Zelfs als Spaanse politici en bijna alle mainstream media het de burgers wil doen geloven: de rechtszaak in Madrid is geen normale procedure zoals zovele voor het Hooggerechtshof. Er zijn twaalf aanhangers van de Catalaanse onafhankelijkheid van Spanje in de rechtszaal aanwezig - waaronder veel van de voormalige Catalaanse regering en de Voorzitter van het Parlement. Het is de aftrap voor een maandenlang durend politiek (show)proces.
In het Spaanse hooggerechtshof te Madrid is vandaag het "Spaanse
proces van de eeuw" tegen twaalf Catalaanse separatistenleiders die
deelnamen aan de onafhankelijkheidsdemonstraties in 2017. In Barcelona
- en eigenlijk de hele wwereld - zijn er twijfels over de legaliteit
van de procedure en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht -
maar ook in dit geval kijkt Brussel een andere kant op en zwijgt het
in alle talen.
Voor dit showproces is de hele trukendoos opengemaakt, aangezien het
in Spanje ook vandaag de dag geen overtreding is "als een regionaal
parlement de scheiding of onafhankelijkheid van zijn grondgebied
verklaart", zoals Adolfo Prego, de voormalige rechter van het
Hooggerechtshof, nogmaals benadrukte, en daarom is er gekozen voor het
"misdrijf" van een opstand en rebellie.
De openbare aanklager beschuldigt de beklaagden van rebellie, rellen
en verduistering van publieke middelen. Zelfs dàt is twijfelachtig -
in de meeste EU-landen is er eenvoudigweg geen wetsovertreding bekend
onder de naam rebellie. En als er iets is wat daar op lijkt dan zou
het een gewelddadige poging tot omverwerping of afscheiding moeten
zijn - maar de onafhankelijkheidsbeweging in Catalonië was vreedzaam,
geweld kwam bijna exclusief van de zijde van de politie (en Brussel
stemde er mee in).
Bovendien vormt het de kern van een politiek probleem dat ook politiek
moet worden opgelost - b.v. door meer autonomie toe te staan, zoals
bijvoorbeeld op het gebied van belastingen.
In plaats daarvan is het tot een politieke proces gekomen. Dat negen
beklaagden nog zolang in hechtenis zitten, is allesbehalve normaal. En
dat een rechts-extremistische partij als Vox, die rouwt om de
dictatuur van Franco, een vaste plaats als eiser heeft in het proces,
is ook niet vertrouwenwekkend.
Bij het grote publiek wordt de procedure ook met argussogen bekeken.
De beschuldiging van rebellie is absurd, schrijft bijvoorbeeld de
krant NZZ, het hele proces is politiek gemotiveerd. Het proces kan
worden gezien als een vat buskruit, en de vraag is waar de vonk
vandaan komt om het tot ontploffen te brengen. Vooral de dreiging om
deelnemers aan protestmarsen en aanhangers van een
onafhankelijkheidsideaal voor tientallen jaren in de gevangenis te
stoppen, roept grote twijfels op. Tot 25 jaar gevangenisstraf hangt
hen boven het hoofd. Degenen die niet in het beklaagdenbankje zitten -
zoals voormalig premier Carles Puigdemont - in het buitenland.
Als dit niveau van repressie in de oostelijke lidstaten van de EU of in
Rusland zou plaatsvinden, zouden europese politici in de rij staan om
de regeringen van die landen te veroordelen en de onmiddelijke
vrijlating van alle politieke gevangenen te eisen. Maar kennelijk
denken ze in Brussel dat in Spanje generaal Franco nog aan de macht
is, en wil de Europese Commissie niets van dit alles weten.
Commissaris Juncker heeft, net als bondskanselier Merkel, besloten dat
het een interne aangelegenheid van Spanje is. Dat het ook over de
rechtsstaat zou kunnen gaan - zoals in Polen of Hongarije - komt niet
in de botte hersenen van de EU-elite op - nog niet zo lang geleden
waren ze goede vriendjes met de conservatieve regering.
Juncker en Merkel namen ironisch genoeg de criminele ex-premier Rajoy
in bescherming. Vandaag de dag kijken ze zwijgend toe hoe die
conservatieve partij zaken doet met rechtsextremisten.
Het geeft in ieder geval aan dat de EU hier weer haar hypocrysie ten
toon spreidt - net zoals bij de extreem gewelddadige aanvallen door de
politie op de Gele Hesjes in Frankrijk of in het geval van Assange in
het Verenigd Koninkrijk.
De Europese Unie zou een stuk geloofwaardiger zijn geweest als Brussel
de centrale regering in Madrid in een vroeg stadium had gewaarschuwd
om zich aan de rechtsstaat te houden en aandrong op een politieke
oplossing. Juncker heeft zelfs een eigen commissaris, onze eigen
rechtsstaat-deskundige Timmermans, daarvoor beschikbaar, maar die is
veel te druk met zijn populistische optredens als kandidaat van de
sociaal-democraten voor de Europese verkiezingen. Zijn Duitse rivaal
Weber is trouwens van hetzelfde laken een pak.
Als de EU er niet in slaagt om redelijke regels af te dwingen in
politiek gemotiveerde processen, dan mag er bijvoorbeeld ook geen
kritiek worden geleverd tegen Turkije. In dit land zitten mensen al
meer dan een jaar in hechtenis voor absurde beschuldigingen, en waren
zij in hechtenis genomen voordat er zelfs een aanklacht ingediend werd.
Dit leidt tot de conclusie dat er geen vrijspraak kan zijn, zodat de
detentie achteraf gerechtvaardigd is. En om die volgelingen van Franco
(die nu de echte rebellen zijn) hier als mede-aanklager op te voeren,
is een sterk staaltje. Je vraagt je echt af wat er allemaal (on)mogelijk
is in de EU.
De in ballingschap verkerende separatistenleider Puigdemont heeft in
ieder geval wèl van zich laten horen. Hij bekritiseert de EU en zegt
dat die liever voor de situatie in Venezuela zorgt dan voor een eigen
lidstaat.
Volgens velen zijn de voorvechters van de Catalaanse onafhankelijkheid
door het uitroepen daarvan te ver gegaan, maar vergeet niet: het is
een politieke beweging. En politieke bewegingen vragen om politieke
reacties in plaats van strafrechtelijke vervolging. De rechterlijke
macht - vooral het zeer gepolitiseerde hooggerechtshof - wordt door
politici in Madrid beschouwd als een gemakkelijke manier om "de
onafhankelijkheidsbeweging te onthoofden", zoals de toen conservatieve
regering onder Mariano Rajoy het noemde. En zelfs de nu heersende
socialisten onder Pedro Sánchez hebben niet de moed om een echte
dialoog te voeren, zonder taboes - bijvoorbeeld een referendum in
onderlinge overeenstemming, zoals eens in Québec, Canada of in
Schotland is gebeurd.
Wie denkt dat de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging zal worden
verzwakt door harde oordelen, houdt zichzelf enorm voor de gek.
Precies het tegenovergestelde zal het geval zijn.