Miljardenboetes - en op de financiële geen enkele onthutsende reactie, maar schouders ophalen en verder lachen. De banken rekenen erop. Het enige wat telt zijn de resterende nettowinsten.
Het maakt nu deel uit van het alledaagse leven: banken moeten (soms)
boetes betalen, en àls dat gebeurt dan loopt het ook in de papieren.
Boetes voor oplichting, witwaspraktijken, sjoemelen: soms een paar
miljoen, soms een paar honderd miljoen, soms een miljard. Of meer.
We kunnen ons nog de recordboete van
Credit Suisse
van twee jaar
geleden herinneren - en records zijn, in sport of waar dan ook, toch
een titel waard. Deze keer luidde in sommige mainstream media de
headline: "Credit Suisse moet de VS een giga-boete betalen. 5,3
miljard dollar". De financiële wereld haalde er destijds de schouders
voor op.
U kent de bank wel: Credit Suisse, de Zwitserse grootbank die in
september vorig jaar
nog in
het nieuws kwam vanwege witwaspraktijken (maar er zelfs zonder een
boete van af kwam nadat de Zwitserse bank had toegezegd aanzienlijke
verbeteringen door te voeren bij de naleving van anti-witwasregels).
Na de financiële crisis van 2008 beloofden de grootbanken schoon schip
te zullen maken: weinigen hadden daarbij gedacht dat de bankiers dat
schoonmaken zouden gaan doen met witwasmiddelen. En denk niet dat
alleen buitenlandse banken zich hieraan hebben schuldig gemaakt: ook
onze eigen
ABN AMRO,
Rabobank en ING zagen er een
fraai winstmodel in (bij ING nu, later, echter
zonder grote bonussen). Ja,
Nederland komt regelmatig in het nieuws vanwege het feit zien dat het
op vele terreinen een
transitoland
is.
Een soortgelijke zaak zien we nu in de VS, waar de grootbank Goldman
Sachs, wiens voormalige personeelslid Mario Draghi zich bij de ECB
bezondigd aan criminele (dat wil zeggen: onwettige) activiteiten,
betrokken is bij een corruptieschandaal ter grootte van een miljard
dollar in Maleisië. Mogelijk dat dit keer de enorme daling van de
koers van Goldman Sachs-aandelen te wijten is aan dit schandaal. Als
Goldman aan Maleisië een bedrag van
$ 7,5 miljard
betaald -
inderdaad, een nieuw record - dan is het land bereid deze beerput te
dempen.
Net als in het geval van Credit Suisse proberen de topbankiers van
Goldman Sachs de verantwoordelijkheid voor de rip-offs af te schuiven:
"De sinds kort in functie zijnde banktopman David Solomon
verontschuldigde zich deze week bij de aankondiging van de
kwartaalcijfers in New York met een paar vlotte zinnen over de fraude
in Maleisië, over de rol van een aantal van Goldman's medewerkers in
het corruptieschandaal. Zijn bank, echter, draagt geen enkele
verantwoordelijkheid voor het schandaal, beweerde Salomon.
Het zijn - zoals gebruikelijk - de mensen (mensen die miljoenen
bonussen verdienden voor de miljardenwinst van de bank) maar het is
beslist niet de schuld van "de bank". Deze publieke boetedoening werpt
ook een licht op hemzelf, de huidige ceo van Goldman Sachs, David M.
Solomon. In de industrie is hij vooral bekend geworden vanwege "junk
bonds".
Banken en bussen schijnen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vooral
sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2007/08 lijkt
nauwelijks een maand voorbij te gaan, zonder dat een grote bank een
flinke boete of andere gedwongen betaling krijgt. Zelfs
miljardeboetesn zijn "gewoon" geworden. Het nieuws wordt door de
financiële markten zonder schokken geabsorbeerd. Zoals de Amerikanen
het zo plastisch uitdrukken: "Nobody gives a shit".
Bijgewerkt tot op heden zal het totaalbedrag aan boetes voor grote
banken sinds het begin van de financiële crisis naar verwachting
uitkomen op $250 - $300 miljard. Maar zelfs dat bedrag verliest een
deel van zijn schokkende kracht in vergelijking met de inkomsten in de
financiële sector: volgens de website van de bedrijfstak
Deposits.org
hadden dertig van
's werelds grootste banken buiten China in 2014 een totale winst vóór
belasting van ongeveer $ 325 miljard - wat overeenkomt met een
nettowinst van ongeveer $ 250 miljard. Dus de som van de straffen
sinds 2008 heeft misschien iets meer dan een winst voor het jaar van
de grootbanken weggevaagd - en in die vijf jaar dat we verder zijn,
zijn de winsten (en de bonussen) alleen maar weer groter geworden.
We zijn dus zo'n tien jaar verder sinds de financiële en economische
crisis van 2008/09, en als in die periode een jaarwinst weggevreten
wordt ter grootte van één jaar, dan is dat niet veel, en het is
misschien een reden om weg te kijken.... omdat misschien bedrog deel
uitmaakt van het businessmodel van de banken?
Wereldwijd georiënteerde bedrijven willen vertegenwoordigd zijn in de
grote Amerikaanse markt en in het financiële centrum en accepteren dus
de lasten van het juridische systeem en de strijdlustige autoriteiten
- ze boeken het in als onderdeel van de bedrijfskosten, zonder meteen
te denken aan of iets wel oirbaar is of door de beugel kan.
Zo simpel is het. Het zijn niet de banken die bedriegen waarvoor
betaald moet worden. Het zijn de "strijdlustige autoriteiten" en de "barrières
van het rechtssysteem" die tot boetes leiden. Daarom zit geen van de
bankmanagers in de gevangenis. Integendeel: ze innen miljoenen aan
salaris en in de vorm van bonussen, voor "succesvol zakendoen".