Botsing van tegenstrijdige belangen

Nogmaals, zoals gezegd, leidt Trumps retoriek doorgaans af van of verhult het de werkelijke doelen van Trumps strategie, en probeert het vooral te vertroebelen wat onderhandelbare of zelfs wegwerpbare posities zijn, en te onderscheiden van de werkelijke winst - zijn winst.

Zo hebben we de afgelopen dagen de ontwikkelingen in het Midden-Oosten wat intensiever gevolgd, met name Trumps eisen voor een deal met Iran. Nadat hij zich tijdens Trump 1.0 eenzijdig had teruggetrokken uit het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA - het Iraans nucleair akkoord of kortweg Iran-akkoord) en zich had verbonden aan een schurkenstaat (Israël), zien we in Trump 2.0 dat de westerse - door de VS en het VK geleide - staten hun inzet verhogen door te eisen dat Iran in feite zijn soevereiniteit opgeeft.

Maar wat we lijken te zien is dat Trump de meeste van zijn eisen overboord gooit en instemt met de Iraanse eis dat alle onderhandelingen beperkt blijven tot kwesties rond het Iraanse nucleaire programma. Zoals commentatoren de afgelopen dagen hebben opgemerkt, lijkt dat een terugkeer naar het JCPOA – noem het JCPOA 2.0 of JCPOA-Trump, om het te onderscheiden van JCPOA-Obama. Noem het wat u wilt, maar er is genoeg achtergrondgeluid. Een belangrijk punt hier is dat een dergelijke deal waarschijnlijk – net als in het verleden – wordt bemiddeld door Rusland en China, die Iran steunen.

Naar verluidt zullen Rusland en China Iran aanmoedigen om opnieuw akkoord te gaan met de beperkingen van het JCPOA, met de toezegging dat Rusland en China, samen met de Verenigde Staten, de naleving ervan zullen garanderen. Iran van zijn kant zal aandringen op de opheffing van economische sancties en op een einde aan de Amerikaanse pogingen om de Iraanse regering te ondermijnen. De vraag blijft natuurlijk altijd of de Amerikaanse (of Britse) Deep State zich daar aan zal houden.

Het grootste obstakel voor het bereiken van een akkoord zal de eis van de Trump-regering zijn dat Iran alle steun aan Hamas, Hezbollah en de Houthi's beëindigt. Hoewel we denken dat Trumps onderhandelaars Iran onder druk zullen zetten om overhaast tot een akkoord te komen, zal de ontmoeting van deze week met de Russen en de Chinezen Iran het vertrouwen geven dat het de steun heeft van twee grootmachten en vastberaden zal zijn in het beschermen van zijn nationale veiligheidsbelangen.

Het oorspronkelijke JCPOA was een solide overeenkomst en voldeed aan Donald Trumps eis om een ​​einde te maken aan het vermeende Iraanse kernwapenprogramma. Maar Trump trok zich terug uit de overeenkomst en is nu weer terug bij af. De vraag is of Trump, die graag een diplomatieke overwinning wil behalen, in principe zal instemmen met JCPOA 2, of dat hij eisen zal stellen die Iran niet kan waarmaken en zichzelf de mogelijkheid geven om Iran aan te vallen, dat nu de duidelijke steun van Rusland en China geniet?

Belangrijke overwegingen hierbij zijn de steun aan Iran door Rusland en China en de riskante aard van elke militaire actie tegen Iran – met zowel economische als militaire gevolgen wereldwijd. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van de Trump-tarieven, schommelingen in de olieprijs, de goudaccumulatie door veel landen, BRICS, enzovoort.

Door een reeks cumulatieve handelstarieven heeft president Trump ervoor gezorgd dat Chinese importen in de VS nu onder tarieven van 125% vallen. 125%! China heeft beloofd ‘tot het einde te vechten’ in de economische oorlog met Amerika, en haar tarieven voor de VS verhoogd naar 84%. Verder heeft Peking zijn munt gedevalueerd en staatsobligaties afgestoten. Binnenkort stoppen alle bestellingen vanuit de VS voor Chinese producten.

De algehele toon van de in het staats-georiënteerde Xinhua verklaring doet niet vermoeden dat China inzet op een doodsstrijd. Houd die gedachte over valutadevaluatie en het dumpen van staatsobligaties even vast – daar komen we later op terug. Herhaaldelijk waren er analisten die het hebben over elke poging van Trump om Rusland los te weken van China – waarbij Rusland wel eens concessies kunnen eisen! Natuurlijk is het losweken van Rusland van China de kern van Trumps geopolitieke strategie. Maar in het licht van de opkomende tekenen van Amerikaans-Russische economische samenwerking is het voor ons een voldongen feit dat Rusland vrijwel zeker nooit een bondgenoot van de VS (i.c. het Westen) zal worden, gezien de ervaring die Poetin heeft opgedaan met de valse beloften die hem ten deel gevallen zijn. Ondertekende overenkomsten of niet.

Moskou was van nature een spil tussen Peking en Washington - tot de NAVO het zó op de spits dreef met Oekraïne dat Poetin geen andere keus had dan ingrijpen - met de vele, vele doden tot gevolg. Maar Trump heeft het idee dat als Rusland meer als spil zou optreden en minder als China's situationele partner tegen het Westen, dat op zichzelf al een grote overwinning zijn voor de VS en Europa. Iets wat Poetin uiteraard ook wel in de gaten heeft.

De realistischere stelling zou eerder deze moeten zijn: er zijn inherente breuklijnen in de relatie tussen Rusland en China, waarvan de belangrijkste de bezorgdheid van Moskou is om een ​​junior partner te spelen van een economisch machtiger China. De oorlog in Oekraïne heeft weliswaar de relatie tussen Rusland en China schever dan ooit gemaakt, waarbij de Chinese markt in 2023 maar liefst 36,5 procent van de Russische import en 30,5 procent van de Russische export voor zijn rekening nam, terwijl dat voor Rusland omgekeerd slechts zo'n vier procent van de Chinese buitenlandse handel was.

Het uitwerken van een kader voor Moskou om opnieuw toe te treden tot de westerse grondstoffenmarkten en financiële instellingen in afwachting van een onderhandelde regeling in Oekraïne, zal de groeiende economische invloed van China op Rusland ondermijnen. Het zou Moskou ook een belang geven bij stabiele, constructieve relaties met het Westen in plaats van een blijvende prikkel om met China samen te werken aan het creëren en versterken van alternatieven voor westerse economische en politieke platforms. Desalniettemin achten wij de kans groter dat Poetin de ingeslagen weg van BRICS blijft gaan.

Rusland weet dat het harde geopolitieke concessies nodig heeft, als veiligheidsgarantie tegen de dag dat het Westen Rusland opnieuw een mes in de rug steekt.

Dan nog even over de tarievenstrijd van Trump.

We hebben nu de eerste poging van het Witte Huis — specifiek van Steve Miran, de voorzitter van de Raad van Economische Adviseurs — om de tarieven te rechtvaardigen op basis van economische "theorie" , gezien en het is - gezien onze economische achtergrond - wel erg merkwaardige economische lectuur. De kern van Mirans betoog is dat de status van de dollar als wereldwijde reservemunt niet langer gezien moet worden als een buitensporig voorrecht (zoals de voormalige Franse president Valéry Giscard d'Estaing het ooit noemde), maar als een soort "last" waarvoor de rest van de wereld de VS moet compenseren. Miran legt uit dat het hebben van de dollar als reservevaluta "heeft geleid tot aanhoudende valutaverstoringen en, samen met de oneerlijke handelsbelemmeringen van andere landen, heeft bijgedragen aan onhoudbare handelstekorten" die "onze productiesector hebben gedecimeerd."

Het misbruik van het Dollar-regime heeft inderdaad geleid tot "oneerlijke handelsbarrières", als een verdedigingsmaatregel tegen de Amerikaanse export van haar inflatie – althans gedeeltelijk. Trumps eis van nultarieven kunnen we in die context dan ook wel begrijpen. Het is op de lange termijn schadelijk geweest voor zowel de rest van de wereld als voor Amerika als samenleving. Dit moet ook in verband worden gebracht met de opschepperij van Trump en Hegseth over het defensiebudget van 1 biljoen dollar.

Moeten we de conclusie trekken dat Trump de reservevalutastatus van de dollar wil opgeven? Fout. Tuurlijk niet, hij wil beide kanten op en ziet in dat deze financiële dominantie 'een prijs heeft' maar vindt tegelijkertijd dat 'andere landen' daarvoor moeten betalen.
Eigenlijk komt het er op neer dat de Amerikanen vinden dat de landen cheques moeten sturen naar het Amerikaanse ministerie van Financiën als eerbetoon voor het 'voorrecht' om de dollar te behouden als wereldwijde reservemunt, terwijl juist die reservestatus van de dollar de hoeksteen vormt van de Amerikaanse macht (en torenhoge schuldenberg).

De reden dat Giscard d'Estaing het een "exorbitant privilege" noemde, is dat het de VS in staat stelt om letterlijk hun manier van leven te laten subsidiëren door de rest van de wereld. Trump kan dan wel klagen over de handelstekorten, maar deze zijn juist de manifestatie van deze subsidiëring: landen kunnen normaal gesproken geen permanent handelstekort hebben, omdat ze anders op een dag met een betalingsbalanscrisis te maken zouden krijgen. Het is net als met een particulier: je kunt niet eindeloos meer van anderen kopen dan wat je zelf verdient. Op een gegeven moment zul je moeten betalen. Tenzij je de uitgever bent van de valuta die iedereen gebruikt, in welk geval de normale regels van de economische zwaartekracht worden opgeschort.

Terwijl andere landen uiteindelijk hun boekhouding in evenwicht moeten brengen, geeft de reservestatus van de dollar Amerika de unieke mogelijkheid om permanent meer te consumeren dan te produceren, waarbij de wereld dollars die niets kosten om te creëren gretig accepteert in ruil voor echte goederen en diensten. Dat is geen "last", maar een "exorbitant privilege". Dus ja, zeker, omdat Amerika effectief het grootste deel van wat het nodig heeft "gratis" van de rest van de wereld kan kopen (door dollars bij te drukken), creëert deze situatie niet bepaald een prikkel om het zware werk van het produceren van goederen in eigen land te doen. Maar dit framen als dat andere landen van Amerika profiteren in plaats van dat Amerika profiteert van zijn valutadominantie, is een verbazingwekkende omkering van de realiteit.

Amerikaanse analisten en politici slaan helemaal op hol. Zo spreekt een politicus over het opleggen van een 400%-tarief voor China, en we lazen een artikel dat vol staat met complete omkeringen van de werkelijkheid. Zo zou China nu de schuld hebben van de crash van 2008, omdat "hun bezit aan Amerikaanse hypotheekschulden de huizenbubbel heeft aangewakkerd en honderden miljarden dollars aan krediet in de woningsector heeft gepompt, zonder dat het uitmaakte of de investeringen wel zinvol waren."

Iedereen met ook maar een beetje kennis van de financiële crisis van 2008 zou sprakeloos zijn van zulke schaamteloze retoriek. Niet alleen is het algemeen bekend dat de crisis is veroorzaakt door falende Amerikaanse regelgeving en de roekeloze securitisatie van subprime-hypotheken door de grote banken van Wall Street, maar China heeft in dit geval de Amerikaanse markten letterlijk van een complete ineenstorting gered nadat de toenmalige minister van financiën Hank Paulson persoonlijk een beroep deed op Peking om tijdens het hoogtepunt van de crisis Amerikaanse staatsobligaties te blijven opkopen, wat ze ook deden. Om hen nu de schuld te geven van de crisis die ze juist hebben helpen verzachten, maar niet hebben veroorzaakt, is ronduit oneerlijk. Het is gaslighting op geopolitieke schaal.

Al met al is het duidelijk wat de VS hier probeert te bereiken: ze willen alles in hun eigen voordeel geregeld zien. Ze willen hun privileges behouden en willen dat de rest van de wereld betaalt voor de nadelen die daarmee gepaard gaan.

Dat betekent dat we ons echt op een kruispunt in de geschiedenis bevinden waar landen een enorm belangrijke keuze moeten maken: instemmen met dit krankzinnige systeem van dubbele 'belastingen' of zich ertegen verzetten. Er zijn maar weinig precedenten in de wereldgeschiedenis voor zo'n schaamteloos uitbuitend machtsspel, maar de geschiedenis is over twee dingen heel duidelijk: toegeven aan afpersing lokt er alleen maar meer van uit, en collectief verzet is de enige effectieve reactie.

Daarbij moeten we dan ook nog oppassen dat handelsoorlogen kunnen ontaarden in hete oorlogen.





[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[9 april 2025]

 

Afdrukken Doorsturen