VS en Oekraïne in Saoedi-Arabië om tafel

Als de VS en Rusland een deal over Oekraïne willen, zal Zelensky moeten samenwerken. Of hij dat doet is nog lang niet zeker. Het resultaat zou kunnen zijn dat president Trump niet in staat zal zijn om een Oekraïne-regeling met Rusland te onderhandelen en dat de Oekraïne-oorlog zal voortduren.

Saoedi-Arabië zal morgen gesprekken organiseren tussen de Verenigde Staten en Oekraïne in een nieuwe diplomatieke poging nadat er ruzie ontstond tijdens het bezoek van president Volodymyr Zelensky aan het Witte Huis op 28 februari.


Waarom vinden deze gesprekken in Saoedi-Arabië plaats?

Het olierijke koninkrijk lijkt misschien een ongewone locatie voor gesprekken die gericht zijn op het gladstrijken van de relaties na de explosieve bijeenkomst. Maar Saoedi-Arabië onder kroonprins Mohammed bin Salman positioneert zichzelf als een ideale locatie voor mogelijke vredesonderhandelingen tussen Kiev en Moskou - en zelfs de eerste face-to-face gesprekken tussen de Russische president Vladimir Poetin en de Amerikaanse president Donald Trump (als het zover is/komt).

Sinds hij de macht in Saoedi-Arabië heeft overgenomen, heeft prins Mohammed een agressieve houding aangenomen, zowel in eigen land als in het buitenland . Zijn publieke imago bereikte een dieptepunt met de moord in 2018 op Washington Post-columnist Jamal Khashoggi die in stukken het Saoedische consulaat in Istanbul verliet - een brute moord waarvan de Verenigde Staten en anderen geloven dat dit op bevel van de prins was.

De afgelopen twee jaar heeft prins Mohammed echter een détente bereikt met Iran, Zelensky ontvangen voor een Arabische Liga-top en is betrokken geweest bij onderhandelingen over de oorlogen in Soedan en de Gazastrook. Riyadh onderhield ook banden met Rusland via het OPEC+-oliekartel, terwijl westerse landen sancties tegen het kartel oplegden. Dat heeft de rol die het koninkrijk zichzelf al lang toedicht, bevestigd: leider zijn van de soennitische moslimwereld en een dominante macht in het Midden-Oosten.

Het organiseren van gesprekken tussen Rusland en de VS, en het mogelijk lokken van Trump naar het koninkrijk voor zijn eerste buitenlandse reis in deze termijn door middel van investeringen en andere mogelijke ontmoetingen, verhogen alleen maar het profiel van Saoedi-Arabië als neutraal gebied voor onderhandelingen met hoge inzetten. De autocratische regering van Saoedi-Arabië, meegaande media en afstand tot de oorlog maken het ook mogelijk dat gesprekken plaatsvinden in een streng gecontroleerd land met relatieve privacy.


Waarom vinden deze gesprekken plaats?

Amerikaanse en Oekraïense functionarissen ontmoeten elkaar nadat de ontmoeting in het Oval Office tussen Zelensky, Trump en de Amerikaanse vicepresident JD Vance ontaardde in een buitengewone discussie van 10 minuten voor de camera's van journalisten.

Trump vermaande Zelensky op een gegeven moment door boos te zeggen: "Je gokt met de Derde Wereldoorlog, en wat je doet is zeer respectloos tegenover het land." Zelensky verliet uiteindelijk het Witte Huis zonder een deal te ondertekenen die de VS toegang zou moeten verlenen tot de zeldzame aardmetalen van Oekraïne. Kiev hoopte dat die deal de voortdurende stroom van Amerikaanse militaire steun zou garanderen die Oekraïne dringend nodig heeft in de strijd tegen Rusland in de oorlog die begon na de grootschalige invasie van Moskou in februari 2022.


Maar waar in Saoedi-Arabië vinden deze gesprekken plaats?

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Saoedi-Arabië identificeerde vrijdag in een verklaring de locatie voor de gesprekken als Jeddah, een havenstad aan de Rode Zee. Het is niet duidelijk waarom het koninkrijk Jeddah koos in plaats van Riyadh, de hoofdstad van Saoedi-Arabië waar de eerste gesprekken tussen Rusland en de VS op 18 februari plaatsvonden. Jeddah heeft echter in het verleden andere diplomatieke bijeenkomsten gehad en is de thuisbasis van koninklijke paleizen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat het koninkrijk zou blijven streven naar “een duurzame vrede om de Oekraïense crisis te beëindigen.” "Het koninkrijk heeft deze inspanningen de afgelopen drie jaar voortgezet door veel bijeenkomsten over deze kwestie te organiseren", aldus het ministerie.


Wie zullen de gesprekken bijwonen?

Zelensky had in de planning om vandaag Saoedi-Arabië te bezoeken voorafgaand aan de gesprekken. Eerder stelde hij een reis naar het koninkrijk uit nadat hij naar de naburige Verenigde Arabische Emiraten was gereisd, die ook als mogelijke locatie voor vredesbesprekingen tussen Kiev en Moskou is beschouwd. Zelensky zal niet aanwezig zijn bij de gesprekken op hoog niveau tussen Oekraïense en Amerikaanse onderhandelaars, zei hij zaterdag, terwijl hij erop hamerde dat zijn land “volledig toegewijd” is aan vredesbesprekingen.

"We blijven werken aan de relevante stappen met onze partners die vrede willen, die dat net zo graag willen als wij," zei Zelenskyafgelopen  vrijdag. "Er zal hier in Europa veel werk zijn, met Amerika in Saoedi-Arabië - we bereiden een bijeenkomst voor om de vrede te versnellen en de fundamenten van de veiligheid te versterken."

Zelensky schreef online dat een team met zijn stafchef Andriy Yermak, minister van Buitenlandse Zaken Andriy Sybiha en minister van Defensie Rustem Umerov die met hem naar Saoedi-Arabië reizen, aan de gesprekken zullen deelnemen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio zal het Amerikaanse team voor de Oekraïense gesprekken leiden en een ontmoeting hebben met Prins Mohammed.

Sybiha sprak vrijdag ook met Rubio voorafgaand aan de gesprekken. Sybiha beschreef het als een "constructief gesprek". Een voorlezing van twee zinnen van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat Rubio "onderstreepte dat president Trump vastbesloten is om de oorlog zo snel mogelijk te beëindigen en benadrukte dat alle partijen stappen moeten ondernemen om een ​​duurzame vrede te bewerkstelligen."

Trump zelf klonk zondag tijdens een gesprek met journalisten in Air Force One optimistisch. "Ik denk dat je uiteindelijk - en misschien niet in de verre toekomst - behoorlijk goede resultaten uit Saoedi-Arabië zult halen deze week", zei Trump.


Wat betekent dit voor de oorlog en de rest van de wereld?

Trump blijft gefocust op het bereiken van een soort vredesakkoord om de oorlog te stoppen. Zijn aanpak van Oekraïne tot nu toe is veel meer gebaseerd op mooipraterij en druk uitoefenen - door hun toegang tot inlichtingen en wapens te beperken. Hoewel hij verzoenend was tegenover Poetin, dreigde Trump onlangs ook met nieuwe sancties tegen Rusland vanwege de aanhoudende aanvallen op Oekraïense steden.

Als Oekraïne en de VS een soort van overeenkomst bereiken die acceptabel is voor Trump, zou dat de druk van zijn regering op gesprekken kunnen versnellen. De Europese Unie is echter faliekant tegen het sluiten van vrede, enerzijds vanwege het feit dat hun tere zieljtes gekrenkt zijn omdat ze buiten de gesprekken zijn gehouden, anderszijds willen ze gewoon een Derde Wereldoorlog. De Europese Unie stemde vorige week in met het versterken van de verdediging van het continent (een twintig jaren plan) en het vrijmaken van maar liefst 800 miljarden euro's voor veiligheid - geld dat ze niet hebben.


De onderhandelingen

De VS en Oekraïne zullen hun eerste ontmoeting houden om te proberen een "vredeskader" uit te werken. Als er iets acceptabels en werkbaars wordt overeengekomen, dan heeft president Trump iets wat hij naar de Russen kan brengen. Als er niets wordt bereikt, of als het "vredeskader" onrealistisch is, dan blijft Trump met niets achter en zal hij moeite hebben om met de Russen verder te gaan over Oekraïne.

Bij elke onderhandeling is de openingspositie een startpunt voor een deal. Het is ongebruikelijk dat één partij een regeling kan dicteren. Wat we weten is dat de VS een deal over Oekraïne wil om de oorlog te beëindigen. Blijkbaar delen de Russen dat standpunt, hoewel ze ons inziens of een snelle deal willen of helemaal geen deal. De Russen zouden de oorlog in Oekraïne kunnen voortzetten en daarbij misbruik kunnen maken van de verzwakking van het Oekraïense leger, het gebrek aan voorraden die uit Europa kunnen komen en het risico dat het Amerikaanse arsenaal uitgeput en ontoereikend is.

Eén van de extra negatieve factoren is het gebruik van Amerikaanse frontliniewapens in Oekraïne. In de loop van de tijd hebben de Russen geleerd hoe ze sommige Amerikaanse wapens kunnen onderscheppen, zoals HIMARS en ATACMS. Zouden ze wat ze hebben geleerd delen met hun Chinese en Iraanse tegenhangers? Waarschijnlijk wel.

Er is ook nog het geval dat extreem gevoelige informatie over HIMARS en andere systemen aan de Chinezen is verkocht door een actieve sergeant van het leger (zelf van Chinese afkomst). We weten niet precies wat er in de gestolen informatie zat, maar het was blijkbaar behoorlijk uitgebreid, aangezien er een hele Top Secret harde schijf was gestolen. China is natuurlijk geïnteresseerd in HIMARS omdat de Amerikaanse mariniers HIMARS op het eiland Yonaguni positioneren, dicht bij Taiwan, met als doel een Chinese landingsmacht die Taiwan aanvalt te onderscheppen. Op dezelfde manier begint Taiwan HIMARS te verwerven, hoewel de leveringen enige tijd vertraagd waren (een blunder van aanzienlijke omvang gezien de evoluerende dreiging van een invasie vanuit China).

Dit betekent dat de VS te maken krijgt met een mogelijk in hun ogen potentieel agressief China dat Taiwan kan bedreigen, en mogelijk ook Japan, waar belangrijke bases van de Amerikaanse luchtmacht en marine zijn gevestigd. Het mag niet worden vergeten dat Okinawa, waar bases van de Amerikaanse mariniers en luchtmacht zijn gevestigd, Japans grondgebied is. Om zich op het China-probleem te concentreren (waar het de Amerikanen in feite al decennia over gaat) is Trump er bij gebaat de Oekraïne-crisis zo snel mogelijk te bezweren.

Zelensky vond het nodig (als gevolg van de stopzetting van de Amerikaanse wapenleveringen) om te doen alsof hij pleit voor een vredeskader, maar hij zal er ongetwijfeld op aandringen dat Rusland het grootste deel van zijn troepen uit Oekraïne terugtrekt. Bovendien wil hij veiligheidsgaranties van de Verenigde Staten. Hij noemt het een "veiligheidspartnerschap" met de Verenigde Staten. Het idee dat de Minerals Agreement een vervanging is voor een veiligheidsgarantie is, op zijn best, een zwak strohalmpje vanuit het standpunt van Oekraïne. Wat ze willen, zijn Amerikaanse troepen op de grond, iets wat president Trump tot nu toe heeft uitgesloten.

Zelensky promootte ook een ontmoeting met president Trump waaraan hijzelf, Keir Starmer uit het VK en Emanuel Macron uit Frankrijk zouden deelnemen. Op dit moment lijkt het erop dat Washington zo'n ontmoeting heeft geblokkeerd en de voorkeur geeft aan een bijeenkomst van de belangrijkste partijen in Riyad zonder dat president Trump erbij is. Dat ondermijnt het enige echte hefboomeffect dat Zelensky heeft, namelijk het inzetten van Europa en de NAVO tegen de VS. Wat hij echter over het hoofd ziet, is dat dit het perverse effect heeft dat de NAVO met een sloopkogel wordt vernietigd als de VS zich diep vervreemd voelt van zijn NAVO-bondgenoten. Er zijn al serieuze geruchten nu de regering-Trump probeert delen van Europa 'af te stoten' van hulp als die landen zich niet aan hun NAVO-verantwoordelijkheden houden.

In werkelijkheid is het enige echte voordeel dat Zelensky heeft, dat hij kan volhouden en zich kan blijven verzetten tegen grote concessies aan Rusland. Hoewel hij de Europeanen heel goed heeft bespeeld, heeft de Amerikaanse weerstand tegen steun aan Oekraïne en het terugdringen van verschillende voorstellen van het VK, Frankrijk en, in mindere mate, van Duitsland tot nu toe niets opgeleverd dat gunstig is voor de situatie van Oekraïne.

Het zou geweldig zijn als er een positieve uitkomst zou zijn in Riyadh. Washington moet alert zijn op het feit dat Zelensky akkoord gaat met één ding, maar vaak het tegenovergestelde doet. Dat gezegd hebbende, president Trump heeft een pakket nodig dat hij op tafel kan leggen met Rusland. Die onderhandelingen met Rusland lijken vast te zitten totdat de VS een deal met Zelensky kan sluiten.

Ondertussen blijft Rusland het Oekraïense leger onder druk zetten en wint het terrein. Het Oekraïense leger (samen met westerse huurlingen, door de mainstream media vaak 'soldaten' of 'strijders' genoemd) is omsingeld in de Koersk-regio. Als Rusland het Oekraïense leger dwingt zich over te geven, is het spel afgelopen. Dan is het het probleem van Rusland wat te doen met een vijandige bevolking en een verwoeste infrastructuur.





[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[10 maart 2025]

 

Afdrukken Doorsturen