Het betreden van de escalatiespiraal

De moord op Haniyeh is een keerpunt in de jongste oorlog tussen Israël en Hamas, die nu uitdraait op een regionale oorlog tussen Israël en Iran, en het risico is groot dat alles in een “wederzijds verzekerde vernietiging” belandt.



Samenvatting van dit artikel:
De reeks moorden die 's nachts plaatsgevonden hebben laten zien dat Israël en de VS klaar zijn om gezamenlijk Iran en zijn bondgenoten te bestrijden, en dat Israël toestemming van de VS heeft om de VS in een regionale oorlog te betrekken. De politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, werd dinsdag vermoord in het hart van de Iraanse hoofdstad, enkele uren nadat hij de inauguratie van president Masoud Pezeshkian had bijgewoond. Deze escalatie van gebeurtenissen duidt op een ernstige toename van de risico's voor de energie-infrastructuur in de regio, voor de scheepvaart in de Perzische Golf/Indische Oceaan, voor activa die zich in de buurt van Amerikaanse bases in de regio bevinden, voor de luchtvaart die over onder andere Jordanië, Libanon en Israël vliegt, voor Amerikaanse, Britse en andere westerse commerciële belangen van alle soorten in ondermeer Irak, Jordanië en Libanon, en voor Amerikaans en Brits personeel ter plaatse. Het duidt ook op een ernstige toename van het risico voor alle kritieke industriële en energie-infrastructuur in Israël en Libanon. We staan ​​op het punt om in verschillende escalatiespiralen terecht te komen die de hele regio treffen. Hoe sneller Iran en zijn bondgenoten reageren, hoe dichter we bij ongecontroleerde escalatie komen.


Samenvatting van de gebeurtenissen:
Op 30 juli vielen Amerikaanse straaljagers mobilisatie-eenheden in Irak aan, waarbij drie commandanten van Kata'ib Hezbollah omkwamen. Na de aanval werden overal in het Iraakse luchtruim Amerikaanse drones gespot, waarschijnlijk met de bedoeling om een ​​eventuele reactie van paramilitaire milities te detecteren om die informatie te gebruiken bij verdere aanvallen. Kata'ib Hezbollah zei dat de Amerikaanse aanval werd uitgevoerd vanaf de Ali al-Salem Airbase in Koeweit.

Bovendien zei de Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin, dat de VS Israël zou verdedigen in het geval van een regionale oorlog.

Ook op 30 juli probeerde Israël de hoogste militaire commandant van Hezbollah, Fouad Shukr, te vermoorden met een luchtaanval gericht op een gebouw in Haret Hreik, het zenuwcentrum van Hezbollah in de zuidelijke buitenwijk van Beiroet, Libanon. Twee personen zijn om het leven gekomen en ongeveer 70 gewond geraakt. Opnieuw bedekte Israël het Libanese luchtruim met drones, veel intensiever dan normaal, met de bedoeling de reactie van Hezbollah te detecteren en die te gebruiken in de komende escalatie. Hezbollah heeft aangekondigd dat het lot van de commandant onbekend blijft.

Op 31 juli vermoordde violgens niet bevestigde bronnen Israël de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, in Teheran, Iran, zoals is bevestigd door de Islamitische Revolutie Garde.


De dood van Haniyeh
Het is duidelijk dat Haniyehs dood de fragiele stabiliteit in de regio kan (en zal) verstoren. Als hoofd van Hamas' politieke vleugel en zijn gezicht in het buitenland, heeft Haniyeh een actieve rol gespeeld in de onderhandelingen voor een staakt-het-vuren in Gaza vanuit zijn thuisbasis in Doha. Haniyeh heeft maandenlang aangedrongen op een staakt-het-vurenovereenkomst - vaak botsend met Yahya Sinwar, het hoofd van Hamas' militaire vleugel, die tegen een staakt-het-vurenovereenkomst is - en Amerikaanse functionarissen hadden de afgelopen dagen aangegeven dat een overeenkomst nabij was.
Haniyehs dood zou kunnen betekenen dat alle vooruitgang die is geboekt met betrekking tot een overeenkomst, zal worden teruggedraaid - iets wat Netanyahu goed uitkomt. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vandaag een verklaring uitgebracht waarin de moord op Haniyeh werd veroordeeld, wat volgens het ministerie het bewijs is dat de regering van Benjamin Netanyahu "geen intentie heeft om vrede te bereiken". Feit is dat de huidige situatie hem (Netanyahu) voorlopig uit de bak houdt - wat voor hem prioriteit nr. 1 is.


Implicaties
Iran versloeg de VS in hun proxy-oorlogen in Irak, Syrië, Jemen en Libanon. Wanneer proxy's verliezen, staan ​​hun sponsors voor twee keuzes: terugkrabbelen, zoals de Saoedi's deden met hun verzoening met Iran, of direct vechten, zoals de VS lijkt te gaan doen.

De gebeurtenissen van gisteravond stellen ons in staat onze eerdere inschatting te actualiseren, namelijk dat Netanyahu van de VS de volledige steun kreeg voor de regionale escalatie tijdens zijn bezoek aan het Amerikaanse Congres, vorige week. De reeks moorden die 's nachts plaatsvond laat zien dat Israël en de VS bereid zijn om gezamenlijk de strijd aan te gaan met Iran en zijn bondgenoten, en dat Israël toestemming heeft van de VS om de VS in een regionale oorlog te betrekken.

Door tegelijkertijd hoge commandanten uit Irak, Gaza en Libanon te doden, inclusief een aanval in Teheran, dwingen de VS en Israël de door Iran geleide As van de Weerstand (Miḥwar al-Muqāwamah - een informele door Iran geleide politieke en militaire coalitie in West-Azië en Noord-Afrika) om massaal te reageren, terwijl ze ook proberen het hogere commando van deze groepen te intimideren. Dit was een bewuste,  escalerende zet die de volledige bereidheid toont om tot een totale oorlog te komen.

We hadden in oktober 2023 geschrreven dat de regio te maken zou kunnen krijgen met gecontroleerde of ongecontroleerde escalaties. In het eerste geval zou er een langzame reeks van escalerende stappen en vergeldingsmaatregelen zijn. In het andere geval zouden we een oorlog met hoge intensiteit zien, vergelijkbaar met de Israëlisch-Libanonoorlog van 2006 of de oorlog tussen Iran en Irak. We komen nu in een escalatiespiraal terecht die wel eens ongecontroleerd zou kunnen worden.


Commerciële impact
We zeiden in het begin dat de aanslagen van 7 oktober een kans van 50% hadden om te leiden tot een regionale oorlog die bedoeld was om de VS van de te vervreemden, met ernstige risico's voor de infrastructuur van de Golf en mogelijk voor Iran, wat zou aantonen dat het een kernwapen heeft om de VS af te schrikken. We staan ​​nog steeds achter deze beoordelingen.

We hadden ook geschreven dat Iran een andere nucleaire optie heeft: het kan een energie-embargo opleggen. Het risico daarop is aanzienlijk toegenomen met de gebeurtenissen van gisteren, en het wordt de komende maanden waarschijnlijker. De risico's voor de scheepvaart in onder andere de Perzische Golf en de Indische Oceaan zijn nu veel hoger. Iran zal niet plotseling een energie-embargo opleggen, maar er zullen gaandeweg indicatoren zijn die laten zien dat dit waarschijnlijker wordt.

Een aanval op het Iraanse eiland Kharg, het zenuwcentrum van de Iraanse infrastructuur voor energie-export, zou een game changer zijn.

Wij merken op dat sommige van de anti-scheepsraketten van Iran een bereik van 2000 km hebben. Dit betekent dat het risico zich over een zeer groot gebied uitstrekt, hoewel het het grootst zal zijn in de Perzische Golf en de Golf van Oman.

Aangezien Iran op de moord op IRGC-commandanten in Syrië reageerde met directe aanvallen op Israël, is het vrijwel zeker dat Iran Israël een tweede keer zal aanvallen. De moord op Haniyeh vond immers plaats in de hoofdstad van Iran.

Bovendien kan Hezbollah de moord, of poging tot moord, op zijn hoogste militaire commandant niet accepteren zonder wraak te nemen. Hezbollah gelooft waarschijnlijk dat het Haifa of Tel Aviv moet aanvallen. Dit zou het risico op een algehele confrontatie met Israël vergroten, waarbij de infrastructuur van beide landen ernstig wordt beschadigd.

Dat Kata'ib Hezbollah in Irak heeft aangegeven dat de aanval op zijn commandanten vanuit Koeweit is gelanceerd, is veelzeggend. Het suggereert dat Iraakse groepen Koeweit direct als doelwit hebben, met aanvallen op Amerikaanse bases die daar gevestigd zijn. Als onze beoordeling correct is en de VS bereid is om te vechten – in lijn met de verklaring van minister Austin – dan zouden de VS terugslaan, mogelijk rechtstreeks tegen Iran, en een cyclus van vergeldingsmaatregelen in gang zetten die de bredere regio treft.

De Jemenitische Ansar Allah gelooft op hun beurt ook dat ze wraak moeten nemen voor de Israëlische aanval op de haven van Hodeidah. Ze zullen waarschijnlijk vanuit Irak reageren met aanvallen op de Israëlische energie-infrastructuur. Dit zal een andere weg worden in de escalatiespiraal die we op het punt staan ​​te betreden.

Tot nu toe is er geen enkele vergelding geweest van Iran en de As van de Weerstand die het leidt. Net zoals Israël een paar dagen wachtte om te reageren op het incident op de Golanhoogten van 27 juli, en net zoals Iran twee weken wachtte om te reageren op de Israëlische aanval op zijn consulaat in Damascus in maart, zullen Iran en zijn bondgenoten een paar dagen wachten om te reageren. Hoe sneller Iran en zijn bondgenoten reageren, hoe groter de kans op ongecontroleerde escalatie. Het tempo van reacties is belangrijk - langzamere en meer weloverwogen besluitvorming impliceert lagere risico's.

Iran en zijn bondgenoten zullen druk uitoefenen op Saoedi-Arabië om te kiezen: ofwel de escalatie van de situatie vanuit Jemen en Irak, ofwel de VS het gebruik van zijn luchtruim en infrastructuur ontzeggen.

We hadden geschreven dat één van Irans opties is om infrastructuur en militaire middelen aan te vallen in landen waar Amerikaanse bases zijn gevestigd, teneinde Amerikaanse troepen te verdrijven en hen het gebruik van hun luchtruim te ontzeggen. Dit zou zeer waarschijnlijk worden als Iran en de VS directe klappen zouden uitwisselen.

Als dit een regionale oorlog wordt, waarbij de VS Iran rechtstreeks aanvalt, wat steeds waarschijnlijker wordt, zullen Iran en zijn bondgenoten in Jemen en Irak waarschijnlijk Amerikaanse bases in de regio aanvallen, waaronder Amerikaanse bases in Djibouti. Jordanië zal waarschijnlijk ook zwaar getroffen worden, net als Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en Qatar. Er zal een groot risico zijn op collateral damage.

Bovendien voert de VS doorgaans oorlogen die bedoeld zijn om de industriële capaciteiten van haar vijanden (en zelfs bondgenoten: zie het opblazen van de Nord Stream) te breken. Als de VS Iraanse energie- of industriële doelen aanvalt, zullen de commerciële belangen van de VS en het VK in de hele regio de vergelding ondervinden, inclusief Amerikaanse ingenieursbedrijven die in de Golf werkzaam zijn.

Er is ook een groter risico dat Iraakse milities westerlingen in Irak gijzelen, als onderdeel van een poging om commerciële belangen die met het Westen verbonden zijn, te verdringen, als opmaat naar het verdrijven van alle andere vormen van westerse invloed. De risico's voor de luchtvaart zullen aanzienlijk toenemen, met een grote kans dat luchtruimen in de Golf worden gesloten vanwege raketuitwisselingen. Bovendien is er een groter risico op onbedoelde schietpartijen boven de Perzische Golf en Irak vanwege slecht beheerde luchtverdedigingssystemen aan beide kanten.


Het somberste scenario
Israël is onlangs begonnen met een grootschalig renovatieprogramma voor zijn verouderde kernwapens. Sommige daarvan dateren uit de jaren zestig en zijn onveilig. De wereld is wijsgemaakt dat Israël zich heeft gecommitteerd aan een ‘No First Use’-beleid en dat het zijn ‘doomsday pile’ alleen zal inzetten als het met uitsterven wordt geconfronteerd.

Beide veronderstellingen zijn onjuist.

De Israëlische planning vereist de preventieve inzet en het gebruik van zowel tactische als strategische kernbommen voor het geval Israël wordt geconfronteerd met overweldigende conventionele troepenmachten, zoals die van Iran of Hezbollah. Wanneer de territoriale integriteit van de staat Israël of de veiligheid van het grootste deel van de bevolking op het spel staat, zal Israël vrijwel zeker de bronnen van de bedreiging vernietigen.

Gezien de gerichte moord op Ismail Haniyeh op Iraanse bodem en gezien de dreigende verwerving van kernbommen door het theocratische, rabiate anti-Israëlische regime in Teheran, zou het de meest logische voorspelling zijn dat Israël als eerste zou toeslaan, liever vroeg dan laat, en met volle kracht. De waarschijnlijke doelen zijn de nucleaire faciliteiten in Iran en de bolwerken en het achterland van Hezbollah in Libanon.

Israël heeft in de ogen van Netanyahu niets te verliezen. Het is door zijn (zelfzuchtig) handelen verworden tot een pariastaat, die steeds meer wordt gemeden, gaandeweg zelfs door zijn sterkste en enige bondgenoot, de Verenigde Staten. Als het er voor kiest zijn vijanden in een paddenstoelwolk uit te schakelen, kan het jaren van internationaal isolement tegemoet zien, en dat is dan nog het meest positieve scenario.


Israël en Hamas
Israël heeft een lange en cynische geschiedenis van het vermoorden van Hamas-leiders die midden in onderhandelingen over een staakt-het-vuren zaten of zelfs langdurige wapenstilstanden met de Joodse staat voorstelden.

We denken dan aan bijvoorbeeld Sheikh Ahmed Yassin, de quadriplegische medeoprichter en spiritueel leider van Hamas. Hij werd vermoord minder dan drie maanden nadat hij een langetermijnbestand met Israël voorstelde “als er een Palestijnse staat wordt gevestigd op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.”
Zijn opvolger, Abdel Aziz al-Rantisi, werd vermoord minder dan drie maanden nadat hij een soortgelijk aanbod voor een wapenstilstand aan Israël had gedaan.
Dan was er ook nog de moord op Jabari in 2012 door de regering van Netanyahu. Volgens ingewijden was Jabari slechts enkele uren voordat hij werd vermoord een ‘langetermijnovereenkomst voor wederzijdse wapenstilstand’ aan het overwegen.

De parallellen tussen 2012 en 2024, tussen de moorden op Jabari en Haniyeh, zijn griezelig.


Tot slot
Zullen de dodelijke aanvallen van Israël een afschrikmiddel blijken te zijn tegen Iran en zijn vazallen, en de spanning die de laatste dagen gestaag is toegenomen, verminderen? Of zullen ze een kapitale misrekening blijken te zijn, een roekeloze escalatie die het Midden-Oosten in een regionale oorlog stort?









[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[31 juli 2024]

 

Afdrukken Doorsturen