Olifantenhuwelijk in Zwitserland
Credit Suisse lijkt gered maar zijn de problemen daarmee ook opgelost?
De op één na grootste Zwitserse bank Credit Suisse werd vorige week
failliet verklaard. Nadat in het vierde kwartaal van 2022 al CHF 100
miljard aan klantendeposito's was opgenomen, verloren tal van andere
investeerders in het eerste kwartaal van 2023 het vertrouwen. Door de
toenemende uitstroom stegen de hedgingkosten voor het in gebreke
blijven van Credit Suisse-obligaties sterk. Dit zorgde er op zijn
beurt voor dat de aandelenkoers kelderde en alleen al op 15 maart met
maar liefst 31% daalde.
Toen dan ook nog grootaandeelhouder Saudi National Bank aankondigde
geen geld meer in de noodlijdende bank te willen steken, dreigde een
bankrun. Maar dit moest met man en macht worden vermeden, omdat Credit
Suisse een van de ongeveer 30 wereldwijd systeemrelevante financiële
instellingen is waarvan de ineenstorting een domino-effect in de
bankensector zou kunnen veroorzaken en een existentiële bedreiging zou
kunnen vormen voor het wereldwijde financiële systeem.
De Zwitserse Nationale Bank SNB nam afgelopen donderdag het initiatief
de bank te redden. Ze verstrekte Credit Suisse een lening van 50
miljard Zwitserse frank en redde hen zo van de ondergang. Blijkbaar
was het bedrag echter niet genoeg voor blijvende stabilisatie, want na
een korte stijging daalde de koers van het aandeel tegen het weekend
weer met bijna 18%.
Er waren steeds meer tekenen dat de problemen veel groter waren dan
het management van Credit Suisse toegaf. Enerzijds deden geruchten de
ronde dat BlackRock de bank wilde overnemen, wat door 's werelds
grootste vermogensbeheerder direct werd ontkend. Daarentegen waren er
volgens verschillende berichten overnamegesprekken met de grootste
Zwitserse bank UBS, die zelf in oktober 2008 door de Zwitserse
Nationale Bank van de ondergang was gered met 54 miljard dollar.
UBS kondigde zondag zelfs aan dat het Credit Suisse per direct zou
kunnen overnemen voor ongeveer CHF 1 miljard en CHF 0,25 per aandeel
zou betalen, een aandeel dat vrijdag nog werd gewaardeerd op CHF 1,81.
De Zwitserse regering steunde het voorstel van UBS en beloofde een wet
in te trekken die een termijn van zes weken stelt voor een dergelijke
overname.
De deal werd echter afgewezen door Credit Suisse. Nu leek er nog maar
één optie over: om het domino-effect te voorkómen had de Zwitserse
regering aan de noodrem moeten trekken en de bank moeten
nationaliseren. Maar dat was niet nodig omdat UBS zijn bod op een
overname verhoogde met 0,76 frank per aandeel, maar in ruil daarvoor
de Zwitserse Nationale Bank een leningtoezegging van maximaal 100
miljard frank had gegeven.
Gisteren stemde de Zwitserse bankreus UBS - met de handen omhoog - in
met een olifantenhuwelijk met zijn instortende oude Zwitserse rivaal
Credit Suisse. Zwitserland heeft voor 100 miljard francs aan leningen
en garanties toegezegd aan het gecombineerde bedrijf.
Een belangrijke speler in deze deal was de centrale bank van
Zwitserland, de Swiss National Bank. Dat is dezelfde centrale bank die
in alle stilte UBS had gered tijdens de financiële crisis van 2008 met
behulp van dollarswaplijnen van de Amerikaanse Federal Reserve (de
"Fed") - de centrale bank van de VS.
Gisteren kondigde de Fed de terugkeer aan van die
nood-dollarswaplijnen, aangezien het gedwongen huwelijk van UBS en
Credit Suisse er niet in slaagde een zich uitbreidende bankenpaniek de
kop in te drukken.
De manier waarop deze reddingsoperatie van UBS in 2008 verliep, werd
duidelijk in de audit van de noodhulpfaciliteiten van de Federal
Reserve, van december 2007 tot juli 2010, uitgevoerd door het
Amerikaanse Government Accountability Office (GAO). De
GAO-audit werd pas in juli 2011 vrijgegeven. Het rapporteerde het
volgende over de reddingsoperatie van UBS:
“Volgens medewerkers van de Federal Reserve Board stond de Federal
Reserve Board in oktober 2008 de Zwitserse Nationale Bank toe om
dollars te gebruiken in het kader van haar swapline-overeenkomst om
speciale assistentie te verlenen aan UBS, een grote Zwitserse
bankorganisatie. In het bijzonder kondigde de Zwitserse Nationale Bank
op 16 oktober 2008 aan dat ze dollars die ze via haar swaplijn met
FRBNY [de Federal Reserve Bank of New York] had verkregen, zou
gebruiken om een SPV [Special Purpose Vehicle] te helpen financieren
die ze zou creëren om tot $ 60 miljard aan illiquide activa van UBS te
kopen. Volgens gegevens van FRBNY nam de Zwitserse Nationale Bank van
11 december 2008 tot en met juni 2009 dollarbedragen op die over het
algemeen niet meer dan ongeveer $ 13 miljard bedroegen om deze SPV,
die een functie vervulde die vergelijkbaar was met die van de Maiden
Lane SPV's, te helpen financieren. Medewerkers van de Federal
Reserve Board erkenden dat dit een atypisch gebruik van swapline-dollars
was, aangezien de swapline-overeenkomsten in eerste instantie bedoeld
waren om buitenlandse centrale banken te helpen om in brede zin
dollarleningen te verstrekken aan instellingen die te maken hebben met
dollarfinanciering.”
De Federal Reserve Bank of New York bevindt zich aan de kruising van
Maiden Lane in Lower Manhattan. Het creëerde Maiden Lane SPV's I, II
en III om ondoorzichtigheid te creëren rond de bailoutoperatie van
JPMorgan's overname van Bear Stearns (Maiden Lane I) en de
bailoutoperatie van de giftige activa die Wall Street had gecreëerd en
verkocht aan de gigantische verzekeraar, AIG, ( Maiden Lanes II en
III).
Voor meer informatie over de vriendjespolitiek van de New York Fed,
zie ons
artikel van 20 november 2019:
"New York Fed heeft in 2 maanden tijd $ 3 biljoen naar Wall Street
gesluisd".
De GAO-audit vond $ 16 biljoen (!) aan cumulatieve leningen die door
de Fed waren weggesluisd om Amerikaanse en buitenlandse megabanken te
redden, waarvan vele derivaten waren van tegenpartijen van banken
onder toezicht van de New York Fed. Wanneer de dollarswaplijnen en
andere reddingsfaciliteiten van de Fed worden toegevoegd, komt het
bailoutplan uit op $ 29 biljoen (!), zoals werd beschreven door het
Levy Economics Institute.
Vandaag lijkt de deal tussen UBS en Credit Suisse meer op een schot in
de roos dan op een bankenfusie. Hier is een greep uit de verkeersdoden:
- "Zwitserse toezichthouders hebben besloten dat aandeelhouders niet
mogen stemmen over de voorwaarden van de fusie, waardoor de aandelen
van Credit Suisse ongeveer 82 cent kosten, minder dan de helft van
waar de aandelen van Credit Suisse op vrijdag sloten. De Financial
Times meldde gisteren dat "de Zwitserse autoriteiten klaar staan om de
wetten van het land te wijzigen om een aandeelhoudersstemming te
omzeilen, terwijl ze zich haasten om voor maandag een deal aan te
kondigen." De Saudi National Bank en de Qatar Investment Authority
zijn de twee grootste bezitters van Credit Suisse-aandelen en lijden
vanmorgen grote verliezen, net als de Zwitserse pensioenfondsen".
- Aangezien de overeenkomst tot stand kwam zonder de aandeelhouders
van UBS en Credit Suisse en zonder het Zwitserse parlement, vragen wij
ons af of het zou kunnen zijn dat de hele affaire een pokerspel tussen
insiders is. Mogelijk opgezet door financiële spelers die elkaar goed
kennen? Een blik op de persoonlijke relaties van de
belangrijkste deelnemers kan helpen om deze vraag te beantwoorden.
Zowel de CEO van Credit Suisse als de CEO van UBS behoren tot de
zogenaamde "bijdragers" van het World Economic Forum (WEF). Beide
banken behoren op hun beurt tot de strategische partners van het WEF,
waartoe ook BlackRock behoort. Daarnaast is het hoofd van de Zwitserse
Nationale Bank ook "contributor" van het WEF en werkt zijn voorganger
nu als vicevoorzitter voor BlackRock, wiens voorzitter Larry Fink
sinds 2019 samen met Klaus Schwab in het WEF-bestuur zit. En alsof dat
nog niet erg genoeg is: zoals zondag werd aangekondigd hebben ook de
Federal Reserve en de ECB groen licht gegeven voor de deal. De
belangrijkste adviseur van deze twee centrale banken is niemand minder
dan BlackRock.
- Houders van $ 17,3 miljard aan een Credit Suisse converteerbare
obligatie, bekend als AT1, zullen volledig worden weggevaagd, volgens
de Zwitserse toezichthouder FINMA. Deze actie zet het eeuwenoude
concept dat obligatiehouders voorrang krijgen boven houders van gewone
aandelen op zijn kop.
- De AT1's heten officieel Contingent Convertible Bonds of
CoCo's. Dit is een markt van een kwart biljoen dollar en deze CoCo's
zullen vandaag zeker grote omwentelingen in hun handelsprijzen
meemaken, wat zal leiden tot meer verliezen en paniek bij beleggers.
- De hele Europese bankensector liep rake klappen op in de vroege
ochtendhandel in Europa. UBS daalde op een gegeven moment meer dan 16%
voordat het zijn verliezen verminderde. De Duitse bankreus, Deutsche
Bank, daalde met meer dan 10%, terwijl de Franse BNP Paribas meer dan
8% verloor. Inmiddels is er enig herstel ingetreden.
Ook voor de banken in de VS ziet het er niet rooskleurig uit. De in
moeilijkheden verkerende regionale geldschieter van de VS, First
Republic Bank, heeft gisteren door S&P Global zijn kredietwaardigheid
verder zien worden verlaagd tot junk-status, ondanks de sluwe poging
van de donderende kudde van Wall Street vorige week om $ 30 miljard
van hun eigen geld toe te voegen aan de onverzekerde deposito's bij de
bank . De aandelen van First Republic daalden vanochtend met meer dan
30% in de premarket-handel in New York.
Zowel UBS als Credit Suisse behoorden afzonderlijk al tot de 30
wereldwijd systeemrelevante banken (G-SIB's), wat betekende dat hun
risicoprofiel nauwer toezicht door de toezichthoudende instanties,
jaarlijkse stresstests en hogere kapitaalbuffers vereiste. Individueel
vormden ze het potentieel voor het verspreiden van besmetting. Moet
van markten worden verwacht om te juichen dat twee risicobedreigingen
nu zijn veranderd in één grotere risicobedreiging voor de financiële
stabiliteit?
Dit is vergelijkbaar met Amerikaanse toezichthouders die JPMorgan
Chase in staat stellen (veel) meer risico's te nemen en een grotere
bedreiging voor de financiële stabiliteit te vormen door de aankoop
van Bear Stearns en Washington Mutual in 2008 op te voeren.
Credit Suisse kwam in deze hachelijke situatie terecht van een
gedwongen huwelijk in het afgelopen weekend, niet in de laatste plaats
vanwege een eindeloze stroom schandalen. In het voorjaar van 2021
verloor Credit Suisse $ 5,5 miljard door de sterk geconcentreerde
aandelenposities die het financierde via ingebedde derivaten voor het
family office hedgefonds, Archegos Capital Management. Archegos
ontplofte op 25 maart 2021 nadat het in gebreke was gebleven bij
margestortingen aan de banken die zijn transacties financierden. Uit
een intern rapport voor de raad van bestuur van Credit Suisse door het
externe advocatenkantoor Paul, Weiss, Rifkind, Wharton & Garrison
bleek dat Credit Suisse “gefocust was op het maximaliseren van
kortetermijnwinsten en er niet in slaagde om de vraatzuchtige risico's
te vermijden, sterker: ze ging er in mee."
In oktober 2021 betaalde Credit Suisse $ 547 miljoen om een schikking
te treffen met de criminele en civiele autoriteiten in de Verenigde
Staten en het Verenigd Koninkrijk voor het verstrekken van een
frauduleuze lening van $ 850 miljoen in Mozambique, waar een
aanzienlijk deel van het geld voor smeergeld ging naar medewerkers van
Credit Suisse en Mozambikaanse overheidsfunctionarissen.
Credit Suisse is ook verwikkeld in een juridische strijd over de
verkoop van miljarden dollars aan schuld van Greensill Capital aan
investeerders... als laag risico. Greensill vroeg in maart 2021
insolventie aan. In februari sloot FINMA een tweejarig onderzoek naar
de zaak af met de bevinding dat de mislukkingen van Credit Suisse "een
ernstige schending van de Zwitserse toezichtwetgeving" vormden.
Dan was er ook nog het spygate-schandaal. FINMA meldde in oktober 2021
dat Credit Suisse zeven afzonderlijke spionageoperaties had uitgevoerd
op haar bestuursleden, voormalige werknemers en derden. (Serieus, dit
verzin je niet.)
Credit Suisse is helaas ook via derivaten verbonden met de megabanken
op Wall Street. Dit is hoogstwaarschijnlijk de reden waarom het
gedwongen huwelijk afgelopen weekend zo snel tot stand kwam zonder een
stemming door aandeelhouders. Hoe het op de lange termijn uitpakt, is
een heel andere zaak.
Wij staan nogal sceptisch tegenover de overname door UBS omdat het te
veel risico zou creëren in één entiteit. De Zwitsers maken iets dat
nooit kan worden gedood. Wat hier op het spel staat, zijn niet alleen
kwesties van wereldwijde financiële stabiliteit of algemene beginselen
van het mededingingsbeleid, maar de 21e-eeuwse herschikking, onder het
teken van globalisering, van elitenetwerken in een kleine en besloten
samenleving waarvan hun wortels terugvoeren tot de 19e eeuw. Wat
Zwitserland betreft: Alfred Escher, de liberale politicus en zakelijk
leider die 167 jaar geleden de voorganger van Credit Suisse oprichtte
als de eerste bank in Zürich, en die een grote aanjager was van de
spoorwegindustrialisatie in Zwitserland, zal zich omdraaien in zijn
graf.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[20 maart 2023]
Afdrukken
Doorsturen