Trudeau kondigt aftreden aan

Iedere Canadees die een hekel had aan het Covid-vaccin en de lockdownmaatregelen, zou moeten juichen. Justin Trudeau, die strenge regels aan Canada oplegde en vervolgens de noodtoestand uitriep toen burgers protesteerden, heeft zijn aftreden aangekondigd.

De Canadese premier Justin Trudeau heeft (niet tot onze verrassing, want hij werd in toenemende mate impopulair) zijn ontslag aangekondigd als liberale partijleider en regeringsleider.

Velen nemen het covid-beleid als voorname reden waarom zij hem niet mogen. Het land gaf opdracht voor meer dan 10 prikken per persoon, in totaal meer dan 400 miljoen prikken - meer per persoon dan enig ander land. En Canadezen volgden grotendeels de bevelen op en stroopten hun mouwen op. Uit een onderzoek uit juli 2021 bleek dat 66 procent van de Canadezen vond dat gevaccineerde mensen "meer vrijheden" zouden moeten hebben dan mensen die niet gevaccineerd zijn, vergeleken met 41 procent van de Amerikanen.

In augustus 2021 zei Trudeau dat iedereen die commercieel vliegt een vaccinatiepaspoort nodig zou hebben. Daarmee werd het voor ongevaccineerde mensen feitelijk onmogelijk om realistisch door Canada te reizen, dat zich uitstrekt over ruim 4.800 kilometer van British Columbia tot Newfoundland. Maar in de winter van 2022 hadden zelfs veel Canadezen hun geduld met lockdowns en vaccins verloren.

Met de groeiende ontevredenheid toonde Trudeau zijn ware autoritaire kant. Nadat duizenden vrachtwagenchauffeurs en andere demonstranten vreedzaam de Canadese hoofdstad Ottawa hadden bezet, riep Trudeau op 14 februari 2022 de "Emergencies Act" in - een wet die nog nooit eerder was gebruikt en hem buitengewone bevoegdheden gaf - om de protesten te ontmantelen. Rechtse groeperingen uit de Verenigde Staten financierden de protesten, die dus een bedreiging vormden voor de veiligheid van Canada.

Canadese autoriteiten blokkeerden vervolgens de financiering en namen bankrekeningen in beslag die verband hielden met de protesten en ruimden de kampen op. Maanden later meldde CBC News dat de Canadese overheid al wist voordat ze de Emergencies Act inriep dat de redenatie ervan onzin was. En in januari 2024 oordeelde een Canadese rechtbank dat de overheid de wet nooit had mogen inroepen.  Trudeau zei dat hij geen spijt had.

Nu lijkt Trudeau's impopulariteit een veelvoorkomend kenmerk van de Canadese politiek te zijn, en we moeten wel toegeven dat het niet op een slechter moment had kunnen komen voor de Verenigde Staten. Misschien wel de grootste verrassing is dat Trudeau het zo lang heeft volgehouden. Zijn goedkeuringscijfers zijn nu nog slechter dan die van Joe Biden; 74 procent van de Canadezen zegt hem niet aardig te vinden.

Eind juli vorig jaar, net toen president Biden de beslissing nam om af te treden bij de volgende verkiezingen met een spreekwoordelijk politiek pistool tegen zijn hoofd, probeerde een Abacus Data/Toronto Star-peiling te achterhalen waar de antipathie voor Trudeau vandaan kwam, en of het gebaseerd was op iets dat hij had gedaan, of op zijn lange ambtstermijn.

De peiling werd online uitgevoerd onder 2.000 Canadese volwassenen van 16 tot 22 juli van dit jaar. De twee belangrijkste redenen die werden genoemd voor negatieve indrukken van Trudeau waren teleurstelling over wat hij heeft gedaan, waarbij 59% zei dat dit de belangrijkste reden was, en zijn beheer van de federale begroting, waarbij 55% zei dat dit de belangrijkste reden was voor hun afkeer van Trudeau. In deze peiling noemde 77% zijn zwakte als leider, en 66% zei dat ze hem gewoon zat waren. Moet kunnen.

Abacus bood respondenten een keuze uit 11 manieren om te beschrijven waarom ze Trudeau zo negatief beoordeelden en de antwoorden omvatten zijn buitenlandse, sociale en klimaatbeleid en een gevoel dat hij "out of touch" is, of het aanzien dat hij geniet bij andere wereldleiders. Hoewel het waar kan zijn dat Justin Trudeau Canada niet zo zichtbaar hield als het land zou willen met betrekking tot de wereldpolitiek, voelt de uitdrukking "out of touch" als een code voor een jongeman die zich niet modern of viriel genoeg gedraagt.

Hij blijft echter in functie totdat er een opvolger is geregeld. Deze aankondiging werd gedaan tijdens een korte persconferentie in Ottawa. Trudeau benadrukte dat hij bij de komende verkiezingen prioriteit wil geven aan echte keuzes, waarbij hij erkent dat interne geschillen zijn geschiktheid als koploper in de weg staan. The Globe meldde dat senior Liberal MP's Trudeau hebben aangespoord om opzij te stappen, omdat ze bang zijn dat zijn aandringen om te blijven hen hun zetels en misschien zelfs de partij zelf zal kosten. Maar in plaats van zich voor te bereiden op een overgang, lijkt Trudeau zich vast te klampen aan het wiel van een bus die al zijn remkracht heeft verloren.

Justin Trudeau is sinds 2015 de 23e premier van Canada en sinds 2013 leider van de Liberale Partij. William Lyon Mackenzie King is de langstzittende premier van Canada, die in totaal bijna 22 jaar in functie is geweest, verdeeld over drie niet-opeenvolgende termijnen. Hij leidde het land door de industrialisatie, de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog. Het lijkt erop dat het idee van stabiel leiderschap werkte voor King in een tijd van grote onrust, maar nu lijken de mensen in Canada rusteloos te zijn onder de vlag van een stagnerende economie. Klinkt dat bekend?

Het is niet alleen een liberaal probleem, het is een nationaal probleem. De disfunctie in Ottawa gebeurt niet in een vacuüm. Het zorgstelsel brokkelt niet alleen bij ons, maar ook in Canada af, inflatie drukt op de Canadezen en ze lopen het risico nog meer Canadese banen te verliezen. Om het nog erger te maken, hangt de sluipend toenemende dreiging van een referendum in Quebec boven alles. De mislukkingen van de federale overheid zijn verpakte munitie voor soevereinistische leiders die beweren dat Canada niet werkt.

Trudeau trekt met zijn aangekondigde aftreden een grens onder een al lang bestaande carrière als momenteel langstzittende regeringsleider van de G7-landen. Tijdens de overgangsperiode wordt het Canadese parlement tot 24 maart opgeschort. Trudeau's weigering om los te laten voedt een groeiend cynisme over politiek, waarbij leiders zich vastklampen aan de macht voor hun eigen bestwil, en het land de prijs betaalt. Wanneer Ottawa eruitziet als een slecht gerunde realityshow, wordt het voor populisten en extremisten makkelijker om te beweren dat het systeem kapot is, dus dat het gewoon allemaal moet worden afgebroken.

Hoewel Trudeau aanvankelijk velen inspireerde met zijn beloften van ‘positieve politiek’, zijn de kritische stemmen de laatste tijd toegenomen. Beschuldigingen over onvervulde beloften, stijgende kosten van levensonderhoud en een gebrek aan huisvesting wogen zwaar op zijn regering. De groeiende druk op de premier kwam tot uiting in dalende stemcijfers en toenemende oproepen tot zijn aftreden – ook vanuit zijn eigen gelederen.

De politieke situatie is bijzonder explosief als gevolg van het aftreden van Trudeau's vice-minister van Financiën, Chrystia Freeland. Freeland, die als potentiële opvolger wordt gezien, verliet de regering niet zonder kritiek. In haar ontslagbrief uitte ze haar onenigheid over de toekomstige koers van Canada. Als reactie hierop kondigde Trudeau een herschikking van het kabinet aan.

Ondertussen kan Canada te maken krijgen met vervroegde verkiezingen, omdat de co-regerende Nieuwe Democratische Partij haar vertrouwen in Trudeau heeft ingetrokken en er een motie van wantrouwen op komst is. In termen van kiezersvoordeel ligt de Conservatieve Partij onder Pierre Poilièvre momenteel ruim voor op de liberalen. Poilièvre, die polariseert met zijn populistische standpunten, heeft onder meer de bouw van nieuwe woongebouwen beloofd als hij de verkiezingen wint. Pierre Poilievre oefent ondertussen waarschijnlijk al zijn reactie. Maar hij moet voorzichtig zijn. Hij heeft zoveel tijd besteed aan het bespotten van Trudeau dat hij niet heeft gemerkt dat hij op weg is om veel van dezelfde fouten te maken. Arrogantie en eigenbelang zijn gevaarlijke gewoontes, zelfs als de peilingen er goed uitzien. Poilievre's soort grievenpolitiek en partijdige stunts werken nu, maar het zal de crises die Canadezen doormaken niet oplossen. Hopen dat Canadezen het niet merken is geen strategie waar hij lang op moet leunen.

Jarenlang leunde Trudeau's politieke merk op twee pijlers: zonnig optimisme en de bewering dat alleen hij de Conservatieven kon stoppen. Maar optimisme is allang omgeslagen in frustratie, en nu de Conservatieven van Pierre Poilievre steeds verder voorlopen in de peilingen, werken Trudeau's oude trucs niet meer.

Historisch gezien hebben de liberalen, met hun dominante rol tussen centrum en centrumlinks, het politieke landschap van Canada aanzienlijk gevormd. Nu begint deze suprematie echter te wankelen, terwijl het op één na grootste land ter wereld qua oppervlakte en G7-lid met ongeveer 40 miljoen inwoners te maken krijgt met mogelijke politieke onrust.

Deze politieke verschuiving in Canada trekt mondiale aandacht, aangezien Trudeau wordt beschouwd als één van de bepalende politieke figuren op het internationale toneel. In Ottawa gaf hij zoals gezegd commentaar op zijn ontslag en benadrukte dat deze beslissing zorgvuldig was overwogen. Het valt nog te bezien hoe het politieke machtsevenwicht binnen de Liberale Partij zich zal ontwikkelen na de terugtrekking van Trudeau en welke nieuwe leiders op de voorgrond zullen treden.

Terwijl de opvolger van Trudeau intern wordt uitgevochten, dreigt het machtsvacuüm in Canada te worden overschaduwd door externe spanningen. De nieuwgekozen Amerikaanse president Donald Trump heeft gedreigd met importheffingen van 25 procent, waardoor mogelijke handelsspanningen kunnen ontstaan. De Canadese politiek wordt dus geconfronteerd met een opwindende fase van onrust waarin de politieke structuur herschikt zou kunnen worden. Deze ontwikkelingen zullen ook gevolgen hebben voor de internationale betrekkingen en de economische stabiliteit van Canada.




[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[6 januari 2025]

 

Afdrukken Doorsturen