De naderende financiële crash
Een waakhond van Wall Street waarschuwt: “De klok tikt voor een
naderende catastrofale financiële crash”.
De onvermoeibare Dennis Kelleher, medeoprichter en CEO van de
Wall Street-waakhond Better Markets, heeft zojuist de maandelijkse
nieuwsbrief van zijn organisatie voor januari 2025 uitgebracht en het is
een knaller.Kelleher waarschuwt dat de financiële deregulerende maatregelen die de
nieuwe president Donald Trump in zijn regering heeft opgenomen,
betekenen dat “de klok tikt voor een komende catastrofale financiële
crash die waarschijnlijk veel erger zal zijn dan die van 2008.”
Kelleher voegt toe dat dit “geen overdrijving is.” Hij citeert
bewijsmateriaal uit eerdere financiële crashes en schrijft:
“…er is altijd een vertraging na deregulering en de creatie van
kunstmatige liquiditeit. Dat was het geval voor de 'roaring '20s'
gevolgd door de crash en de Grote Depressie; de 'grote matiging' van
begin jaren 2000 gevolgd door de crash en de Grote Recessie; de deregulering
van de eerste Trump-regering in 2017-2020 die leidde tot de bankencrisis
van 2023 toen 3 van de 4 grootste bankfaillissementen in de Amerikaanse
geschiedenis plaatsvonden. De volgende keer zal er waarschijnlijk veel
erger gebeuren.”
De mogelijkheid van een nieuwe grote crash zou kunnen verklaren waarom
de vicevoorzitter voor toezicht bij de Federal Reserve, Michael Barr,
het schip verlaat en de reddingsboot laat zakken.
Kelleher heeft een manier om een uitdrukking te bedenken: "Banken
verwaarlozen hun plichten niet, handelen niet roekeloos, vertonen geen
risicovol gedrag en overtreden de wet niet – dat doen bankiers wel " –
en hij waarschuwt dat dit zal blijven duren “totdat individuele bankiers
op een zinvolle en persoonlijke manier worden gestraft.”
Helaas hebben we herhaaldelijk laten zien dat, ongeacht welke politieke
partij in Washington de macht heeft, Wall Street met een knipoog en een
goedkeuring van het Amerikaanse ministerie van Justitie een illegale
zone rond haar eigen activiteiten heeft kunnen afbakenen.
In 2016 berichtten we over wat het tv-programma van de Amerikaanse
publieke omroep-Frontline onthulde over het ministerie van Justitie van
de regering-Obama en de manier waarop het de onderzoeken had afgehandeld
nadat Wall Street de Amerikaanse economie had doen instorten en
miljoenen Amerikanen werkloos had gemaakt, met als wrange kers op de
faillissementstaart een huisuitzettingsbevel op hun voordeur:
Verteller: "Frontline sprak met twee voormalige hooggeplaatste
aanklagers van het ministerie van Justitie die in de Criminal Division
onder Lanny Breuer dienden. Volgens hen was Breuer overdreven bang om te
verliezen."
Frontline's Martin Smith: "We spraken met een paar bronnen binnen de
Criminal Division, en zij meldden dat er geen onderzoeken gaande waren
toen het op Wall Street aankwam. Er waren geen dagvaardingen, geen
documentenbeoordelingen, geen telefoontaps."
Lanny Breuer: "Ik weet niet met wie u hebt gesproken, want we hebben ons
grondig verdiept in de zaken waar u het over hebt."
Martin Smith: "Deze bronnen zeiden dat er tijdens de wekelijkse
vergaderingen over de goedkeuring van de aanklacht geen enkele zaak ter
sprake kwam die ook maar enigszins in de buurt kwam van een aanklacht
tegen Wall Street voor financiële misdrijven."
Na de crash van 2008 nam het Amerikaanse Congres wetgeving aan die de
Financial Crisis Inquiry Commission (FCIC) in het leven riep om de
oorzaken van de crash te onderzoeken en erover te rapporteren. In 2016
werden eerder achtergehouden documenten van het onderzoek van de FCIC
openbaar gemaakt. Senator Elizabeth Warren was verbijsterd over wat ze
lieten zien.
In een brief van 20 pagina's aan de inspecteur-generaal van het
Amerikaanse ministerie van Justitie, vroeg senator Warren om een onderzoek
naar de reden waarom het ministerie van Justitie geen van de Wall
Street-bestuurders had aangeklaagd die door de FCIC naar het ministerie
waren verwezen voor mogelijke strafrechtelijke vervolging. In een aparte
brief vroeg Warren de toenmalige FBI-directeur James Comey om zijn
gerelateerde bestanden.
Uit de FCIC-documenten bleek dat het in 2010 meerdere keren
strafrechtelijke verwijzingen naar Wall Street-bestuurders naar het
ministerie van Justitie (DOJ) had gedaan. Warren legde de verwijzingen
in haar brief als volgt uit:
“Een beoordeling van deze documenten door mijn staf heeft 11
afzonderlijke FCIC-verwijzingen van personen of bedrijven naar DOJ
geïdentificeerd in gevallen waarin de FCIC 'ernstige aanwijzingen van
schendingen' van federale effecten- of andere wetten vond. Negen
personen waren betrokken bij deze verwijzingen (twee waren tweemaal
betrokken). Het DOJ heeft geen strafrechtelijke vervolging ingesteld
tegen één van de negen personen. Geen van de negen is naar de gevangenis
gegaan of veroordeeld voor een strafbaar feit. Geen enkele is zelfs maar
aangeklaagd of voor de rechter gebracht. Slechts één persoon kreeg een
boete van $ 100.000, en dat was om een civiele zaak te schikken die
door de SEC was aangespannen.”
De twee personen waar Warren naar verwijst die "twee keer betrokken
waren" bij de criminele verwijzingen van de FCIC zijn Robert Rubin, de
voormalige minister van Financiën in de regering van Bill Clinton, die
in de aanloop naar de crash van Citigroup in 2008 voorzitter was van het
Uitvoerend Comité van de Raad van Bestuur van Citigroup. (Nadat hij had
gepleit voor de intrekking van de Glass-Steagall Act, die Citigroup
toestond om zowel een verzekerde depositobank, een investeringsbank als
een effectenmakelaardij te bezitten, ging Rubin rechtstreeks van zijn
post als minister van Financiën naar de Raad van Bestuur van Citigroup,
waar hij de daaropvolgende tien jaar $ 126 miljoen aan compensatie
ontving).
De andere persoon wiens naam twee keer vóórkomt is Chuck Prince, de CEO
van Citigroup ten tijde van de implosie. De naam van een derde
Citigroup-bestuurder staat ook op de lijst: Gary Crittenden, de Chief
Financial Officer van Citigroup ten tijde van de crash. Crittenden was
de persoon die een boete van $ 100.000 kreeg van de SEC.
Niet alleen werden de topbestuurders van Citigroup niet vervolgd, maar
de bank ontving in het geheim cumulatieve doorlopende leningen ter
waarde van in totaal $ 2,5 biljoen (!) van de Federal Reserve van
december 2007 tot ten minste juli 2010. Die informatie werd in 2011
onthuld toen het Government Accountability Office (GAO) haar audit van
de bailout-programma's van de Federal Reserve publiceerde.
De Federal Reserve mag wettelijk gezien geen leningen verstrekken aan
insolvente instellingen. Maar in het geval van Citigroup lijkt het erop
dat diezelfde Federal Reserve haar wettelijke mandaat negeerde. Sheila
Bair, die tijdens de crisis van 2008 voorzitter was van de Federal
Deposit Insurance Corporation (FDIC), bevestigt dit punt in haar boek
Bull by the Horns. Bair schrijft:
“In november [2008] hing het zogenaamd solvabele Citi weer in de touwen,
en had het een nieuwe overheidsuitkering nodig. De markt geloofde de
strategie van de OCC [Office of the Comptroller of the Currency dat
toezicht houdt op nationale banken] en de NY Fed niet om het te laten
lijken alsof Citi net zo gezond was als de andere commerciële banken… In
plaats daarvan keken de OCC en de NY Fed toe terwijl die zieke bank
grote dividenden bleef uitkeren en deed alsof ze gezond was.”
Eigenlijk stonden ze helemaal niet stil. De Federal Reserve hield
Citigroup in het geheim overeind met leningen van $ 2,5 biljoen, waarvan
er veel werden verstrekt tegen een rente van een fractie van één procent,
terwijl Citigroup dubbele rentepercentages rekende aan zijn in zwaar
weer verkerende creditcardklanten.
Kelleher van Better Markets stelt in de laatste nieuwsbrief van de
organisatie de volgende vraag:
“Hoe zijn we hier terechtgekomen? De financiële sector gebruikt haar
economische macht om politieke macht te kopen, die ze vervolgens
gebruikt om haar economische macht te vergroten. Dat gebeurde opnieuw in
de verkiezingen van november 2024, en de financiële sector staat op het
punt de vruchten te plukken. De regering van Trump gaat een zeer
gevaarlijke kolos van deregulering van de financiële sector ontketenen.
De regering-Trump gaat een zeer gevaarlijke kolos van deregulering van
de financiële sector ontketenen. De naderende 100e verjaardag van de
Grote Crash van 1929 is onheilspellend.
De binnenkomende regering en haar aanhangers, waaronder degenen die zijn
aangewezen voor belangrijke regelgevende rollen, evenals de financiers
van Wall Street, kiezen ervoor om de meest basale en voor de hand
liggende lessen uit die rampen (en zelfs de recentere bankencrisis van
2023) te negéren. De Federal Reserve is al begonnen met het weigeren om
het kapitaal bij banken te verhogen, het verzwakken van stresstests en
het anderszins nalaten om in vier jaar tijd ook maar één regel in te
voeren.
Helaas is deze gevaarlijke kortzichtigheid niet beperkt tot de Federal
Reserve. Paul Atkins, de door Trump genomineerde president-elect om de
SEC te leiden, is bijvoorbeeld ook een dereguleringsfanaat en een
cheerleader van de industrie die, als commissaris bij de SEC van
2002-2008, de deregulering steunde die bijdroeg aan de verwoestende
crash van 2008. De nieuwe regering heeft ook geopperd om de Federal
Deposit Insurance Company (FDIC) en het Consumer Financial Protection
Bureau (CFPB) te elimineren, twee van de meest succesvolle
overheidsinstanties in de geschiedenis van het land. Om olie op het vuur
te gooien, heeft het Trump-team ook de rode loper uitgerold voor de
crypto-industrie, wat zal resulteren in enorme verliezen voor
consumenten en de kern van de traditionele financiële en bancaire
systemen zal destabiliseren.
Hoewel deze acties waarschijnlijk een kortetermijnhausse zullen creëren
in de komende paar jaar (tenzij ontspoord door tarieven, belastingbeleid,
oorlog, etc.), zal het een kunstmatig gecreëerde winstbron zijn, niet
één die is gebaseerd op verstandige kapitaalvorming en -allocatie op
basis van organische economische groei die duurzaam en bestendig zou
zijn. Dat betekent dat de klok tikt voor een komende catastrofale
financiële crash die waarschijnlijk veel erger zal zijn dan 2008. Dit is
geen overdrijving - er is altijd een vertraging na deregulering en de
creatie van kunstmatige liquiditeit. Dat was waar voor de "roaring '20s"
gevolgd door de crash en de Grote Depressie; de "grote matiging" van
begin jaren 2000 gevolgd door de crash en de Grote Recessie; de deregulering
van de eerste Trump-regering in 2017-2020 die leidde tot de bankencrisis
van 2023 toen 3 van de 4 grootste bankfaillissementen in de Amerikaanse
geschiedenis plaatsvonden. De volgende keer zal er waarschijnlijk veel
erger gebeuren.
Deze activiteiten van de financiële sector zijn de structurele
drijfveren van vermogensontginning en -concentratie, van ongelijkheid en
onrechtvaardigheid, en uiteindelijk van een economie die voor de meeste
Amerikanen gewoon niet werkt.”
Wij konstateren al enige tijd dat beleggers, ongeacht hun
beleggingservaring, worden weggedreven van dollars en in investeerbare
activa. De toename van beleggingsexposure kan overlappen met de explosie
van risicovolle kansen, waaronder crypto-altcoins, sportweddenschappen
en nog veel meer. Naarmate er meer kapitaal de markt betreedt, zullen de
prijzen van veel activa omhoog gaan. Naarmate de prijzen/koersen stijgen,
worden mensen rijker. Naarmate ze rijker worden, is dit nieuwe kapitaal
ervan overtuigd dat ze slim zijn, in plaats van op het juiste moment op
de juiste plaats de beleggingsposities te heroverwegen.
U ziet waar dit naartoe gaat: kapitaalwaardering zorgt ervoor dat er
meer kapitaal de markt opkomt. Mensen beginnen rendement na te jagen. De
huidige mentaliteit is die van “snel rijk worden” - die is door de
geschiedenis heen ongeslagen. En op een gegeven moment beginnen
investeerders kapitaal lukraak aan financiële activa toe te wijzen.
Dit is het moment waarop de markt vatbaar wordt voor zeepbellen en de
daaropvolgende crashes van de activaprijzen. Naar onze mening
weerspiegelt een zeepbel niet alleen een snelle stijging van de
aandelenkoersen, maar is het ook een tijdelijke manie die wordt
gekenmerkt door – of misschien beter, het gevolg is van – o.a. het
volgende:
- zeer irrationele uitbundigheid (om een term te lenen van de
voormalige voorzitter van de Federal Reserve, Alan Greenspan),
- regelrechte aanbidding van de betreffende bedrijven of activa, en het
geloof dat ze niet kunnen missen,
- enorme angst om achter te blijven als men niet meedoet (''FOMO - fear
of missing out''), en
- resulterende overtuiging dat voor hun aandelen “geen prijs te hoog
is.”
De waarschuwingssignalen van vandaag de dag zijn volgens ons onder andere:
- het optimisme dat sinds eind 2022 op de markten heerst,
- de bovengemiddelde waardering op de S&P 500, en het feit dat de
aandelen in de meeste industriële groepen tegen hogere veelvouden worden
verkocht dan aandelen in die sectoren in de rest van de wereld,
- de impliciete veronderstelling dat de zeven grootste bedrijven binnen
die index succesvol zullen blijven,
- de mogelijkheid dat een deel van de waardestijging van de S&P
voortkomt uit de automatische aankoop van deze aandelen door
indexbeleggers, zonder rekening te houden met hun intrinsieke waarde, en
- het enthousiasme dat wordt toegepast op kunstmatige intelligentie.
We zien hier enorme investeringen die een droom najagen, terwijl de
fundamenten eronder instorten.
De tech-industrie heeft een patroon: wanneer er een nieuwe technologie
opduikt die net goed genoeg is om goed te demonstreren, raken beleggers
collectief van slag. We hebben deze film al eerder gezien - van 3D-tv's
tot crypto tot metaverse. De demo's zien er geweldig uit, de
mogelijkheden lijken eindeloos en iedereen overtuigt zichzelf ervan dat
het 'dit keer anders is.' Maar er is een enorme kloof tussen demo
en implementatie. Tussen 'kijk wat AI kan doen' en 'dit is hoe we geld
verdienen.'
De harde waarheid is dat de huidige kosten voor AI-infrastructuur
volkomen onhoudbaar zijn. We zien bedrijven $ 20 miljoen per maand
verbranden om hun modellen draaiende te houden. En waarvoor? Om te
concurreren met OpenAI dat miljarden aan steun krijgt en directe lijnen
naar de toeleveringsketen van Nvidia?
Het is een klassiek dilemma. Iedereen weet dat deze 'nieuwe' economieën
niet werken, maar niemand wil de eerste zijn die stopt met investeren.
Dus blijven ze datacenters bouwen en doen alsof de inkomsten op de één
of andere manier wel binnenkomen.
Elk bedrijf herschrijft zijn strategie om AI op te nemen, niet omdat ze
een duidelijk plan hebben, maar omdat ze bang zijn om achter te blijven.
Dat is precies wat er met blockchain is gebeurd: duizenden ingenieurs
die zijn overgeplaatst, miljarden aan investeringen en bijna niets om
voor te laten zien. De realiteit is dat de meeste van deze AI-investeringen
zullen eindigen als serverruimtes vol met mining-rigs nadat crypto
crasht - dure papieren gewichten, monumenten van collectieve waan.
Tot slot, terwijl we er toch mee bezig zijn, moeten we Bitcoin vermelden,
hoewel het niet direct gerelateerd is aan aandelen. Ongeacht de waarde
ervan, suggereert het feit dat de prijs de afgelopen twee jaar met 465%
is gestegen niet dat er sprake is van overdreven voorzichtigheid.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[10 januari 2025]
Afdrukken
Doorsturen