld van de opkomende crisis.
De Amerikaanse regering is druk bezig in Zuid-Amerika om ervoor te
zorgen dat de "juiste" mensen de regeringen aansturen. In Brazilië
zijn ze druk bezig om de gekozen regering van Luiz Inácio Lula da
Silva omver te werpen. Ondertussen zijn er in Peru "botsingen tussen
veiligheidstroepen en demonstranten".
De Amerikaanse ambassadeur in Peru, Lisa Kenna, is een CIA-veteraan
die in december 2022 een parlementaire staatsgreep steunde die de
democratisch gekozen linkse president van het Zuid-Amerikaanse land,
Pedro Castillo, ten val bracht. Een dag voor de staatsgreep van 7
december had Kenna, een voormalige CIA-officier, een ontmoeting met de
minister van Defensie van Peru, die later het machtige leger van het
land vertelde zich tegen president Castillo te keren. Ook stuurde zij
een vernietigende tweet tegen Castillo's besluit om het Congres de
volgende dag te ontbinden. Op 8 december - een dag na de afzetting van
Castillo - erkende de Amerikaanse regering - via ambassadeur Kenna -
de nieuwe regering van Peru.
Op 7 december 2022 zat Pedro Castillo in zijn kantoor op wat de
laatste dag van zijn presidentschap van Peru zou worden. Zijn
advocaten namen spreadsheets door waaruit bleek dat Castillo zou
zegevieren over een motie in het Congres om hem te verwijderen. Dit
zou
de derde keer zijn dat
Castillo werd uitgedaagd door het congres, maar zijn advocaten en
adviseurs, waaronder voormalig premier Anibal Torres, vertelden hem
dat hij in opiniepeilingen
een voorsprong had op
het congres (zijn goedkeuringsscore was gestegen tot 31 procent,
terwijl dat van het congres slechts ongeveer 10 procent was).
Castillo stond het afgelopen jaar onder enorme druk van
een oligarchie die een hekel had
aan deze voormalige leraar. In een verrassende beweging kondigde hij
op 7 december aan de pers aan dat hij "het congres tijdelijk zou
ontbinden" en "een uitzonderlijke noodregering zou oprichten".
In wezen probeerde het Congres een motie van afkeuring (van wantrouwen)
in te dienen tegen Castillo vanwege zijn 'permanente morele
onbekwaamheid'. Dit was gebaseerd op een klacht van 376 pagina's over
smeergeld voor infrastructuurdeals en het verkopen van overheidsbanen
aan bieders. Dit betekende dat deze derde, voorgenomen afzetting
waarschijnlijk zou slagen. En dus voordat het Congres bijeen kon komen
om dit te ondernemen, kondigde Castillo de ontbinding aan en stelde
een avondklok in, met de vermelding dat hij: "...
het Congres van de Republiek tijdelijk zou ontbinden en een
uitzonderlijke noodregering zou instellen' vanwege 'het doorbreken
van' het machtsevenwicht en de rechtsstaat om een congresdictatuur
te vestigen'.
Castillo beweerde ook dat het Grondwettelijk Hof erbij betrokken was
EN haalde uit naar de media die hem tegenwerkten of bekritiseerden.
Hij was van plan bij decreet te regeren tot nieuwe verkiezingen.
Deze maatregelen bezegelden zijn lot. Castillo en zijn gezin
haastten zich naar de Mexicaanse ambassade,
naar verluidt werd hij getipt door de Amerikaanse ambassade, maar ze
werden door het leger langs de Avenida España gearresteerd voordat ze
daar konden komen, naar verluidt werd het leger óók getipt door de
Amerikaanse ambassade. Doel van die tips was om Castillo als een zwak
persoon weg te zetten.
Castillo werd vervolgens gevangengezet zonder eerlijk proces, wat
leidde tot massale protesten in heel Peru. De niet-gekozen regering
reageerde met extreem geweld en doodde in iets meer dan een maand
ongeveer 50 demonstranten.
Waarom nam Pedro Castillo de fatale stap om te proberen het Congres te
ontbinden terwijl het voor zijn adviseurs - zoals Luis Alberto
Mendieta - duidelijk was dat hij zou zegevieren bij de middagstemming?
Sinds zijn verkiezing in juli 2021 hebben
zijn tegenstander bij de
presidentsverkiezingen, Keiko Fujimori, en haar medewerkers geprobeerd
zijn toetreding tot het presidentschap te blokkeren. Ze werkte met
mannen die nauwe banden hebben met de Amerikaanse regering en haar
inlichtingendiensten. Een lid van Fujimori's team, Fernando
Rospigliosi, bijvoorbeeld, had in 2005 geprobeerd de Amerikaanse
ambassade in Lima te betrekken tegen Ollanta Humala, die meedeed aan
de Peruaanse presidentsverkiezingen van 2006.
Vladimiro Montesinos, een voormalige CIA-agent die tijd uitzit in een
gevangenis in Peru,
had berichten gestuurd aan
Pedro Rejas, een voormalige commandant in het Peruaanse leger, om "naar
de Amerikaanse ambassade te gaan en te praten met de
inlichtingenofficier van de ambassade" om te proberen de Peruaanse
presidentsverkiezingen van 2021 te beïnvloeden.
Sindsdien heeft Kenna het behoorlijk druk gehad en heeft ze regelmatig
ontmoetingen gehad met topambtenaren in de staatsgreepregering van
Peru, waaronder de niet-gekozen president Dina Boluarte en haar
ministers.
Op 18 januari sprak de Amerikaanse ambassadeur met de minister van
Energie en Mijnbouw van Peru, de viceminister van Koolwaterstoffen en
de viceminister van Mijnbouw. Hierover zometeen meer.
Peru is een land dat rijk is aan natuurlijke hulpbronnen, vooral
mineralen. Spaanse kolonialisten maakten gebruik van de aanzienlijke
zilver- en goudreserves van dit Zuid-Amerikaanse land, en vandaag de
dag zien transnationale ondernemingen het als een zeer winstgevend
knooppunt. Als één van 's werelds grootste producenten van koper, lood,
zink, tin, zilver en goud, is de economie van Peru sterk afhankelijk
van de mijnbouwsector, die meer dan de helft van de totale nationale
export en meer dan 10% van het bbp vertegenwoordigt.
De drie grootste transnationale mijnbouwbedrijven ter wereld - BHP,
Rio Tinto en Glencore - zijn zwaar geïnvesteerd in Peru, samen met
andere vooraanstaande bedrijven uit Canada, Brazilië, Zwitserland,
Groot-Brittannië, de VS, Japan en Australië.
Peru is de op één na grootste koperproducent ter wereld (na buurland
Chili), wat betekent dat het steeds belangrijker zal worden in de
wereldwijde verschuiving naar hernieuwbare energietechnologieën.
De Amerikaanse investeringsbankier criminele
organisatie Goldman Sachs verklaarde in 2022 dat "koper de nieuwe olie
is", en schreef: "De cruciale rol die koper zal spelen bij het behalen
van de klimaatdoelstellingen van Parijs kan niet genoeg worden
benadrukt... Als het meest kosteneffectieve geleidende materiaal zit
koper in het hart van het vastleggen, opslaan en transporteren van
deze nieuwe energiebronnen".
Peru is ook een belangrijke producent van vloeibaar aardgas (LNG). De
LNG-export staat grotendeels onder toezicht van buitenlandse bedrijven
zoals Shell.
Europa werd de grootste importeur van Peruaans LNG in 2022, nadat de
Europese Unie Russische energie had geboycot vanwege de (westerse)
proxy-oorlog in Oekraïne.
Hoewel natuurlijke hulpbronnen niet de enige reden zijn voor deze
staatsgrepen in Latijns-Amerika, zijn ze wel een belangrijke factor.
Na de gewelddadige staatsgreep in Peru's mineraalrijke buurland
Bolivia in 2019 schreef een criticus op Twitter aan miljardair Elon
Musk: "Weet u wat niet in het belang van de mensen was? De Amerikaanse
regering organiseert een staatsgreep tegen Evo Morales in Bolivia
zodat u daar aan het lithium kon komen".
Musk antwoordde: " We zullen
coupes plegen tegen wie maar willen! Hou er maar rekening mee!”.
Toen hij zich kandidaat stelde in 2021, had de linkse
presidentskandidaat Pedro Castillo één van de centrale thema's van
zijn campagne gemaakt om de controle van de bevolking over de
natuurlijke hulpbronnen van Peru te bevestigen. Hij veroordeelde
buitenlandse bedrijven voor het "plunderen" van het land en riep op om
opnieuw over contracten te onderhandelen
om ervoor te zorgen dat 70% van alle opbrengsten van de mijnbouw naar
de staat ging om sociale programma's te financieren.
Een
paar weken voor de presidentsverkiezingen
zei Castillo: "Laten we duidelijk zijn: deze decennia van verraad,
corruptie en cynisme zijn de symptomen van dit neoliberale systeem dat
zich uitsluitend toelegt op de uitbuiting van onze mensen en
natuurlijke hulpbronnen ten voordele van een paar schurken."
Toen hij aantrad, was Castillo zeer beperkt in wat hij politiek kon
doen. De rechtse oppositie had een meerderheid in het congres en ze
waren vastbesloten om hem te destabiliseren en uiteindelijk te
verwijderen met een presidentiële "vacature". Ze gebruikten de
wetgevende macht van Peru en de zwaar gepolitiseerde en corrupte
rechterlijke macht om voortdurende aanvallen op Castillo uit te voeren,
als onderdeel van een campagne van systematische vervolging en
rechtspraak.
Maar Castillo deed wat hij kon. De president kondigde een "tweede
landbouwhervorming" aan en verklaarde: "We
redden de hulpbronnen van het
land voor alle Peruanen". Hij legde zijn doel uit: "We willen dat onze
natuurlijke hulpbronnen
rechtstreeks ten goede komen
aan de burgers".
De regering van Castillo maakte plannen met de linkse president
Gustavo Petro in het naburige
Colombia om de gasinfrastructuur in Peru te ontwikkelen en het interne
gebruik uit te breiden. Dit maakte deel uit van Castillo's
progressieve economische model van importvervangende industrialisatie,
dat tot doel had de lokale industrie te laten groeien en de
binnenlandse consumptie te stimuleren, zodat Peru niet uitsluitend
afhankelijk zou zijn van export met een lage toegevoegde waarde.
Castillo, leerling van de Peruaanse neurochirurg en
marxistisch-leninistische politicus Vladimir Cerrón, werd zpa;s gezegd
in december vorig jaar afgezet en vastgehouden op beschuldiging van
opruiing en hoogverraad nadat hij had geprobeerd een nieuwe regering
te vormen.
Opgemerkt moet worden dat Peru bekend staat om zijn corruptie.
President Alberto Fujimori, bijvoorbeeld, werd veroordeeld voor het
bevelen van moorden, verduistering van openbare middelen,
machtsmisbruik en misdaden tegen de menselijkheid. Hij leidde het
doodseskader van Grupo Colina. Dit doodseskader vermoordde
Fujimori-tegenstanders in Barrios Altos en La Cantuta. Fujimori liet
ook een journalist en zakenman ontvoeren. Fujimori diende als man van
Washington in Lima. Hij was volledig aan boord met neoliberale "vrije
markthervormingen" (de verkoop van openbare activa voor persoonlijk,
zakelijk gewin). In ruil daarvoor sloot de Amerikaanse regering, in
het bijzonder de regering-Clinton, de ogen voor
mensenrechtenschendingen in Peru.
In het repressieve klimaat van Peru werden de Comités de Derechos
Humanos (mensenrechtencomités) geboren en ondanks de brutaliteit van
de maoïsten van het Lichtend Pad begon links aan macht en invloed te
winnen, deels als gevolg van de verschrikkingen die de Peruanen werden
aangedaan door de regering en de guerrillastrijders van het Lichtend
Pad. Volgens een rapport van de waarheids- en verzoeningscommissie
zijn tussen 1980 en 2000 zo'n 69.280 mensen vermoord tijdens de
regeringen van Reagan, Clinton en Bush.
Onmiddellijk na het verdrijven van Castillo keerde het
staatsgreepregime van Peru echter terug naar het neoliberale
economische model van de Washington Consensus, waarbij buitenlandse
bedrijfsinvesteringen prioriteit kregen boven interne ontwikkeling.
Sindsdien zijn er veel onlusten in het land.
Een dag voorafgaand aan de staatsgreep waarbij Castillo omver werd
geworpen, had de Amerikaanse ambassadeur in Peru, Lisa Kenna, een
ontmoeting met Gustavo Bobbio Rosas, de minister van Defensie van het
land. Kenna is een CIA-veteraan en werkte met ambassades in het
staatsdepartement van voormalig tankcommandant Mike Pompeo. In
haar biografie van het ministerie
van Buitenlandse Zaken wordt geen melding gemaakt van haar negen jaar
bij de CIA.
Al snel na de afzetting meldde de
Financial Times het volgende:
"De nieuwe president van Peru, Dina Boluarte, heeft zaterdag een
gematigd kabinet benoemd dat de zenuwen van investeerders zou kunnen
kalmeren na de val van Pedro Castillo, die werd afgezet en
gearresteerd nadat hij had geprobeerd het congres en de heerschappij
met fiat te sluiten. Investeerders zullen hopen dat de stabiliteit van
de uitvoerende macht wordt hersteld na de chaotische ambtstermijn van
16 maanden van de linkse voormalige onderwijzer Castillo. Meer dan 80
ministers passeerden zijn kabinet, waaronder vijf premiers en drie
ministers van Financiën.
Advocaat Pedro Miguel Angulo werd aangekondigd als de nieuwe premier,
terwijl Ana Cecilia Gervasi de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken
is. Voormalig politie-generaal César Cervantes zal dienen als minister
van Binnenlandse Zaken en toezicht houden op de politie van het land.
Alex Contreras, die in de vorige regering plaatsvervangend minister
van Financiën was en eerder bij de centrale bank van Peru werkte, zal
als minister van Financiën dienen en Castillo's voorkeur voor
carrière-economen in de cruciale kabinetspost voortzetten."
De Amerikaanse regering "heeft onwankelbaar steun verleend aan het
ongekozen staatsgreepregime van Peru, dat de landelijke 'noodtoestand'
afkondigde en het leger de straat op stuurde in een poging de
protesten de kop in te drukken", schreven ondezoeksjournalisten in
december. "De meeste regeringen in Latijns-Amerika hebben kritiek
geuit op of zelfs geweigerd het niet-gekozen staatsgreepregime van
Peru te erkennen, waaronder Mexico, Argentinië, Bolivia, Colombia,
Honduras, Venezuela, Cuba en verschillende Caribische landen."
Maar de mainstream media zwijgen over de inmenging van de CIA in Peru
of de wijdverbreide afkeuring van de coupregering buiten Peru. In
plaats daarvan insinueert
US News & World Report dat
Castillo, met "geen ervaring in verkozen ambten of banden met het
establishment in Lima", in het middelpunt van de crisis staat. De CIA
opereert vanuit Amerikaanse ambassades over de hele wereld. Philip
Agee beschrijft dit in zijn boek 'CIA Diary: Inside the Company',
terwijl Allan Nairn onderzoekt hoe de dienst te werk ging om lastige
politieke oppositie in Latijns-Amerika te neutraliseren. In 2019 gaf
Pompeo toe dat de
CIA liegt, bedriegt en steelt
(voeg moord en marteling toe en de cirkel is rond).
Met betrekking tot Peru gaf de CIA de ex-Peruaanse spion Vladimiro
Montesinos meer dan $ 10 miljoen over een periode van 25 jaar,
zogenaamd om drugs te bestrijden (een groot deel van het geld werd
doorgesluisd naar een "antiterroristische" operatie), volgens Angel
Paez, een Peruaans lid van het International Consortium of
Investigative Journalists van het Center for Public Integrity.
Montesinos werd veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf voor zijn
hands-on betrokkenheid bij een illegale wapendeal om 10.000
aanvalswapens te leveren aan de Colombiaanse FARC-rebellen.
Het grootste propagandakanaal van de Amerikaanse regering,
The New York Times, stond stil
bij de benarde situatie van een "fragiele democratie", verraden door "aanhangers
van de voormalige president", aanhangers die beschuldigd werden van "aanvallen
op politiebureaus, luchthavens en fabrieken".
Pedro Castillo werd inderdaad gekozen door de bevolking van Peru omdat
hij niet gebonden is aan de heersende elite in Lima, een financiële
elite die gehecht is aan het neoliberalisme en zich totaal niet
bekommert om "de hoge kosten van levensonderhoud en de
duizelingwekkende sociale ongelijkheid" voor de meerderheid van de
bevolking.
Het Peruaanse ministerie van Energie en Mijnbouw tweette op 18 januari
dat het zojuist een "institutionele dialoog op hoog niveau tussen Peru
en de Verenigde Staten had gevoerd, waarin ontwikkelingsthema's van de
mijnbouwsector aan bod kwamen".
Hij doelde kennelijk op de Amerikaanse ambassadeur Kenna die een
ontmoeting had gehad met de Peruaanse minister van energie en mijnbouw,
Óscar Vera Gargurevich; vice-minister van koolwaterstoffen, Enrique
Bisetti Solari; en vice-minister van Mijnbouw, Jaime Chávez Riva.
Het ministerie zei dat ze "thema's bespraken die verband houden met de
uitbreiding van aardgas, mijnbouwinvesteringen en de ontwikkeling van
hernieuwbare energiebronnen in ons land".
Het voegde eraan toe dat "minister Vera dankbaar was voor de steun van
de Noord-Amerikaanse regering in mijnbouw-energiekwesties, en hij
herhaalde de wil van de nationale regering, wiens prioriteit de
uitbreiding van aardgas, energiezekerheid en de petrochemische
ontwikkeling van het zuiden van het land".
De Peruaanse regering heeft zelf publiekelijk verklaard dat haar
economie
sterk afhankelijk is van mijnbouw
en de export van mineralen zoals koper, zink, goud, zilver, lood,
ijzer en molybdeen. De
belangrijkste exportproducten
van Peru in 2022 waren, zoals hierboven genoemd, onder meer koper,
goud en vloeibaar aardgas (LNG).
De mijnbouwsector maakte 58,7% uit van alle Peruaanse export, waarvan
57,1% metalen en 1,6% niet-metalen, volgens de meest recente openbaar
beschikbare statistieken, van januari
tot oktober 2022. Koper, goud, zink en ijzer vertegenwoordigden 88,4%
van de totale waarde van Peru's minerale export en 51,9% van de waarde
van alle export van het land.
Vanaf 2022 was de grootste zakelijke investeerder in de mijnbouwsector
van Peru het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde bedrijf Anglo
American. De op een na grootste investeerder was Compañía Minera
Antamina SA, een lokaal bedrijf dat grotendeels in handen is van
Australische en Zwitserse mijnreuzen. De derde was de
Amerikaans-Mexicaanse Southern Copper Corporation.
Lokale gemeenschappen in het Zuid-Amerikaanse land, vooral die van
inheemse afkomst,
protesteren al lang tegen de
mijnbouwbedrijven die hun omgeving verwoesten. Deze
plattelandsgemeenschappen vormden de basis van steun voor president
Castillo. Sinds de staatsgreep hebben ze massale protesten
georganiseerd en geëist dat hij wordt vrijgelaten, dat er nieuwe
verkiezingen worden gehouden en dat de regering een constituerende
vergadering bijeenroept om een nieuwe grondwet op te stellen, ter
vervanging van de huidige die is geërfd van de voormalige door de VS
gesteunde extreemrechtse dictatuur van Alberto Fujimori.
Na mineralen is het andere belangrijkste exportproduct van Peru
aardgas - en meer specifiek vloeibaar aardgas (LNG). De gassector in
Peru beleefde een enorme bloei in 2022, waarbij de LNG-export in de
eerste acht maanden van het jaar met 85% toenam in vergelijking met
dezelfde periode in 2021. Eén van de belangrijkste redenen voor deze
stijging was de torenhoge vraag naar gas in Europa.
Vóór 2022 was het meeste LNG uit Peru naar Azië gegaan (voornamelijk
Japan, Zuid-Korea en China). Maar toen de spanningen tussen de NAVO en
Rusland eind 2021 en begin 2022 escaleerden en de EU overging tot een
boycot van Russische energie, veranderde dit drastisch.
Het overgrote deel van de LNG-export van Peru
ging in 2022 naar Europa,
voornamelijk naar het Verenigd Koninkrijk en Spanje. In de maanden
april, mei en augustus ging alle LNG-export van Peru naar Europa,
volgens gegevens gepubliceerd door het staatsbedrijf Perúpetro.
De LNG-export van Peru staat onder toezicht van een consortium van
buitenlandse bedrijven, waaronder het welbekende Shell, de Amerikaanse
Hunt Oil Company, de Japanse Marubeni Corporation en de Zuid-Koreaanse
SK Group. Hoewel Peru slechts een relatief kleine hoeveelheid LNG
exporteert in vergelijking met de Verenigde Staten - die zich in 2022
al snel vestigden als 's werelds grootste LNG-exporteur - is het
Zuid-Amerikaanse land een belangrijke energiepartner voor Europa
geworden.
In zijn poging om de handel met Rusland te verminderen, verhoogde
Spanje zijn invoer van LNG uit Amerika - inclusief de VS, Peru en
Trinidad en Tobago - met 77,4% in 2022. (Spanje verhoogde vorig jaar
zijn invoer van met name Amerikaans LNG met 93,4%). Ironisch genoeg
verhoogde Spanje, door te beloven Russische olie te boycotten,
uiteindelijk ook zijn invoer van duurder Russisch LNG met 37% in 2022.
Tegelijkertijd schoot de prijs van aardgas van begin 2021 tot medio
2022
met 700% omhoog.
In promotiemateriaal waarin werd aangedrongen op meer buitenlandse
investeringen,
pochte de Peruaanse regering
dat de drie
grootste mijnbouwbedrijven ter wereld
actief zijn in het land: BHP Group, uit Australië; Rio Tinto, van het
Verenigd Koninkrijk en Australië; en Glencore uit Zwitserland. Het
Peruviaanse ministerie van Energie en Mijnbouw schreef in 2018 met
trots: “De belangrijkste bedrijven in de mijnbouwsector ter wereld
investeren in ons land. Dankzij onze minerale reserves is Peru een
markt waar deze bedrijven altijd rekening mee houden wanneer ze
beslissen over hun investeringsbudgetten voor exploratie en
exploitatie".
Veel lokale mijnbouwbedrijven in Peru zijn eigendom van buitenlandse
bedrijfsreuzen.
De op één na grootste investeerder in mijnbouw in Peru, de Compañía
Minera Antamina (Antamina Mining Company in het Engels), was voor
33,75% eigendom van BHP, nog eens voor 33,75% in handen van Glencore,
voor 22,5% in bezit van het Canadese Teck Resources en voor 10% van
Japanse Mitsubishi.. De Compañía Minera Antamina is actief in de
westelijke Áncash-regio van Peru en was in 2018 verantwoordelijk voor
ongeveer een vijfde van de nationale koperproductie en 15% van de
nationale zilverproductie.
Peru was de bron van 20% van BHP's wereldwijde productie van koper in
2017, evenals 50% van zijn wereldwijde productie van zilver en 100%
van zijn wereldwijde productie van zink. Het Brits-Australische
bedrijf Rio Tinto houdt toezicht op het mijnbouwproject La Granja in
de noordwestelijke regio Cajamarca. Peru was de bron van 15% van de
wereldwijde koperproductie van Rio Tinto in 2017.
Andere grote transnationale ondernemingen die actief zijn in de
mijnbouwsector in Peru zijn onder meer het Amerikaanse bedrijf
Freeport-McMoRan en Mexican Southern Copper Corporation, beide
gevestigd in Phoenix, Arizona; evenals het Canadese Barrick Gold. Maar
dit is slechts om de bestaande mijnbouwactiviteiten te noemen.
Buitenlandse bedrijven investeren ook zwaar in exploratie voor nieuwe
projecten.
Volgens
een rapport uit 2022
van het
ministerie van Energie en Mijnbouw zijn de belangrijkste buitenlandse
landen waarvan de bedrijven investeren in mijnexploratie in Peru,
Canada, Brazilië, Zwitserland, het VK, de VS, Japan en Australië.
Bedrijven in Peru zijn verantwoordelijk voor 37,8% van de
investeringen in exploratie, maar dit cijfer kan misleidend zijn omdat
veel van deze bedrijven eigendom zijn van veel grotere transnationale
ondernemingen.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[22 januari 2023]
Afdrukken
Doorsturen
