Achter gesloten deuren

[Onderstaand artikel maakt deel uit van onze rubriek "Achter gesloten deuren" die met grote regelmaat verschijnt in onze nieuwsbrief. Deze artikelenreeks gaat over de handel en wandel van politici in de gesloten inrichting in het Berlaymont-gebouw in Brussel - en de gevolgen die dat heeft voor de burgers van de EU.]

De boodschap die Ursula von der Leyen onlangs in Berlijn uitdroeg was anders dan die in München, omdat deze vooral verband hield met de Duitse binnenlandse politiek. Duitsland kampt met ernstige economische problemen en Alternative für Deutschland (AfD), een extreemrechtse partij, is volgens peilingen de op één na grootste van het land geworden. Ursula heeft er daarom voor gekozen zich te concentreren op kwesties als concurrentievermogen en democratie. Timmermans' Green Deal wordt ervan beschuldigd niet genoeg om bedrijven te geven. Zelfs Von der Leyen's partij, het CDU, heeft zich uitgesproken tegen een aantal van de milieuregels die door hun Europese Commissie worden gepromoot en die het risico inhouden dat de groei verder wordt afgeremd. "We moeten klimaatdoelstellingen combineren met economie", zei Von der Leyen: "We moeten de kansen benutten die kunstmatige intelligentie biedt en deze tegelijkertijd combineren met de principes van de sociale markteconomie. We moeten vooruitgang boeken in de digitalisering en de bureaucratie terugdringen."
De nadruk op klimaat- en milieubeleid, die gepaard ging met haar benoeming in 2019 en haar eerste vier jaar als führerin van de Europese Commissie, is voltooid verleden tijd.

Het meest interessante deel van haar toespraak was echter datgene dat gewijd was aan de democratie en de waarden, waarvan “het succes van Europa afhangt”, aldus Von der Leyen. "We moeten ze blijven verdedigen tegen interne en externe verdeeldheid. We moeten ons centrum versterken", legde zij uit. Het woord ‘centrum’ is een aanduiding van de meerderheid die Von der Leyen in de volgende zittingsperiode wil opbouwen. Maar in tegenstelling tot de meerderheid van de wetgevende macht die ten einde loopt, lijkt het begrip ‘centrum’ veel breder. In antwoord op vragen van journalisten verrichtte zij een ongewone daad. Ze somde degenen op die zich aan de andere kant van de rode lijn van de democratie bevinden, de leiders met wie ze niet wil samenwerken, maar met wie ze wel wil vechten. “Poetin en zijn vrienden, of het nu AfD, Marine Le Pen, (Geert) Wilders of andere extreme krachten zijn die zich verzetten tegen de democratie in Europa”, zei Von der Leyen. Omdat “ze Europa willen vernietigen”. En dat beschuldigt anderen van populisme.....

Op het eerste gezicht niets nieuws. Waar Von der Leyen het over heeft is het cordon sanitaire tegen extreemrechts, verenigd in de groep Identiteit en Democratie binnen het Europees nepparlement. Behalve dat binnen dat nepparlement het cordon sanitaire traditioneel ook gold voor de partijen van soevereinistisch rechts, verenigd in de groep van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR).
Welke partijen maken deel uit van de ECR? Onder meer Fratelli d'Italia van Giorgia Meloni, de Poolse partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS) die zojuist uit de macht is gezet in Warschau, de Spaanse extreemrechtse partij Vox, de Franse extreemrechtse Reconquête-partij onder leiding van Eric Zemmour en Marion Maréchal, die de ideeën van de AfD delen, en binnenkort wellicht Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Viktor Orban, die één van de trouwste vrienden van Vladimir Poetin blijkt te zijn. Zelfs de Poolse PiS was vóór de verkiezingen van afgelopen oktober begonnen afstand te nemen van Oekraïne in een poging de ontevredenheid van zijn electoraat uit te buiten in het licht van economische of landbouwproblemen. Sommige nationale partijen in de ECR vertonen steeds meer tekenen van onbehagen. De Vlaams-nationalisten van de N-VA willen weg. De Zweedse Democraten en de Tsjechen van Petr Fiala zouden dat kunnen doen als Orban wordt toegelaten.

Om de bedoelingen van de Europese Volkspartij en Ursula von der Leyen te begrijpen, is het de moeite waard om een ​​zin in herinnering te roepen die Margaritis Schinas uitsprak tijdens de openingsbijeenkomst van de Veiligheidsconferentie van München, die op 12 februari werd gehouden in Berlijn. “In Rome was Giorgia Meloni, althans voor mij, geen katalysator voor de populisten, maar een barrière tegen de populisten”, aldus Schinas. Naast vicevoorzitter van de Europese Commissie is Margaritis Schinas één van de zwaargewichten van de EVP. Meloni heeft zich zeker pragmatisch getoond sinds ze aan de macht kwam. Maar om haar te omschrijven als een “barrière tegen de populisten” is op zijn zachtst gezegd twijfelachtig, gezien het feit dat de Italiaanse premier (voor de buitenwacht) haar hele carrière bezig is met populistische campagnes tegen de EU, waarbij kundig gebruik wordt gemaakt van de bedrieglijke argumenten en manipulatietechnieken.

De Italiaanse premier Giorgia Meloni wordt dus door de leiders van de Europese Volkspartij (EVP) het hof gemaakt op zoek naar externe steun om de benoeming van hun kandidaat Ursula von der Leyen om een tweede termijn aan het hoofd van de Europese Commissie veilig te stellen, en haar wordt op het hart gedrukt geen compromissen te sluiten met “onvriendelijke” Europese partijen. Maar de onderhandelingen die de EVP heeft geïnitieerd met Meloni's partij Fratelli d'Italia, een nogal rechtse beweging, worden beschouwd als een zeer grote meloen die in het Europees nepparlement moet worden doorgeslikt en dat zou tijdens de verkiezingsrace tot opstandjes kunnen leiden.

Fratelli d'Italia zou bijvoorbeeld in juni dit jaar 23 gekozen functionarissen kunnen sturen om zitting te nemen in het Europees nepparlement, blijkt uit prognoses die EuropeElects in januari heeft gepubliceerd. De partij van Giorgia Meloni zou de leidende kracht zijn in de soevereinistische groep van europese conservatieven en hervormers (ECR - European Conservatives and Reformists Group), vóór de Polen van PiS met 16 gekozen functionarissen, en in grootte de derde partij in het nepparlement in termen van aantal gekozen functionarissen, nà het Duitse CDU (29 zetels) en de Spaanse Partido Popular (25 zetels).

De EVP is van plan de leidende kracht in het volgende nepparlement te blijven, maar weet dat sommige van haar gekozen vertegenwoordigers niet zullen stemmen voor de herbenoeming van Ursula von der Leyen. Er zijn daarom door de EVP al gesprekken begonnen om te proberen bepaalde kleine partijen uit te nodigen om zich bij de EVP aan te sluiten, en deze groepering dus van externe steun te verzekeren.

De führerin van de Europese Commissie nam woensdag deel aan een persconferentie na een ontmoeting met de voorzitter van de EVP, haar landgenoot Manfred Weber. Gevraagd naar het mogelijke en het onmogelijke van allianties, was ze categorisch: “Onmogelijk met iedereen die de rechtsstaat niet respecteert, onmogelijk met de vrienden van Poetin”.
Ze heeft ‘de scheidslijn’ getraceerd tussen de partijen die je kunt betuttelen en de partijen die je niet kunt betuttelen: “Bent u voorstander van democratie? Verdedigt u onze waarden? Bent u toegewijd aan de rechtsstaat? Steunt u Oekraïne? Vecht u tegen de poging van Poetin om Europa te verzwakken en te verdelen? De antwoorden moeten heel duidelijk zijn.

Pro-NAVO, pro-Oekraïne, pro-EU, Giorgia Meloni wordt daarom als aanvaardbaar beschouwd. Maar is haar partij dat? Fratelli d'Itallia (Broeders van Italië) werd in 2012 opgericht door verschillende personen uit de rechtervleugel van de extreemrechtse partij Il Popolo della Libertà en bevindt zich aan de uiterst rechtse kant van het politieke spectrum in Italië.

Giorgia Meloni werd in 2014 tot premier gekozen en toonde in Frankrijk haar nauwe band met Marine Le Pen, de leidster van het Front National dat omgevormd werd tot Rassemblement national. In 2022 zal ze een coalitie leiden met de Lega Nord, een andere extreemrechtse partij onder leiding van Matteo Salvini, en Forza Italia, de centrumrechtse beweging opgericht door Silvio Berlusconi.
Sinds haar benoeming tot voorzitter van de Italiaanse Raad heeft Georgia Meloni geprobeerd haar coalitie te herpositioneren naar centrumrechts, maar ondanks de inspanningen van haar vice-premier en minister van Buitenlandse Zaken Antonio Tajani, die de baas is geworden van Forza Italia, heeft die facelift niet plaatsgevonden.

Georgia Meloni heeft een pro-Europese externe positionering, maar ze heeft een andere kant die nationalistisch, eurosceptisch en fel gekant is tegen immigratie. “Ze is heel erg rechts als het gaat om immigratie en maatschappelijke kwesties”, vertelde een europese diplomaat. Fratelli d'Italia is samen met de Poolse PiS voorzitter van de ECR-fractie in het Europees nepparlement en heeft deze naar extreemrechts verplaatst met het lidmaatschap van Vox, de Spaanse extreemrechtse partij, en Reconquête, de extreemrechtse Franse formatie wiens oprichter Eric Zemmour een voorstander is van de ‘remigratie’ die ook wordt geëist door bepaalde leiders van de Duitse extreemrechtse AfD-partij.
De mogelijke toetreding van Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Viktor Orban, brengt de leiders van de EVP in opperste verwarring,
wat de Hongaren er bijna twee jaar geleden toe heeft aangezet de familie te verlaten.

Is de medewerking van Giorgia Meloni acceptabel? De vraag wordt steeds vaker gesteld. Ursula von der Leyen is heel dicht bij Giorgia Meloni gekomen en wil het en vraagt ​​erom. “We weten niet hoe de ECR na de Europese verkiezingen zal worden gevormd, welke groepen de ECR zullen verlaten en of ze zich bij de EVP zullen aansluiten, wat mogelijk is”, zei ze. Volgens interne EPP-bronnen zouden de Zweedse, Finse en Tsjechische partijen, leden van de ECR, zich bij de EVP kunnen aansluiten.
Ook de Vlaams-Belgische partij Nieuw-Vlaamse Alliantie (NvA) heeft de wens uitgesproken om de ECR te verlaten. Maar het doel van de onderhandelingen achter de schermen is Fratelli d'Italia. Mogelijk ? Moeilijk omdat de Italiaanse formatie niet verenigbaar is met de EVP en het lidmaatschap ervan “de fractie in het EP zou kunnen laten imploderen”, beweren sommigen. “Maar veel Fratelli zijn voormalige Forza Italia”, onderstreept een gekozen functionaris.

Wat zou het punt zijn voor Giorgia Meloni om de ECR te verlaten, de partij die Fratelli vijf jaar zal leiden? En waar gaat ze dan naar toe? Een nieuwe partij opbouwen? Met wie en met welk doel? Ze heeft meer te winnen als ze in een sterke positie blijft binnen de ECR en als ze de steun van Fratelli's gekozen functionarissen ruilt tegen posities binnen het Europees nepparlement en voor de kandidaat-commissaris van Italië.

De uitgebreide flirt tussen de EVP en Fratelli d'Italia verontrust en irriteert menigeen. De tweede groep in het Europees nepparlement, de socialisten, lijken hun stemmen te hebben verloren. Slecht behandeld door Manfred Weber zijn ze niettemin steeds minder geneigd de standpunten van de EVP-voorzitter te steunen. De voorzitter van de groep, de Spanjaard Iratxe García Pérez, zal zich aansluiten bij het standpunt van premier Pedro Sanchez, die net als de Duitse bondskanselier Olaf Scholz positief staat tegenover de herbenoeming van Ursula von der Leyen. Maar zullen de gekozen functionarissen de instructies opvolgen tijdens de nominatiestemming? De ‘Von der Leyen-coalitie’ heeft de angst dat groeperingen te groot worden.





[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[23 februuari 2024]

 

Afdrukken Doorsturen