Biden's gevaarlijke blunder
Met het besluit om Jemen te bombarderen hebben westerse landen een
verhoogd risico op aanvallen op de luchtvaart, energie, scheepvaart en
infrastructuur in de regio (en daarbuiten) aanvaard.
De Amerikaanse president Joe Biden kwam onder vuur te liggen van
mede-democraten omdat hij luchtaanvallen uitvoerde op Houthi-doelen in
Jemen zonder goedkeuring van het Congres. Hij werd ook op sociale
media bekritiseerd, waarbij verschillende gebruikers een oude tweet
oppikten waarin hij zijn belofte om “niet terug te gaan naar eindeloze
oorlogen” onder de loep nam.
Joe "We Will Not Go Back To Forever Wars In The Middle East" ging dus
terug naar de eeuwige oorlogen in het Midden-Oosten en bombardeerde
donderdagavond Jemen.
De mainstream media vertellen ons dat zodra de Houthi’s de scheepvaart
in de Rode Zee begonnen aan te vallen, een Amerikaanse represaille
onvermijdelijk was. Volgens onze
demissionaire
minister-president was de nachtelijke luchtaanval "een chirurgische
operatie, heel precies gericht op het vermogen van de Houthi-rebellen
om die aanvallen te doen". Rutte benadrukt dat een vrije doorvaart "een
principiële kwestie" is en belangrijk voor Nederland als handelsnatie.
We zien hier bij hem misschien wel een afgestoft VOC-gevoel opkomen.
De VS hebben een multinationale marine-taskforce samengesteld om te
reageren op de dreiging voor de scheepvaart in de Rode Zee. Maar tot
nu toe hebben deze inspanningen beperkte effecten gehad en – in een
steeds volatieler Midden-Oosten – raken de opties op. Operatie
Prosperity Guardian, zoals de taskforce heet, is er nog niet in
geslaagd Houthis af te schrikken, noch het aantal aanvallen voldoende
te beperken om het vertrouwen in de Rode Zeeroute binnen de
scheepvaartsector te herstellen. De rebellen hebben niet geaarzeld om
hun aanvalsmethoden te innoveren en te diversifiëren om druk uit te
oefenen op handelsnaties. Naast drones en raketten uit de lucht maken
ze bijvoorbeeld recentelijk ook gebruik van maritieme drones.
De Amerikaanse marine vaart - net als die van andere landen - onder de
vlag van vrijhandel (vandaar de verwijzing van Mark Rutte naar
Hugo de Groot). Elke vorm van
handel vereist veilige scheepvaartroutes. Het verkeer op het
Suezkanaal is met ongeveer 25% gedaald. Ongeveer 10% tot 12% van de
mondiale handel passeert de Rode Zee.
Het probleem met Rutte's denkwijze (en dat van zijn opperbevelhebber
Biden) is dat het een rechtvaardiging voor een militaire actie verwart
met een strategie die het gewenste resultaat oplevert. Het beschouwt
een keuze als iets onvermijdelijks, en versterkt vervolgens, wanneer
men ervan overtuigd is dat er geen alternatief is, een verliezende
handelwijze wanneer de keuze niet het gewenste resultaat oplevert en
in plaats daarvan alles erger maakt.
Er is altijd een keuze als het gaat om het gebruik van geweld. Zelfs
wanneer een andere partij het eerste schot heeft gelost, is er niets
onvermijdelijks aan militaire actie. Denk bijvoorbeeld terug aan de
Indiase regering die in reactie op de aanslagen in Mumbai in 2008 koos
voor terughoudendheid in plaats van uit te halen met militaire
represailles, en dat was duidelijk de verstandigste handelwijze. De
Houthi-aanvallen op de commerciële scheepvaart zijn in vergelijking
relatief klein en triviaal, maar de VS en hun bondgenoten kozen ervoor
om geweld te gebruiken in plaats van andere mogelijke alternatieven te
onderzoeken.
Het escaleren van de situatie is een overdreven reactie gezien de
beperkte kosten die de Houthi-aanvallen tot nu toe hebben opgeleverd.
De VS en hun bondgenoten hebben het probleem dat door Houthi-aanvallen
wordt veroorzaakt overdreven: feit is dat de Houthi-aanvallen op de
scheepvaart niet bijzonder effectief zijn geweest, noch een groot
economisch probleem vormen.
Hoewel de oorspronkelijke aanvallen niet veel schade hebben aangericht,
zouden de komende represailles aanzienlijk meer schade kunnen
aanrichten. Iedereen, inclusief Amerikaanse functionarissen, erkent
dat de VS/VK-aanvallen toekomstige Houthi-aanvallen niet zullen
stoppen, en de meeste mensen verwachten dat de Houthi’s hun aanvallen
zullen intensiveren en verbreden. Ze hebben zelfs verklaard dat alle
Amerikaanse en Britse belangen nu “legitieme doelen” zijn na de
aanvallen van gisteravond. De aanvallen hebben niet alleen Amerikaanse
matrozen en schepen in de omgeving in gevaar gebracht, maar hebben
mogelijk al het Amerikaanse personeel in de hele regio in nog groter
gevaar gebracht.
Ondertussen kost de maritieme reactie de deelnemende landen veel geld.
Gezien de kosten van grond-luchtraketten die door westerse marines
worden gebruikt om veel goedkopere Houthi-drones te vernietigen, is de
kosten-batenverhouding negatief, hoewel dit geen rekening houdt met de
kosten van een schip en zijn lading. Maar het afschrikken van
Houthi-aanvallen is net zo lastig omdat politiek gemotiveerde
strijders bereid zijn deel te nemen aan dodelijke gevechten en niet
bang zijn voor militaire of politieke escalatie in de regio.
Luchtaanvallen brengen verdere risico's met zich mee van regionale
escalatie, waardoor bijvoorbeeld andere landen in de regio, zoals Iran
en Saoedi-Arabië, bij het conflict worden betrokken. Houthi’s en hun
aanhangers zouden zelfs tevreden kunnen zijn als de oorlog in Gaza
verder escaleert. Verder kan ook Rusland profiteren van elk scenario
waarin de westerse aandacht en middelen zouden worden weggetrokken van
Oekraïne.
Westerse regeringsleiders lijken niet te hebben nagedacht over wat er
daarna komt als de Houthi’s zich niet laten afschrikken en in plaats
daarvan hun aanvallen uitbreiden. De Amerikaanse president heeft in
zijn verklaring van gisteravond de deur opengelaten voor verdere
aanvallen in Jemen, en vermoedelijk zal hij onder druk staan om de
dreiging waar te maken om meer aanvallen te gelasten. Biden heeft
zichzelf en de VS dwaas genoeg in een slechte positie gebracht waarin
hij zich genoodzaakt zal voelen verder te escaleren om steun te geven
aan dreigementen die hij nooit had mogen uiten, uit angst om ‘zwak’
over te komen. Natuurlijk is er niets zwakker dan je toevlucht nemen
tot geweld als je het niet hoeft te doen.
De VS hebben ook nagelaten rekening te houden met de politieke
gevolgen van het gebruik van geweld in naam van het beschermen van de
(eigen) handel(sbelangen), terwijl de oorlog in Gaza voortduurt met
zijn onvoorwaardelijke steun. De VS voeden een gruwelijke oorlog en
steunen een beleid van collectieve bestraffing tegen twee miljoen
mensen, maar de geringste onderbreking van de ‘vrije handelsstroom’ is
voor westerse regeringsleiders zó ondraaglijk dat het reden is om
geweld te gebruiken.
Oorlogsmisdaden, meer dan 16.000 burgerslachtoffers en het gebruik van
honger als wapen zijn niet genoeg om de regering-Biden de wapenstroom
naar één van haar klanten te laten stoppen, maar het dwingen van
commerciële schepen om een andere route te nemen is onbegrijpelijk en
verdient straf. Hoe denkt de regering-Biden dat dit er voor de rest
van de wereld uitziet? Hoe worden de Amerikaanse belangen bevorderd en
veiliggesteld door andere landen medeplichtig te maken aan
massamoorden, gedwongen ontheemding en door de mens veroorzaakte
hongersnood, terwijl westerse regeringsleiders zich druk maken over
het belang van open scheepvaartroutes?
Misschien wel het meest absurde aan de aanslagen in Jemen is dat de VS
en Groot-Brittannië (en in hun kielzog ook Nederland) de Houthi’s
precies de confrontatie geven die ze wensen. Ze gedijen door
conflicten, en elke nieuwe ronde van conflicten heeft hen in een
relatief sterkere positie gebracht dan voorheen. Hun aanvallen op
commerciële schepen als reactie op de oorlog in Gaza hadden hen in
eigen land al een impuls gegeven, omdat hun acties erg populair waren,
en nu zullen Amerikaanse en Britse aanvallen hen waarschijnlijk nòg
een impuls geven. In plaats van hen ervan te weerhouden nog meer
aanvallen te lanceren, hebben de Amerikaanse en Britse aanvallen hen
in de kaart gespeeld. Het meest frustrerende hieraan is dat het
allemaal volkomen duidelijk was voor de mensen die ook maar een beetje
over Jemen weten, maar dat het Westen kennelijk geen aandacht aan deze
mensen besteedt.
De grenzen van de luchtmacht – en van de technologie in bredere zin –
werden gedemonstreerd in de mislukkingen van Israël in de
Libanonoorlogen van 1993, 1996 en 2006, en in de talrijke oorlogen
tegen Gaza. Zelfs in de huidige oorlog vuurt Hamas nog steeds raketten
af op Tel Aviv. De grenzen van de luchtmacht werden met name
aangetoond in de Zes Sa’ada-oorlogen van 2004-2011, waarin Ansar Allah
(Houthi) vocht tegen de Jemenitische regering, die werd gesteund door
de Saoedische luchtmacht. Deze grenzen werden opnieuw aangetoond
tijdens de Jemenitische burgeroorlog van 2015-2023 en de oorlog met
Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Bij de oorlog van
2015-2023 was Saoedi-Arabië betrokken bij het gebruik van Amerikaanse
vliegtuigen, adviseurs, trainers, bommen, onderhoudsteams en
inlichtingendiensten. Ansar Allah won niet alleen, maar breidde
gaandeweg ook hun militaire capaciteiten aanzienlijk uit.
De Houthi’s overleefden meer dan zeven jaar van intense, door de VS
gesteunde Saoedische bombardementen, invasie en bezetting van de
Emiraten, en een belegering die Jemen tot een hel op aarde maakte. De
Emirati-marine droeg anno 2017 zelfs “bij aan het openhouden van de
vitale Bab al-Mandab-waterweg die de Rode Zee met de Arabische Zee
verbindt” tegen Houthi-raketten, zoals de Carnegie Endowment destijds
stelde. En kijk eens waartoe de Houthi’s momenteel nog in staat zijn!
Jemen heeft een oorlog meegemaakt die zó gruwelijk was dat zelfs
degenen die in de regering-Obama dienden, die de Amerikaanse bijdrage
aan de oorlog in Jemen begon als troostprijs voor de Saoedi’s en de
Emiraten voor het nucleaire akkoord met Iran, in 2018 eisten - toen er
een Republikein in het Witte Huis zat - dat er een einde komt aan die
Amerikaanse bijdragen. Onder hen bevonden zich de huidige minister van
Buitenlandse Zaken Tony Blinken, de huidige nationale
veiligheidsadviseur Jake Sullivan, de huidige VN-adviseur en
ambassadeur Linda Thomas-Greenfield, de huidige directeur van de
nationale inlichtingendienst Avril Haines, de huidige USAID-beheerder
Samantha Power, de huidige adjunct-directeur van de CIA David Cohen,
de huidige stafchef van het Pentagon Kelly Magsamen, en we kunnen nog
wel even doorgaan. Wat hebben ze ‘aangedrongen om te beëindigen’?
Het aantal burgerslachtoffers is enorm gestegen, met een stijging van
164% alleen al tussen juni en september van dit jaar. Er zijn nog
steeds dodelijke aanvallen op burgers, onder meer op markten,
bruiloften en schoolbussen. Door de havenstad Hodeidah te blokkeren
verergerde de coalitie de humanitaire crisis door te verhinderen dat
kritieke voedsel- en medische voorraden het Jemenitische volk
bereikten. De VN hebben gewaarschuwd voor massale hongersnood,
aangezien hongersnood tot 14 miljoen mensen bedreigt. In plaats van
medeplichtig te blijven aan de ergste humanitaire crisis ter wereld,
zouden de Verenigde Staten het voortouw moeten nemen in de wereld bij
het eisen van toegang en het verlenen van humanitaire hulp.
Het is onrealistisch om te geloven dat meer westerse bommen een
substantieel verschil zullen maken. Het is juister om aan te nemen dat
de Houthi een afgemeten escalatiebeleid zullen voeren dat bedoeld is
om het doel van de door Iran geleide Verzetsas, namelijk het
verdrijven van de VS uit de regio, te dienen. Het is ook juister om
aan te nemen dat de Houthi hun aanvallen minstens enkele maanden en
waarschijnlijk voor onbepaalde tijd zullen kunnen voortzetten.
De VS gaan deze confrontatie aan zonder strategie - wat op zichzelf al
een slecht teken is. Iran is erin geslaagd een web rond Israël en de
VS te spinnen, waar elke Amerikaanse of Israëlische actie een grotere
escalatie riskeert die meer schade zou veroorzaken aan de scheepvaart,
aan Amerikaanse militaire bases, aan Israël en aan de regionale
positie van de VS. Dit komt overeen met de doelstelling van Iran om de
VS uit West-Azië (de Levant en de Golf) te verdrijven.
Ondertussen zorgt de Israëlische binnenlandse politiek ervoor dat het
de oorlog niet snel kan beëindigen, en de Amerikaanse binnenlandse
politiek zorgt ervoor dat de VS Israël niet in de problemen kunnen
brengen. Dit garandeert een geleidelijke escalatie. In Jemen zal
de campagne tegen aan Israël gelieerde scheepvaart niet stoppen. Elke
militaire interventie die ervoor zorgt dat aanvallen van Ansar Allah
willekeuriger worden en zich richten op regionale landen die gastland
zijn voor de VS, is erop gericht de VS te dwingen Amerikaanse bases te
sluiten.
De aanhoudende crisis is in het voordeel van Iran, omdat het een
diepere kloof tussen de moslimwereld en de VS veroorzaakt, en omdat
het de regionale positie van de VS verzwakt en aantoont dat het land
een slechte veiligheidsgarantie biedt. De kans bestaat dat Ansar Allah
waarschijnlijk wraak gaat nemen op Amerikaanse aanvallen door schepen
zonder onderscheid aan te vallen, onder meer door het leggen van
zeemijnen, en de kans bestaat ook dat Amerikaanse bases in Bahrein,
Qatar en mogelijk andere Golf-Arabische landen aangevallen worden.
De reputatie en regionale invloed van de VS staan op het spel. Als de
VS de Houthi niet kunnen tegenhouden verliest het zijn claim als
garant voor de vrije maritieme handel, en kan het niet beweren een
supermacht te zijn. En als de VS tegen Iran optreden zou dit
daarentegen het vermogen van de VS om Taiwan, Oekraïne en Israël te
verdedigen verminderen, en daarmee ook een einde maken aan Irak en
Afghanistan. Het zou ook Iraanse aanvallen op schepen in de Straat van
Hormuz waarschijnlijker maken.
Het Westen blijft beweren dat ze een bredere oorlog willen voorkómen,
maar door hun acties kiezen ze voor escalatie èn een bredere oorlog.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[13 januari 2024]
Afdrukken
Doorsturen