Nieuwe EU/Pfizer-deal kan het daglicht niet verdragen

De Europese Commissie is nieuwe onderhandelingen met Pfizer begonnen – natuurlijk niet zonder de vaste bedoeling om elk van zijn eerdere wandaden in slow motion te herhalen: opnieuw, in het geniep, door geheime onderhandelingen achter gesloten deuren, voorbijgaand aan hun (eigen) verantwoordelijkheid voor gebruik van EU-fondsen om producten te kopen van één enkele Amerikaanse fabrikant voor de hele EU. Een artikel dat aantoont dat de Europese Commissie zijn beruchte onvermogen om zichzelf te corrigeren volledig kwijt is.

In mei 2021 sloot de Europese Commissie de grootste deal in de farmaceutische geschiedenis. Na twee eerste overeenkomsten (november 2020 en februari 2021) met Pfizer/Biontech om (in totaal) 600 miljoen doses te kopen, plaatste het een herhaalbestelling voor nog eens 900 miljoen doses - met een optie voor nog eens 900 miljoen, wat (gelukkig) werd nooit geactiveerd.

Het was verreweg het omvangrijkste van alle EU-vaccincontracten – en met een (vermoedelijke) omvang van 35 miljard euro ook het grootste koopcontract dat de Europese Commissie ooit met één enkele marktspeler heeft gesloten. Dat alleen al is reden genoeg voor een nadere beschouwing. Met dit derde Pfizer-contract steeg niet alleen de afnamehoeveelheid met 25%, maar ook de prijs: van 15,50 naar 19,50 euro per dosis. Een historisch unieke megadeal, waarbij de eenheidsprijs stijgt naarmate de gekochte hoeveelheid toeneemt? (...)

Bovendien gaf de Europese Commissie Pfizer, dat voorheen de markt domineerde, een quasi-monopolie op de EU-vaccinmarkt - een openlijke schending van het EU-mededingingsrecht, dat met arendsogen werd bekeken. Last but not least werden zowel fabrikantenaansprakelijkheid als (latere) contractaanpassingen en opt-out-clausules grotendeels uitgesloten. (...)


Persoonlijk onderhandeld door Von der Leyen

Het kwam overigens tot stand nadat Ursula von der Leyen maandenlang rechtstreeks had gebeld en korte berichten had uitgewisseld met Albert Bourla, de CEO van de wereldberoemde producent van potentieverhogende middelen, die op basis van zijn eigen bedrijfsgeschiedenis op zijn best als dubieus moet worden aangemerkt. Op de foto beiden te zien tijdens een prijsuitreiking (door het hoofd van de EC!) van de Atlantic Council. Geen enkel ander farmaceutisch bedrijf ter wereld heeft zo vaak te maken gehad met officiële en gerechtelijke aanklachten voor zijn handelspraktijken als Pfizer, gemiddeld vier keer per jaar. In 22 jaar tijd komen we voor het bedrijf op 90 sancties (gedocumenteerd), waarvan sommige werden voorafgegaan door ernstige wetsovertredingen - en dan hebben we het dus alleen nog over de bekende gevallen.)

Von der Leyen zou met succes de officiële EU-contractbesprekingen met de farmaceutische industrie hebben omzeild, die volgens een vast protocol zouden worden gevoerd door gemandateerde onderhandelaars en deskundigen van de Europese Commissie, en de onderhandelingen voor dit derde, grootste, duurste, meest concurrentieverstorende en meest onhandige Pfizer-contract in zijn cruciale onderdelen - in strijd met haar officiële bevoegdheid als voorzitter van de Europese Commissie en in strijd met de procedurele regels die bindend zijn voor EU-ambtenaren.

Dat zou in ieder geval verklaren waarom de Europese Commissie voor dit ene contract geen interne bureaucratische werkzaamheden aan de Europese Rekenkamer kon voorleggen, dus – in tegenstelling tot alle andere – geen transcripties van onderhandelingen, geen voorlopige contracten, geen met de hand gekrabbelde notitie met aantekeningen er op, niets.


Contracten worden hardnekkig geheim gehouden

Al twee jaar weigeren de Europese Commissie en Von der Leyen, die hun streven naar transparantie altijd hadden gesimuleerd met oorverdovend smakeloze verbale cascades, de gesloten contracte te publiceren - zelfs het Europees nepparlement en de onderzoekscommissie hebben niets anders gezien dan kopieën die onherkenbaar (zwart) zijn gemaakt.

Ze weigeren ook categorisch de precontractuele sms-berichten tussen Von der Leyen en Bourla te overhandigen - en verzetten zich daarmee niet alleen tegen de (legitieme) verzoeken om informatie van journalisten en EU-parlementariërs, maar ook tegen de verzoeken van de Europese Ombudsman Emily O'Reilly en zelfs het (redelijk) indringende verzoek van de Europese Rekenkamer.

Het is dus niet mogelijk om bijvoorbeeld te bevestigen (of ontkennen) of aan Pfizer provisies zijn betaald voor het tekenen van het contract, voor welk bedrag en vooral aan wie. Vorig jaar gingen we in ons eerdere artikel over dit onderwerp op de complottheorie-toer en maakten toen de volgende berekening: tegen een tarief van 20 euro per dosis heeft Pfizer 36 miljard euro uit de Europese Unie gehaald. Voor een contract van die omvang betaalt Brussel een commissie van 2 procent, wat betekent dat iemand 720 miljoen euro aan commissies heeft opgestreken. Logisch dat Vom der Leyen heeft gepleit voor het verplicht vaccineren van alle Europeanen, en hoe vaker hoe beter. Met civiele of militaire middelen.

Foto rechts:
De meerdere struisvogelstandbeelden met koppen in het zand, die in het wild een "menigte" zouden vormen, op het terrein achter het gebouw van het Europees nepparlement zijn een interessante keuze. Omdat je zou kunnen stellen dat parlementsleden zich gedragen als een menigte en momenteel hun rol moeten erkennen in de laatste ontrafeling van het maatschappelijk middenveld in Europa.

Tweeëntwintig maanden nadat Ursula von der Leyen aan The New York Times toegaf dat ze via sms had onderhandeld over een COVID-19-vaccinovereenkomst met Albert Bourla heeft de Amerikaanse krant de Europese Commissie aangeklaagd wegens haar weigering om de teksten openbaar te maken. Hoewel de rechtszaak op 25 januari werd ingediend en maandag 13 februari op de openbare website van het Europese Hof van Justitie staat, zijn geen van de documenten met betrekking tot de zaak beschikbaar voor het publiek.

Meer dan twee jaar na de verdragen in kwestie begint het voortdurende in stand houden van deze institutionele ondoorzichtigheid neer te komen op een daad van kwaadwillende politieke dwarsliggerij, een "obstructie", aldus de Europese Ombudsman Emily O'Reilly, die het hoogst "verwarrend" vindt dat Von der Leyen nog steeds weigert te reageren op de talloze klachten en rechtszaken (o.a. van de New York Times). (...)

En terwijl het sinds oktober vorig jaar bekende strafrechtelijk onderzoek naar de oorspronkelijke contracten door het Europees Openbaar Ministerie EOM nog in volle gang is, heeft de Europse Commissie het wéér voor gedaan.


Heronderhandelingen in het geheim

Het is nieuwe onderhandelingen met Pfizer begonnen – natuurlijk niet zonder de vaste bedoeling om elk van zijn eerdere wandaden in slow motion te herhalen: opnieuw, in het geniep, door geheime onderhandelingen achter gesloten deuren, voorbijgaand aan hun (eigen) verantwoordelijkheid voor gebruik van EU-fondsen om producten te kopen van één enkele Amerikaanse fabrikant voor de hele EU. Een systeem dat zich verschanst heeft achter institutioneel kreupelhout kon zijn beruchte onvermogen om zichzelf te corrigeren niet duidelijker tonen.

De (toegankelijke) informatie is (ook weer) schaars en niet vrij van onduidelijkheden. Toch durven we de actualiteit als volgt samen te vatten.

Het gaat om de "aanpassing" van het gigantische (derde) Von der Leyen-Pfizer-contract, waarmee de Europese Commissie een bindende toezegging had gedaan om tegen eind 2023 900 miljoen doses af te nemen. Ongeveer 400 miljoen van deze eenheden zijn al geleverd en de resterende 500 miljoen moeten dit jaar nog door de EU-lidstaten worden geaccepteerd. Onnodig te zeggen dat de vraag naar vaccins vrijwel tot stilstand is gekomen, terwijl de vaccinmagazijnen uit hun voegen barsten en alle eerder geadverteerde houdbaarheidsdata (zelfs in braille) verrassend een voor een zijn verstreken. (...)

De Europese Commissie heeft zich er lang tegen verzet om deze bombastische Moeder van Alle Mislukte Contracten opnieuw aan te pakken - ondanks een overaanbod (van vaccins in de EU) dat niet langer over het hoofd kan worden gezien. Pas na massale druk van Bulgarije, Polen, Hongarije, Litouwen, Italië, Oostenrijk, Roemenië en andere lidstaten stemde de Europese Commissie ermee in om opnieuw te onderhandelen, zij het met bloedstollend tandengeknars op niveau 8 (van de schaal van Richter).

Uitgangspunt voor de heronderhandelingen zijn de nog aan te schaffen 500 miljoen doses. Bij de catalogusprijs van 20 euro/dosis resulteert dit in een aansprakelijkheid (uit het in 2021 gesloten contract) van 10 miljard euro.

Volgens de Financial Times voorziet het heronderhandelde contract nu in een vermindering van de hoeveelheid te kopen vaccin van 500 miljoen doses tot een totaal van 280 miljoen. In de toekomst zullen 70 miljoen doses per jaar worden gekocht, waarbij de leveringsperiode wordt verlengd tot 2026. Pfizer is bereid om de oorspronkelijk bestelde maar door de EU niet gekochte eenheden te annuleren in ruil voor een "annuleringsvergoeding" van EUR 10 /dosis. Maar alleen als de EU in ruil daarvoor een hogere prijs voor de tegen 2026 te leveren doses accepteert. In de duistere achterafjes van het schoolplein (en de farmaceutische industrie) wordt dit een "flexibiliteitsvergoeding" genoemd.

Als we goed gerekend hebben, dan komt dat met 220 miljoen vaccindoses die in afwijking van het oorspronkelijke contract moeten worden geannuleerd neer op 2,2 miljard euro. 2,2 miljard euro opzegvergoeding voor een dienst die niet geleverd kan worden - dat klinkt als een deal die wij ook graag zouden willen sluiten. In een schriftelijke verklaring van EU-gezondheidscommissaris Stella Kyriakides staat dat naast deze "aanzienlijke verlaging van de doses" (opzegvergoeding: 2,2 miljard), ook de "verlenging van ons contract tot ver na 2023" is gerealiseerd.

Verlenging... u heeft het goed gelezen. Volgens het laatste ontwerp wil de Europese Commissie zich ertoe verbinden om tegen 2026 jaarlijks 70 miljoen doses in te slaan om hun "overgang naar nieuwere vaccins" te organiseren. Deze zijn echter niet meer te betalen volgens de oude prijs (20 euro/prik), maar volgens een nieuwe, nog onbekende prijslijst, die voorziet in een even "aangepaste" hogere prijs voor elk toekomstig "aangepast" vaccin.

Als we ons niet hebben misrekend, zal er nog minstens 5,6 miljard euro van bindende EU-contracten naar de spaar- en buitenlandse rekeningen van Pfizer gaan, als ze tegen die tijd niet geëxplodeerd zijn. En gezien de verkoopprijs van 110 - 130 dollar/dosis die momenteel door Pfizer in de VS wordt genoteerd, zijn we zo duizelig dat we het resultaat hier niet meer betrouwbaar kunnen berekenen.


Samenvatting

Laten we het kort samenvatten: de Europese Commissie stelt voor om af te zien van de oorspronkelijk bestelde 220 miljoen Pfizer-doses in ruil voor een annuleringsvergoeding van 2,2 miljard euro, en geeft in ruil daarvoor een nieuwe bestelling op voor 280 miljoen eenheden vermomd als opnieuw toegewezen heronderhandeling, die met een bedrag tussen 5,6 miljard en een bedrag dat we niet meer betrouwbaar kunnen berekenen. Daarmee vervangt de Europese Commissie een bestaande betalingsverplichting aan Pfizer van (vrijwel precies) EUR 10 miljard door een bestaande betalingsverplichting aan Pfizer van (ten minste) EUR 10 miljard. Onnodig te zeggen dat Pfizer – kernwoord: belastingontwijking – natuurlijk zijn in de EU gegenereerde winsten via de (nog) legale EU-belastingparadijzen Ierland, Nederland en Luxemburg verwerkt voordat ze uiteindelijk uitstromen – tegen een belastingtarief waar je de tranen van in de ogen krijgt (12,5%).

En natuurlijk geeft de Europese Commissie het bedrijf voor de tweede keer de onbetwiste monopolie-positie in de Europese Covid-vaccinatiebusiness. "Als BioNTech/Pfizer de komende jaren ongeveer 70 miljoen doses per jaar verzendt, is dat vrijwel de hele markt", citeerde de Financial Times "een persoon die bekend is met de onderhandelingen." Dit is niet alleen een hernieuwde schending van het EU-brede, heilige beginsel van concurrentie, maar staat ook in schril contrast met het beginsel van diversificatie, dat niet minder van toepassing is op het EU-aanbestedingsbeleid dan op haar gezondheidszorgportfolio: "Portfoliodiversificatie is cruciaal", zegt het hoofd van het Europees Geneesmiddelenbureau, Emer Cooke.

Hetzelfde principe geldt overigens ook voor de steeds ongeremderde wapen- en munitie-aankopen in uw Europese Unie. De Europese Commissie heeft de goedkeuring van projecten uit het Europees Defensiefonds van 8 miljard euro toevertrouwd aan een ondoorzichtig netwerk van "externe deskundigen", zonder er ook maar in de verste verte voor te zorgen dat belangenconflicten worden vermeden en dat de EU-gedragscode wordt nageleefd. Ombudsman Emily O'Reilly "wees erop dat de namen van deze experts nergens te vinden zijn - wat ongebruikelijk is volgens EU-normen en volgens haar het publieke toezicht ondermijnt."





[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[18 mei 2023]

 

Afdrukken Doorsturen