Geheime deals, geredigeerde contracten, gebrek aan toezicht: het sms-schandaal rond Ursula von der Leyen staat niet op zichzelf en werpt een scherp licht op het EU-beleid.
De Europese Commissie heeft veiligheid en defensie tot topprioriteit
verklaard. Na haar hernieuwde installatie als führerin van de EU (dat
is iets anders dan dat zij democratisch gekozen is) kondigde Ursula
von der Leyen haar voornemen aan om een 'nieuw tijdperk van Europese
defensie en veiligheid' in te luiden. We zijn er tot op heden nog niet
achter gekomen hoe dat 'oude tijdperk' er uit zag.
Om Europa 'tegen Rusland en andere mogendheden' te kunnen verdedigen,
zijn volgens de Duitse CDU-politicus extra middelen nodig van in
totaal minstens 500 miljard euro over een periode van tien jaar [dat
is 50 miljard per jaar, dat is niet niks, maar het draagt niet veel
bij aan het verhogen van de militaire paraatheid of iets dergelijks;
het geeft de militaire lobbyisten alleen een signaal van wat er de
komende tien jaar kan worden weggesluisd].
Om deze extra investeringen mogelijk te maken, wil Brussel wapens als
duurzaam classificeren (!), onder andere zoals uiteengezet in
de 'Strategie voor de defensie-industrie op EU-niveau' (EDIS), dat in
maart werd gepubliceerd (zoals gebruikelijk zullen de meeste
mainstream media geen links naar dit materiaal verstrekken, laat staan
erover berichten wanneer er iets gebeurt.
Dit duurzame karakter zal niet alleen het imago van wapenfabrikanten
oppoetsen, maar fabrikanten van tanks, raketten of zelfs kernwapens
zouden zich in de toekomst kunnen verschuilen in 'duurzame'
aandelenpakketten en -fondsen zonder dat beleggers het doorhebben. Zo
werkt die oplichterij vandaag de dag: institutionele beleggers –
bijvoorbeeld pensioenfondsen, sociale verzekeringen, enz. – zijn
wettelijk verplicht om beleggingsproducten met bepaalde labels (milieuvriendelijk,
'groen', enz.) te kopen, wat tot nu toe het militair-industriële
complex om voor de hand liggende redenen uitsluit; dat gaat nu
veranderen. Een bijkomstigheid bij het gedwongen invoeren van een
nieuw pensioenstelsel in ons land - waar (nu nog) de bezitters van het
geld niets over te vertellen hebben.
De Duitse europarlementariër Fabio De Masi wilde van de Europese
Commissie weten hoe zij haar plannen rechtvaardigt – vooral gezien het
feit dat de productie van wapens en de inzet ervan door het leger
aanzienlijke hoeveelheden broeikasgassen uitstoten - om nog maar te
zwijgen van het gebruik ervan op het slagveld. Het leger wordt
overigens standaard buiten de nationale CO2-uitstootstatistieken
gehouden - maar dat zal u niet verbazen.
Het antwoord van Brussel is dat het kader voor duurzame financiering
is bedoeld om investeringen te stimuleren in activiteiten die
bijdragen aan de milieudoelstellingen van de EU, aldus een uitgebracht
rapport. 'Defensiebedrijven' zouden, 'net als bedrijven uit andere
sectoren, bijvoorbeeld investeringen in de vergroening van hun
gebouwen of in transportoplossingen kunnen rapporteren op basis van de
taxonomie'. Zouden we er veel naast zitten om te spreken van 'greenwashing'?
Om de transitie naar een 'groene economie' te bevorderen en de
veerkracht en kostenefficiëntie van de Europese defensiesector te
versterken, steunt de Europese Commissie 'de inspanningen van deze
sector om de duurzaamheid te verbeteren, de CO2-uitstoot te
verminderen en de circulariteit van het grondstoffengebruik te
vergroten' (als u niet van uw stoel bent gevallen van het lachen, denk
dan eens aan de recyclingaspecten van bijvoorbeeld tanks,
artilleriegranaten of munitie). Zo is er een speciale categorie 'energiebestendigheid
en ecologische transitie' gedefinieerd voor het Europees Defensiefonds.
In haar reactie aan De Masi bevestigt de Europese Commissie dat 'het
verbeteren van de toegang van de defensie-industrie tot financiering'
een 'prioriteit' is - wat betekent: meer fraude, minder toezicht, veel
minder handhaving van regelgeving en, natuurlijk, veel meer
overheidsgeld dat naar de handelaren des doods wordt gegooid. De
Europese Rekenkamer krijgt het er nog druk mee - maar zoals elk jaar
voert zij haar taken nutteloos uit (de resultaten verdwijnen in de
eurokliko's).
Dit generaliserende antwoord overtuigt de politicus niet. Het feit dat
bewapening ook als duurzaam wordt gecategoriseerd, toont aan 'dat het
militair-industriële complex Europa stevig in zijn greep heeft', zei
De Masi tegen de Berliner Zeitung. Dat is ook zo, maar het grotere
probleem hier is dat het aantoont hoe nep-onzin deze hele 'vergroening'
van de economie is. Von der Leyens Green New Deal is vooral een deal
voor lobbyisten die de smerigste business, oorlog, via taxonomie
willen 'vergroenen'.
Dat was volkomen te verwachten als u weet hoe Vo der Leyen het Duitse
ministerie van Defensie onder Merkel 'leidde': op dezelfde manier, wat
deels de belabberde staat van de Bundeswehr qua gevechtsgereedheid en
de buitensporig hoge mate van corruptie verklaart. "Dit laat de
waanzin zien: niets is zo schadelijk voor het klimaat als oorlog en
vernietiging, maar het belangrijkste is dat een tank brandstof
bespaart of de raketten op een klimaatefficiëntere manier worden
geproduceerd," aldus De Masi.
Wat explosief is aan de plannen van de Europese Commissie om wapens
als duurzaam te categoriseren, is dat ze het resultaat zijn van een
grote lobbycampagne door de wapenindustrie in de afgelopen twee jaar,
zoals onderzoek van de ngo Lobbycontrol en de krant TAZ in oktober
aantoonde. "Europeanen hebben lang aangenomen dat excessief lobbyen
alleen een Amerikaans probleem was, maar de afgelopen 15 jaar is
Brussel na Washington, D.C., de tweede hoofdstad van de zwarte kunsten
ter wereld geworden, met Berlijn niet ver daarachter." Dat schreef The
Economist in 2021. De industrie beweert dat investeringen in wapens en
defensie vrede veiligstellen en zo duurzaamheid mogelijk maken. Ziet u
hoe dit werkt? Als je duurzame vrede wilt, bereid je dan voor op
oorlog - het is een kreet die vooral door gepensioneerde
leunstoelgeneraals en politici en talkshows wordt geuit. Origineel is
die uitspraak niet: volgens TAZ en Lobbycontrol is dit argument terug
te vinden in ten minste twee van de belangrijkste strategiedocumenten
van de Europese Commissie, waaronder het eerder genoemde EDIS. De
formulering komt letterlijk overeen met passages uit verklaringen van
een wapenlobbyorganisatie.
Sterker nog, het EDIS-strategiedocument stelt herhaaldelijk dat 'de
Europese defensie-industrie een beslissende bijdrage levert aan
veerkracht, veiligheid en sociale duurzaamheid', maar er is natuurlijk
geen bewijs voor wat sommige beleidsdocumenten beweren. Tegen deze
achtergrond 'is het EU-kader voor duurzame financiering volledig in
lijn met de inspanningen van de Unie om de Europese defensie-industrie
voldoende toegang tot financiering en investeringen te bieden'. Dit
soort cirkelredenering is de reden waarom alles wat gebaseerd is op,
of voortvloeit uit, cirkelredenering – of dialectiek – niet werkt: men
veronderstelt een wenselijke uitkomst in de toekomst ('duurzaamheid')
en begint dingen te veranderen om die uitkomst te bereiken – inderdaad,
net als de slang die zichzelf in de staart bijt.
Het feit dat bepaalde activiteiten van de defensie-industrie nog niet
zijn opgenomen in de EU-milieutaxonomie, heeft geen invloed op de 'milieuprestaties'
van de defensie-industrie en 'zou daarom geen invloed moeten hebben op
de toegang tot financiering', aldus het EDIS-document. De
defensiesector streeft al naar milieuduurzaamheid – deze inspanningen
moeten zichtbaar worden gemaakt om bij te dragen aan de 'algemene
maatschappelijke acceptatie' van wapens. Het EDIS-document pleit voor
'het creëren van een cultuur van defensieparaatheid in Europa'. Het
kan worden gezien als een soort keerpunt op EU-niveau.
Het EDIS-document is trouwens
hier te vinden (in het Engels
uiteraard - de vertaler van dienst was kennelijk op vakantie) en we gaan nu kijken naar de meest huiveringwekkende en domme bepalingen.
In het EDIS wordt een visie uiteengezet voor een Europees
defensie-industriebeleid tot 2035. Ook worden er acties aangekondigd
om de EDTIB [Europese technologische en industriële basis voor
defensie] te versterken door middel van 'meer samenwerkende en
Europese investeringen van de lidstaten'. Daarnaast wordt het vermogen
van de Europese defensie-industrie om snel te reageren en zich aan te
passen aan elke situatie versterkt. Daarnaast wordt een cultuur van
defensieparaatheid in alle EU-beleidslijnen geïntegreerd en worden de
krachten gebundeld met de mondiale, gelijkgestemde en strategische
partners van de EU .
Er wordt melding gemaakt van de formele vastlegging van de
NAVO-doelstelling om 2% van het BBP aan wapens uit te geven, die in
2014 plaatsvond tijdens de NAVO-top in Wales.
Dit is een vorm van eerbetoon aan het Evil Empire, aangezien het
grootste deel van dit geld zal worden uitgegeven aan Amerikaanse
bedrijven, zoals Lockheed Martin, Boeing, McDonnell Douglas, etc.
Omdat EU-landen op dit moment nog flink tekortschieten in het behalen
van de 2%-uitgavendoelstelling - laat staan de 5% die Trump eist -
hebben we het over een jaarlijkse toename van honderden miljarden
gedurende de komende tien jaar. Daarmee komen de defensie-uitgaven in
de EU dicht bij de officiële Amerikaanse uitgaven voor hun ministerie
van Defensie.
Wat betreft industriële tekorten is de EDTIB gefragmenteerd, zowel aan
de vraag- als aan de aanbodzijde. Volgens de analyse van de
investeringskloof zijn de nationale overheden de belangrijkste bron
van vraag naar binnenlandse defensie-industrieën. Zij stellen ook de
exportregelgeving vast en houden toezicht op het gehele inkoopproces
voor defensiematerieel. Dit heeft ertoe geleid dat nationale
defensiebedrijven die in kleine markten opereren, producten produceren
in hoeveelheden die volstrekt ontoereikend zijn voor de huidige
geopolitieke context. Europa leeft nog steeds in de waan dat het wat
voorstelt, ook op defensie-gebied.
Dit is letterlijk de paragraaf over geld: het komt er op
ondubbelzinnige wijze op neer dat de Europese Commissie de
samenvoeging van de vele kleine defensie-industriële bases van de
verschillende leden van het blok tot een gigantisch, EU-breed kartel
of trust (monopolie) wil omvormen. De macht berust dan uiteraard *o,
de horror!* in Brussel.
Het spreekt voor zich dat dit kartel zo machtig zal worden dat het de
politiek gaat domineren (als dat al niet het geval is). Het kartel zal
echter met belastinggeld worden gevoed op manieren en met middelen die
tot nu toe ongekend zijn. Bovendien zal de EU nationale regelgeving
terzijde schuiven om de oprichting van een enorme wapenindustrie te
faciliteren.
Gebrek aan samenwerking belemmert ook het vermogen van de EU om te
handelen: in zijn CARD-rapport van 2020 concludeert het EDA dat
fragmentatie de capaciteit van lidstaten om gezamenlijke operaties uit
te voeren belemmert, wat een duidelijk resultaat is van het
Strategisch Kompas en het gemeenschappelijk veiligheids- en
defensiebeleid (GVDB).
Stel u eens voor dat de clowns leiders van Europa in
staat zijn om actie te ondernemen dankzij de kartelvorming in de
defensie-industrie en de uniforme leiderschapsstructuren in het hele
blok. Dit zal niet goed aflopen.
Het is van essentieel belang dat de EU de substantiële verhoging van
de financiering optimaal benut om de industriële defensie gereedheid
te bereiken.
Om de coherentie van het EU-optreden in de defensie-industrie te
waarborgen, stelt het EDIS een Raad voor de paraatheid van de
defensie-industrie voor, met vertegenwoordigers van de lidstaten, de
Hoge Vertegenwoordiger van de EU en de Europese Commissie. Deze raad
zou de gezamenlijke programmerings- en aanbestedingsfunctie van de
EU-defensie moeten uitvoeren, zoals vereist in de analyse van het
investeringstekort in defensie. De voorgestelde EDIP-verordening zou
de raad formeel oprichten, die ook zou assisteren bij de uitvoering
van het EDIP.
Op dit punt is het duidelijk wat er gebeurt: er wordt een nieuw
institutioneel kader ('bestuur') opgezet, dat het probleem ('investeringskloof')
benoemt, 'regulering' voorstelt en 'helpt bij de implementatie ervan'.
Als u dacht dat de EU tot nu toe ondemocratisch was, wacht dan even:
in de EU is er geen scheiding der machten en die EDIP-rommel staat
klaar om de situatie via bureaucratische stroomlijning te formaliseren
door een nieuw directoraat ('bestuur') op te richten dat 'regelgeving'
zal uitvaardigen op basis van eigen 'analyses' en zal 'helpen' bij de
'implementatie' daarvan. Met andere woorden: er ontstaat een militaire
dictatuur. Het Vierde Rijk zal dan bijna voltooid zijn.
De Europese Commissie hoeft aan niemand verantwoording af te leggen,
behalve aan de staatshoofden van de lidstaten (de zogenaamde Raad van
de EU). Vervolgens zal het nieuwe 'Bestuur' alles zonder parlementair
toezicht besturen en er zal ook hier geen verantwoording meer worden
afgelegd: het gaat erom de industrie in de EU zó in te richten dat
deze qua tijd en omvang aan de eisen van de lidstaten kan voldoen.
Volgens de 'Board' zal zij alles doen om de eisen van de lidstaten
mogelijk te maken.
Natuurlijk zal dit binnen de kortste keren van een enorm slecht idee
naar een veel, veel erger idee gaan. Sterker nog, dat hellend vlak
ligt al een tijdje achter ons: tijdens een evenement in januari 2024
presenteerde toenmalig EU-commissaris voor de Interne Markt Thierry
Breton een met schulden gefinancierd fonds van € 100 miljard om de
gezamenlijke inkoop van defensiegoederen te stimuleren.
Welke schulden, vraagt u zich misschien af, maar we vrezen dat u het
antwoord al weet: EU-obligaties en -rekeningen die gedekt worden
door.... niets.
Tijdens de bijeenkomst van de Europese Raad in juni 2024 bespraken de
EU-leiders opties voor het mobiliseren van financiering voor de
Europese defensie. Zij nodigden de Europese Commissie en de hoge
vertegenwoordiger uit om 'uitgewerkte opties te presenteren, die door
de Raad zullen worden besproken, voor publieke en private financiering
om de technologische en industriële basis van de defensie te
versterken en kritieke capaciteitstekorten aan te pakken'.
Bretons oproep voor de €100 miljard werd gesteund door de Franse
president Emmanuel Macron, die pleitte voor een fonds dat het
gezamenlijke pandemieherstelfonds van de EU zou kopiëren, maar dan met
een fonds voor defensie-uitgaven. Soortgelijke oproepen zijn gedaan
door de mislukte toenmalige Estische premier (en nu aangewezen hoogste
'diplomaat', de Russofobische) Kaja Kallas en de voorzitter van de
Europese Raad Charles Michel. Bovendien lijken Tsjechië, Luxemburg en
Finland volgens nieuwsberichten open te staan voor het idee om
nieuwe euro-obligaties te bespreken, zolang het opgehaalde geld
uitsluitend voor defensie wordt gebruikt. CSIS-experts hebben een
dergelijke aanpak al eerder gesuggereerd: 'Naar het model van het Next
Generation EU-herstelplan van € 750 miljard zou de Europese Commissie
geld kunnen lenen op de kapitaalmarkten om gezamenlijke investeringen
te ondersteunen of gezamenlijke aanbestedingen namens de lidstaten na
te streven.'
Heeft u het door?
Volgens artikel 41(2) van het Verdrag betreffende de Europese Unie
mogen geen uitgaven die militaire- of defensieoperaties impliceren,
uit de EU-begroting worden gefinancierd. Volgens artikel 173 van het
Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie is de EU echter
verantwoordelijk voor het versterken van het concurrentievermogen van
de Europese industrie, waaronder de Europese defensie-industrie. De
defensie-industrie van de EU kan dus worden ondersteund door de
EU-begroting.
Het is belangrijk dat u twee dingen weet over deze onzin hier: voor de
Europese Unie zijn er twee soorten EU-wetgeving™: primair versus
secundair recht. Elke actie van de EU is gebaseerd op de verdragen.
Deze bindende overeenkomsten tussen EU-lidstaten beschrijven de
doelstellingen van de EU, de regels voor EU-instellingen, hoe
beslissingen worden genomen en de relatie tussen de EU en haar leden.
Verdragen vormen het uitgangspunt van het EU-recht en worden in de EU
ook wel primair recht genoemd.
Het geheel van wetten dat voortkomt uit de beginselen en
doelstellingen van de verdragen, staat bekend als secundair recht. Het
omvat verordeningen, richtlijnen, besluiten, aanbevelingen en adviezen.
Nu we deze definities gehad hebben, kunnen we duidelijk zien wat de
Europese Commissie hier beweert:
'Artikel 41(2) van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)
luidt:
De operationele uitgaven die voortvloeien uit de uitvoering van dit
hoofdstuk komen eveneens ten laste van de begroting van de Unie, met
uitzondering van de uitgaven die voortvloeien uit operaties die
gevolgen hebben op militair of defensiegebied en de gevallen waarin de
Raad met eenparigheid van stemmen anders besluit.
In gevallen waarin de uitgaven niet ten laste komen van de begroting
van de Unie, komen deze ten laste van de lidstaten volgens de bruto
nationaal product-verdeelsleutel, tenzij de Raad met eenparigheid van
stemmen anders besluit. Wat betreft uitgaven die voortvloeien uit
operaties met militaire of defensie-implicaties, zijn lidstaten
waarvan de vertegenwoordigers in de Raad een formele verklaring hebben
afgelegd overeenkomstig artikel 31, lid 1, tweede alinea, niet
verplicht bij te dragen aan de financiering ervan'.
Het is glashelder dat als een lidstaat zegt 'ehm, nee', die lidstaat
niet verplicht kan worden om dat te doen. En dit is de verraderlijke
oplossing die de Europese Commissie voorstelt, conform artikel 173 van
het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU):
'1. De [Europese] Unie en de lidstaten dragen er zorg voor dat de
omstandigheden nodig voor het concurrentievermogen van de industrie
van de Unie aanwezig zijn.
Daartoe zullen zij, overeenkomstig een systeem van open en
concurrerende markten, optreden om:
- het versnellen van de aanpassing van de industrie aan structurele
veranderingen,
- het bevorderen van een gunstig klimaat voor het initiatief en de
ontwikkeling van ondernemingen in de hele Unie, met name van kleine en
middelgrote ondernemingen,
-nhet bevorderen van een gunstig klimaat voor samenwerking tussen
ondernemingen,
- het bevorderen van een betere benutting van het industriële
potentieel van het beleid inzake innovatie, onderzoek en
technologische ontwikkeling.
2. De lidstaten plegen onderling overleg, in verbinding met de
Commissie, en coördineren waar nodig hun optreden. De Commissie kan
alle nuttige initiatieven nemen om deze coördinatie te bevorderen ,
met name initiatieven gericht op het opstellen van richtsnoeren en
indicatoren, het organiseren van de uitwisseling van beste praktijken
en het voorbereiden van de nodige elementen voor periodieke monitoring
en evaluatie. Het Europees Parlement wordt volledig op de hoogte
gehouden [d.w.z. de Commissie van de EU moet rapporteren over haar
activiteiten, maar het Parlement heeft daar geen inspraak in].
3. De Unie draagt bij tot de verwezenlijking van de in lid 1
genoemde doelstellingen door middel van haar beleid en optreden uit
hoofde van andere bepalingen van de Verdragen. Het Europees Parlement
en de Raad kunnen, volgens de gewone wetgevingsprocedure en na
raadpleging van het Economisch en Sociaal Comité, specifieke
maatregelen vaststellen ter ondersteuning van de activiteiten die in
de lidstaten worden ondernomen om de in lid 1 genoemde doelstellingen
te verwezenlijken, met uitsluiting van enige harmonisatie van de
wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten.'
Deze titel biedt de Unie geen grondslag voor de invoering van
maatregelen die tot concurrentievervalsing kunnen leiden of die
belastingbepalingen of bepalingen betreffende de rechten en belangen
van werknemers bevatten. Eigenlijk is Art. 173 zoiets als de Commerce
Clause in de Amerikaanse context. Uiteraard zijn deze twee artikelen
van het 'primaire recht™' feitelijk met elkaar in tegenspraak ten
opzichte van de doelstellingen die de Europese Commissie in het EDIS-document
uiteenzet met betrekking tot het militair-industriële beleid.
Zo vertelt de Europese Commissie iedereen hoe ze zowel haar eigen 'primaire
recht™' als de bepalingen over non-interferentie in, nou ja, handel,
zullen ondermijnen:
- Artikel 41(2) van het VEU zal (mis)bruikt worden om de financiering
door belastingbetalers van de militair-industriële plannen van de
Commissie te omzeilen – door terug te vallen op schuldfinanciering van
dit hele plan. Met andere woorden: er zullen geen belastingen voor
worden geoormerkt (wat ronduit illegaal zou zijn), dus de Europese
Commissie zal het geld simpelweg inzamelen via hun wetsvoorstellen en
obligaties. 'We hebben geen enkele bepaling van het primaire recht
overtreden, we hebben alleen iets gedaan dat in geen enkel Verdrag
wordt genoemd (behalve bijvoorbeeld het Verdrag van Maastricht, dat
het aangaan van gedeelde of gepoolde schulden expliciet verbiedt, maar
dat is dan weer een formaliteit die de rechtbanken over een paar jaar
moeten oplossen).
- Artikel 173 van het VWEU zal tegelijkertijd worden gebruikt om twee
punten te bepleiten: aangezien dit hele avontuur met schulden zal
worden gefinancierd, in plaats van met belastingen, kan en zal
letterlijk alles wat de Europese Commissie doet om een militair-industrieel
kartel in de hele Unie te vormen, worden gedaan via deze functionele
equivalentie van de Commerce Clause, die het Amerikaanse Congres de
bevoegdheid geeft 'om de handel met buitenlandse landen, tussen de
verschillende staten en met de indianenstammen te reguleren' (volgens
Wikipedia). Merk op dat artikel 173 van het VWEU op dezelfde manier (mis)bruikt
zal worden, met als belangrijk verschil met de
constitutioneel-republikeinse bepalingen in de VS dat de Europese
Commissie, via de nog op te richten 'Defence Industrial Readiness
Board', deze bevoegdheden zal hebben.
Deze stap van de Europese Commissie zal, in combinatie met de op
schulden gebaseerde financiering (ook illegaal volgens de EU-wetgeving),
de EU veranderen in een fiscaal-financieel-militair regime dat
vergelijkbaar is met eerdere versies, met name de Anglo-Britse 'fiscaal-militaire
staat' die John Brewer besprak in zijn baanbrekende boek The Sinews
of Power (Unwin Hyman, 1989) en de Amerikaanse bewerking daarvan
die Max Edling gedetailleerd beschrijft in zijn boek A Hercules in
the Cradle (University of Chicago Press, 2014).
We zien momenteel precies hetzelfde patroon in het EU-brede
bewapeningsprogramma als we hebben waargenomen tijdens de coronacrisis.
Iedereen die denkt dat de Pfizer-affaire enkele jaren geleden een
eenmalige uitzondering was in een historische noodtoestand, willen we
even uit de droom helpen. Ook toen al bleek dat de hele EU gebaseerd
is op bovengenoemde en bijbehorende oplichtingspraktijken.
Geheime deals, geredigeerde contracten, gebrek aan toezicht: het
sms-schandaal rond Ursula von der Leyen - waarover we destijds
uitvoerig berichtten - stond niet op zichzelf en wierp juist toen een
scherp licht op het EU-(wan)beleid. We zullen hier nog even op
doorgaan.
Het duurde drie jaar voordat een EU-hof besefte wat voor de hand lag:
de sms-berichten die Ursula von der Leyen met Pfizer-topman Albert
Bourla uitwisselde over de grootste vaccindeal in de geschiedenis van
de EU, zijn relevant en het publiek heeft het recht om ze te zien.
Sinds de coronacrisis krijgt de führerin van de Europese Commissie te
maken met beschuldigingen dat ze te veel en te duur vaccins heeft
gekocht bij het Amerikaanse bedrijf Pfizer en sms-berichten heeft
verborgen. Als führerin van de Europese Commissie onderhandelde zij
persoonlijk over de EU-vaccindeal van € 20 miljard tussen Pfizer en
BioNTech via niet openbaar gemaakte sms-berichten met CEO Albert
Bourla – een schending van de EU-transparantieprotocollen. Daarbij
speelde haar echtgenoot ook een zeer dubieuze (voor hem lucratieve)
deal. De vroegere commissaris voor de Interne Markt Thierry Breton gaf
later toe dat de "buitensporig strenge" voorwaarden van het contract
de EU met overschotten aan doses achterlieten, waardoor € 4 miljard
aan belastinggeld werd verspild.
Dat argument gaat alleen op als je in wezen hetzelfde gedrag met
betrekking tot Von der Leyens vorige functie als Duits minister van
Defensie buiten beschouwing laat: ze was in de race om Merkel op te
volgen, maar omdat ze zowel te incompetent (betekent geen
diskwalificatie) als te openlijk corrupt (slechte uitstraling) was
voor Duitsland (laat dat even bezinken!), werd ze (net als heel veel
uitgerangeerde politici) 'uitbesteed' aan Brussel. Von der Leyen
benadrukte altijd dat de sms-berichten geen officiële documenten waren
en dat ze niet over contracten gingen (dus geen probleem, vindt ze).
De Europese Commissie had ook verklaard dat de sms-berichten van Von
der Leyen inmiddels waren 'verwijderd' – een proces dat minstens één
onderzoek in elke regering - behalve in ons land, hoi Mark! - zou
veroorzaken. In Brussel (en bij de NAVO) is dit echter geen issue.
Over haar wanbeleid bij het Duitse ministerie van Defensie (2013-2019)
nog even het volgende: Von der Leyens ambtstermijn als Duits minister
van Defensie werd geplaagd door systematische disfunctie. Een
parlementaire audit uit 2018 wees uit dat slechts 29% van de militaire
uitrusting volledig operationeel was, met tekorten waardoor troepen
tijdens de training houten geweerreplica's moesten gebruiken. De
voormalige inspecteur-generaal van de Bundeswehr, Volker Wieker,
bekritiseerde haar inkoopstrategie publiekelijk als "ongecoördineerd
en financieel onverantwoordelijk" en verwees naar een budgetverlies
van € 25 miljard door vertraagde of geannuleerde contracten. Haar
ontslag in 2019 volgde op een vriendjespolitiekschandaal rond
onregelmatige consultantbetalingen aan externe bedrijven.
Wie weet wat de Europese Commissie nu gaat verzinnen om de
sms-berichten niet te hoeven overhandigen. Als ze eindelijk openbaar
worden gemaakt, is de broodnodige opheldering eindelijk mogelijk. In
de zogenaamde 'Pfizergate' zal dan onder andere moeten worden
verduidelijkt of Von der Leyen op eigen gezag heeft gehandeld en of er
te veel en te duur vaccins zijn besteld (we nemen aan dat dat laatste
punt irrelevant is: aangezien de bestelling gebaseerd was op fraude
met het betreffende product, was dat ook zo). Uiteindelijk blijkt dit
alleen uit de vaccincontracten. Die zijn inmiddels allemaal openbaar
gemaakt, betoogt de Europese Commissie - tegen hun wil. Maar ten
eerste hebben de media en het Europees nepparlement hier veel druk op
moeten uitoefenen. En ten tweede zijn de cruciale passages zwart
gekalkt.
De decennialange weigering van de Europese Commissie om transparantie
te creëren is zeer onthullend (dat is hun modus operandi, en
niemand kan er iets aan doen). Iedereen die onderhandelt over meer dan
1,8 miljard vaccindoses met een veronderstelde prijs per eenheid van
20 euro of meer, doet dat niet in het geheim, maar namens zo'n 450
miljoen EU-burgers. Het stinkt naar misbruik van uitvoerende
bevoegdheden, zo niet regelrecht verraad: helaas mist het EU-rech het
juridische concept 'verraad'. Het gaat om het geld van de burgers van
de EU (meer dan 35 miljard euro) en hun gezondheid - wat ze in Brussel
eigenlijk worst zal zijn.
Von der Leyen zelf heeft hier
nog steeds niet over terechtgestaan
- het woord 'nog' is hier cruciaal, en we hopen tegen beter weten in
dat zij terecht zal staan – maar aangezien de Europese Commissie werkt
onder leiding van de zogenaamde EU-Raad (de incapabele verzameling
regeringsleiders), schiet zelfs het voor de rechter brengen van Von
der Leyen veel te kort]. Tot nu toe zijn alle beschuldigingen op de
voormalige minister van Defensie afgeketst. Overigens ging de
zogenaamde 'consultancyaffaire' (oorspronkelijk Berateraffäre)
uit haar tijd in Berlijn ook gepaard met het missen (lees: wissen) van
sms-berichten.
En nu willen ze bij de Europese Commissie het voortouw nemen bij het
gezamenlijk aankopen van munitie, oprichten van nieuwe
defensiefabrieken.... en directe contracten met de industrie staan
op de planning. Ook hier is er een gebrek aan inzicht, controle en
publiek debat – en de implicaties gaan veel verder dan één wapendeal
omdat het verband houdt met de eerdere staatsgreep van de Europese
Commissie, d.w.z. dat ze zichzelf 'soeverein' heeft verklaard.
Het blijft onduidelijk hoe door de nieuwe 'Defence Industrial
Readiness Board' de prioriteiten worden gesteld en op welke wijze de
bedragen worden toegewezen. Tegelijkertijd worden regels zoals de
schuldenrem, die decennialang als onaantastbaar werden beschouwd als
het ging om investeringen in de sociale en gezondheidssector,
overboord gegooid. Zoals we hieerboven schreven heeft de Europese
Commissie de wapenaankopen 'duurzaam' verklaard om dit te bereiken;
oh, laten we niet vergeten dat dit natuurlijk zelfs volgens het
EU-recht illegaal is.
Als bij de vaccinonderhandelingen al de indruk ontstaat dat Von der
Leyen door geheime afspraken een quasi-monopolie voor Pfizer heeft
gecreëerd, dan rijst met grote urgentie de vraag of een dergelijke
aanpak in de toekomst ook in de defensie-industrie zal worden herhaald.
Het schandaal rond de vaccincontracten is daarom niet alleen een
hoofdstuk uit het pandemiebeleid van het verleden, maar ook een
waarschuwingssignaal voor de toekomst van de Europese Unie. Iedereen
die legitimiteit claimt, moet transparantie creëren. Als je vertrouwen
wilt, moet je verantwoording afleggen. En als je leiding wilt geven in
een democratie, moet je bereid zijn om onder het vergrootglas te
worden geplaatst – vooral wanneer er miljarden op het spel staan. Er
wordt niet gesproken over de miljoenen levens die op het spel staan als
het gaat om waar de wapens voor dienen: oorlog tegen Rusland.
De Europese Unie heeft daarom bindende en verifieerbare
transparantieprocedures nodig voor grote contracten – en die heeft ze
nu nodig, dat wil zeggen: de EU mist beide. Anders blijft er van de
veelgeroemde Europese solidariteit alleen nog een praatje over tussen
de president en de farmaceutische baas, waar niemand iets van kan
lezen 9aangezien wapens veel duurder zijn dan medicijnen (sorry, niet
sorry, Big Pharma). Stel u de grootschalige corruptie eens voor....
Dat de rechtszaak over de publicatie van de sms-berichten drie jaar
geleden werd aangespannen door een buitenlandse krant als de New York
Times (lol, want er is geen spoor van ironie), zegt ook veel over de
toestand van het mainstream medialandschap in de Europese Unie. Ook
hier is een herbezinning nodig: de pers moet weer kritischer en
onafhankelijker berichten.
Tot slot.
Hoewel het herbewapeningsplan van Von der Leyen bedoeld was als
reactie op de Russische strijd tegen Oekraïne, doet het gebrek aan
toezichtsmechanismen denken aan eerdere aanbestedingsschandalen. Een
rapport van de Europese Rekenkamer uit 2024 signaleerde "aanhoudende
zwakheden" in de EU-defensie-uitgaven en merkte op dat 40% van de € 12
miljard die in 2022 aan het Europees Defensiefonds werd besteed, nog
steeds niet is verantwoord vanwege lakse rapportageregels. Vermoedens
van vriendjespolitiek blijven bestaan: Rheinmetall, een Duitse
wapenfabrikant, zag de aandelenkoers met 210% stijgen na de
aankondiging van EDIS.
Conclusie: Verantwoording versus centralisatie. Von der Leyens
carrière onderstreept een terugkerende spanning tussen
gecentraliseerde besluitvorming en democratische verantwoording. Van
houten geweren tot vaccinatie-ondoorzichtigheid - en dan hebben we het
nog niet eens over de terugslagen van sancties die burgers en
bedrijven in de EU honderden miljarden euro's hebben gekost, haar
nalatenschap hangt af van de vraag of de crises in de EU te wijten
zijn aan externe schokken of aan zelf veroorzaakte institutionele
overmacht. Naarmate EDIS vordert, suggereert de weigering van de
Europese Commissie om robuuste anti-corruptiewaarborgen te
implementeren – ondanks de eisen van het neppParlement – een
verontrustend patroon: urgentie boven integriteit stellen, waarbij
burgers de kosten dragen.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[21 mei 2025]
Afdrukken
Doorsturen